Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη
Ίσως το βασικότερο ερώτημα που απασχολεί τους επενδυτές ανά την υφήλιο το τελευταίο διάστημα (εάν όχι πάντα) είναι εάν η αποτίμηση των μετοχών είναι δίκαιη ή όχι. Όπως όμως έλεγε και ένας εκ των μεγαλύτερων σπεκουλαδόρων των αγορών, ο Andre Costolani, στις αγορές το 90% είναι ψυχολογία και 10% όλα τα άλλα.
Κι από μία άποψη δεν είχε κι άδικο, καθώς οι επενδυτές καθοδηγούνται κυρίως από την ψυχολογία της μάζας κι όχι με βάση την λογική, αφού συνήθως πουλάνε όταν πρέπει να αγοράζουν και αγοράζουν όταν πρέπει να πουλήσουν…
Εξάλλου, αυτό δεν γίνεται και το τελευταίο διάστημα στις διεθνείς αγορές και ιδιαίτερα στο χρηματιστήριο της Κίνας με την μεταβλητότητα να έχει αυξηθεί σημαντικά;
Ο υγιώς όμως σκεπτόμενος επενδυτής και πολύ περισσότερο ο trader, ποτέ δεν επενδύει με βάση την ψυχολογική του κατάσταση, αλλά με βάση τα θεμελιώδη (ή τεχνητά) μεγέθη στην προσπάθειά του να διαπιστώσει εάν μία μετοχή ή ένας χρηματιστηριακός δείκτης είναι υπερτιμημένος ή όχι.
Παρακάτω θα εξετάσουμε την αποτίμηση του S&P 500 με βάση το Q ratio ή αλλιώς Tobin's ratio που πήρε το όνομα του από τον καθηγητή οικονομικών του πανεπιστημίου του Yale και νομπελίστα James Tobin.
Ο James Tobin στην προσπάθεια του να αποτιμήσει ορθότερα την αξία των μετοχών χρησιμοποίησε την κεφαλαιοποίηση αυτών και την διαίρεσε με την αξία των περιουσιακών στοιχείων των εταιρειών. Να σημειώσουμε όμως εδώ μια μικρή λεπτομέρεια: το Q ratio δεν αποτελεί καλό σύμβουλο για βραχυπρόθεσμες περιόδους.
Στο παρακάτω γράφημα έχουμε διαχρονικά το Q ratio από το 1900 έως και σήμερα (Q3 του 2015), όπου είναι πλέον ξεκάθαρη η πτωτική πορεία του συγκεκριμένου αριθμοδείκτη προς τα χαμηλά της προηγούμενης δεκαετίας.
Πηγή γραφήματος: dshort.com
Ακόμη πληρέστερη εικόνα μας δίνει ο αριθμητικός μέσος του Q ratio καθώς σε αυτόν εμφανίζεται το ποσοστό αποχής του αριθμοδείκτη από τον αριθμητικό του μέσο.
Όπως γίνεται αντιληπτό από το παρακάτω γράφημα, αυτός απέχει κατά 45% από τον αριθμητικό του μέσο στην τελευταία μέτρηση, με την υψηλότερη μέτρηση να βρισκόταν κατά 136% υψηλότερα του αριθμητικού μέσου την περίοδο της τεχνολογικής φούσκας. Ενώ κατά μέσο όρο η χαμηλότερη τιμή του ήταν κοντά στο 55% αυτού κατά τα έτη 1921, 1932 και 1982.
Πηγή γραφήματος: dshort.com
Ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει το παρακάτω γράφημα, στο οποίο αναπαρίσταται ο δείκτης S&P 500 σε πραγματικές τιμές (εσωκλείοντας τον πληθωρισμό) και ο αριθμητικός μέσος του Q ratio. Όπως γίνεται ευδιάκριτο, υπάρχει μεγάλη συσχέτιση (σε μακροπρόθεσμη βάση) μεταξύ Q ratio και S&P 500, καθώς τόσο τα υψηλά όσο και τα χαμηλά των δύο δεικτών καταγράφονται σχεδόν την ίδια περίοδο.
Πηγή γραφήματος: dshort.com
Γίνεται εύκολα αντιληπτό από τα παραπάνω πως, τόσο ο S&P 500 όσο και το Q ratio συνεχίζουν να βρίσκονται πάνω από τον μέσο όρο τους, αφήνοντας περιθώρια για περαιτέρω πτώση των τιμών των μετοχών.
Ουσιαστικά σε περίπτωση ενός νέου 2008 (όπως δήλωσε και ο George Soros) για τις μετοχές και τις αγορές γενικότερα, τότε είναι πολύ πιθανόν οι αποτιμήσεις να βρεθούν σε ιδιαίτερα ελκυστικά επίπεδα, όπου και το λεγόμενο «έξυπνο» χρήμα σταδιακά θα έχει αρχίσει ήδη να τοποθετείται.
