Σημαντική είναι η αποκλιμάκωση του περιθωρίου επιτοκίου μέσα στο μήνα Σεπτέμβριο αναφορικά με τα νέα δάνεια και τις νέες καταθέσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το περιθώριο επιτοκίου υποχώρησε σε μηνιαία βάση κατά 18 μονάδες βάσης και σε ετήσια βάση κατά 60 μονάδες βάσης.
Συγκεκριμένα το περιθώριο επιτοκίου διαμορφώθηκε σε 3,82% έναντι 4,00% που ήταν τον περασμένο Αύγουστο και 4,42% που ήταν τον Σεπτέμβριο του 2019. Με την επίδοση αυτή, το μέσο περιθώριο επιτοκίου μεταξύ νέων δανείων και καταθέσεων, διαμορφώνεται εκ νέου για πρώτη φορά σε επίπεδα προ του περασμένου Ιουλίου του 2015.
Προς την κατεύθυνση αυτή συνέβαλε καθοριστικά η αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (ΜΧΕ). Το μέσο επιτόκιο νέου δανεισμού διαμορφώθηκε σε 2,82% και αποτελεί ιστορικό χαμηλό για την τελευταία δεκαετία (και πιθανώς για την 20ετία). Σύμφωνα δε με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, για πρώτη φορά τον περασμένο Σεπτέμβριο, οι παραγωγικές επιχειρήσεις της χώρας δανείζονται με μέσο επιτόκιο χαμηλότερο του 3,00%.
Σε μηνιαία βάση το μέσο επιτόκιο δανεισμού των ΜΧΕ υποχώρησε κατά 50 μονάδες βάσης ενώ σε ετήσια βάση η κάμψη ανέρχεται σε 114 μονάδων βάσης. Η αποκλιμάκωση αυτή φυσικά είναι αποτέλεσμα του φθηνού χρήματος που φέρνει η ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Ευτυχώς για τους κατοίκους και τις επιχειρήσεις της, η χώρα μας αυτή δεν κρατά «ομπρέλα» στις αγορές ομολόγων της ΕΚΤ από την δευτερογενή αγορά, όπως συνέβη το Mάρτιο του 2015. Τότε η χώρα είχε εξαιρεθεί λόγω της διαπραγμάτευσης και της ασυμφωνίας της με τους πιστωτές της χώρας από το πρώτο QE της ΕΚΤ. Στο δεύτερο QE οι ελληνικές τράπεζες, αλλά και το Ελληνικό Δημόσιο, «λουζονται» με χρήμα και παρά της δυσμενή μακροοικονομική κατάσταση της χώρας (υψηλό χρέος, έλλειμμα κ.λπ.), το κόστος δανεισμού είναι απίστευτα χαμηλό.
Σημειώνεται ότι οριακή αποκλιμάκωση του επιτοκίου νέου δανεισμού σημειώνεται και προς τους ιδιώτες. Εκεί το μέσο επιτόκιο διαμορφώνεται σε 4,89%, μειωμένο σε μηνιαία βάση κατά τέσσερις μονάδες βάσης και σε ετήσια βάση κατά 22 μονάδες βάσης. Αντίθετα ανοδικά, έστω και ελαφρώς, κινούνται τα επιτόκια νέου δανεισμού των ελεύθερων επαγγελματιών.
Από την άλλη πλευρά σταθερά καθοδικά κινείται το επιτόκιο των νέων καταθέσεων. Το μέσο επιτόκιο μιας νέας κατάθεσης ενός νοικοκυριού διαμορφώθηκε σε 0,11% έναντι 0,12% που ήταν τον Αύγουστο του 2020 και 0,23% που ήταν τον Σεπτέμβριο του 2019. Για τις νέες καταθέσεις επιχειρήσεων τα αντίστοιχα επιτόκια διαμορφώθηκαν σε 0,08% τον περασμένο Σεπτέμβρη, έναντι 0,09% τον προηγούμενο μήνα και 0,22% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2019.
Επομένως το κόστος των νέων καταθέσεων για τις τράπεζες έχει υποχωρήσει στο μισό ή και λιγότερο. Στην πράξη οι καταναλωτές που έχουν καταθέσεις στις τράπεζες, χάνουν αξία αν συνυπολογιστεί και ο πληθωρισμός που κινείται στο -2% (αποπληθωρισμός) στη χώρα μας.
Συνεχής αύξηση των καταθέσεων
Πάντως τα στοιχεία της ΤτΕ δείχνουν ότι οι καταθέσεις, τόσο των νοικοκυριών, όσο και των ΜΧΕ αυξάνουν. Οι νέες καταθέσεις των νοικοκυριών τον περασμένο Σεπτέμβριο ανήλθαν σε 86,1 δις. ευρώ, αυξημένες 2 δις. ευρώ σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και κατά 9,5 δις. ευρώ σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2019.
Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν τους 12 τελευταίους μήνες (Σεπτ. 2019-Σεπτ. 2020) καταγράφεται μια διαρκής αύξηση των καταθέσεων η οποία σίγουρα δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά στην μείωση της κατανάλωσης που προκλήθηκε λόγω της αβεβαιότητας που έφερε η πανδημία το περασμένο Μάρτιο ή ακόμη και η εξοικονόμηση χρημάτων που επέφερε το lockdown της περασμένης Άνοιξης. Οι Έλληνες τους τελευταίους μήνες συστηματικά εμφανίζουν τα χρήματα που είχαν κρύψει, είτε στην μεγάλη ύφεση του 2012-2013, είτε στην κρίση του 2015 με τα capital controls και με την φημολογία που είχαν αναπτύξει στελέχη της προηγούμενης κυβέρνησης περί επιδρομής στις θυρίδες.
Το ίδιο ισχύει και με τις επιχειρήσεις, εκτός του χρηματοπιστωτικού τομέα. Οι καταθέσεις τον περασμένο Ιούνιο ανήλθαν σε 26,04 δις. ευρώ, αυξημένες κατά 1,35 δις. ευρώ σε σχέση με τον περασμένο Αύγουστο και κατά 7,14 δις. ευρώ σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2019.
Πάντως η μικρή ψαλίδα μεταξύ επιτοκίου ταμιευτηρίου, όσο και προθεσμίας, σπρώχνει τους πελάτες των τραπεζών στις καταθέσεις ταμιευτηρίου/οψεως. Οι χαμηλές αποδόσεις των προθεσμιακών αποδόσεων δεν δημιουργούν καμία αίσθηση στους καταθέτες που αυξάνουν μεν τις καταθέσεις τους, αλλά τις διεχετεύουν κυρίως σε λογαριασμούς ταμιευτηρίου και όψεος.
