Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Εκτός από την μεγάλη αισχροκέρδεια που παρατηρείται στη χώρα μας κάθε φορά που η χρηματιστηριακή τιμή του πετρελαίου παίρνει την ανιούσα, ο «μαύρος χρυσός» γίνεται «όπλο» στα χέρια των ισχυρών του πλανήτη και έχει τη δύναμη να δώσει ώθηση ή να «γκρεμίσει» την παγκόσμια ανάπτυξη.
Όσο το πετρέλαιο παραμένει το πολύτιμο καύσιμο της οικονομίας τόσο θα συνεχίζονται οι γεωπολιτικές κόντρες, οι κερδοσκοπικές ενέργειες και οι κινήσεις αιφνιδιασμού στην παγκόσμια σκακιέρα. ΗΠΑ, Ρωσία, Ιράν και Σαουδική Αραβία πρωταγωνιστούν σε μία διελκυστίνδα με σοβαρές επιπτώσεις για ολόκληρο τον πλανήτη.
Από την αρχή του έτους, οι γεωπολιτικές αναταράξεις έχουν οδηγήσει τις τιμές του πετρελαίου (Brent) σε αύξηση άνω του 40%, από τα 53 δολάρια ανά βαρέλι στα 75 δολάρια, αναγκάζοντας αρκετούς αναλυτές να αναθεωρήσουν τις προβλέψεις τους για το που μπορεί να φτάσουν οι τιμές και κατ' επέκταση για τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Τελευταία, οι τιμές του πετρελαίου έχουν δεχθεί σημαντική ώθηση από την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να ενισχύσει τις κυρώσεις κατά του Ιράν, αίροντας τις εξαιρέσεις για τους μεγαλύτερους εισαγωγείς ιρανικού πετρελαίου. Μόνο μέσα στον Απρίλιο έχει καταγραφεί άνοδος της τάξης του 10%.
Είναι προφανές ότι τη μεγαλύτερη ζημιά παθαίνουν χώρες που σήμερα αντιμετωπίζουν προβλήματα και παράλληλα στηρίζονται στις εισαγωγές πετρελαίου όπως η Αργεντινή και η Τουρκία, ενώ μία μεγάλη άνοδος στις τιμές θα ωφελήσει χώρες όπως η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Οι αναλυτές, ωστόσο, δεν βλέπουν να συνεχίζεται το ράλι του πετρελαίου και εκτιμούν ότι μέχρι το τέλος του 2019 θα έχει υποχωρήσει η τιμή του σε ποσοστό από 15% έως 20%.
Η Oxford Economics, για παράδειγμα, προβλέπει το Brent να πέφτει στα 64 δολάρια στο τέλος Ιουνίου και να διαμορφώνεται περί τα 64 δολάρια το 2019 και 66 δολάρια το 2020, με το παγκόσμιο ΑΕΠ να μεγεθύνεται κατά 2,9% το 2020.
Η Capital Economics, από την πλευρά της, έχει επανειλημμένα εκφράσει την πεποίθηση ότι η παγκόσμια οικονομία θα πατήσει απότομα φρένο με αποτέλεσμα οι τιμές του πετρελαίου να υποχωρήσουν μέσα στο 2019. Μετά τα τελευταία γεγονότα και τα προβλήματα που έχουν παρουσιαστεί λόγω του πολέμου στη Λιβύη, η Capital Economics αναβαθμίζει την εκτίμησή της για την τιμή του πετρελαίου, υπογραμμίζοντας όμως ότι η μικρότερη του αναμενόμενου πτώση δεν αλλάζει τη γενικότερη εικόνα για την παγκόσμια οικονομία.
Πλέον, η Capital Economics προβλέπει ότι το πετρέλαιο θα υποχωρήσει στα 60 δολάρια το βαρέλι στο τέλος του 2019, έναντι 50 δολαρίων προηγουμένως, ενσωματώνοντας τις τελευταίες εξελίξεις. Ο οίκος επικαλείται την υποτονική παγκόσμια ανάπτυξη που επηρεάζει αρνητικά τη ζήτηση για πετρέλαιο, τη σημαντική αύξηση της παραγωγής αμερικανικού σχιστολιθικού πετρελαίου και την αποστροφή κινδύνου των επενδυτών.
Και αν φτάσει στα 100 δολάρια;
Τι θα συμβεί όμως αν οι εκτιμήσεις διαψευστούν και το πετρέλαιο συνεχίσει μία ξέφρενη πορεία μέχρι τα 100 δολάρια; Σε ανάλυση που είδε την περασμένη Τετάρτη το φως της δημοσιότητας, η Oxford Economics προβλέπει ότι αν το Brent φτάσει στα 100 δολάρια ανά βαρέλι και το αργό τύπου WTI στα 89 δολάρια, το παγκόσμιο ΑΕΠ θα χάσει περίπου 0,6% έως το τέλος του 2020 και ο πληθωρισμός θα ενισχυθεί κατά 0,7 ποσοστιαίες μονάδες την περίοδο 2019-2020.
Αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας θα επιβραδύνει στο 2,5% το 2020 και ο πληθωρισμός θα ανέλθει στο 4% το ίδιο έτος που θα είναι η μεγαλύτερη αύξηση τιμών από το 2011.
Όσο για τις τρέχουσες εξελίξεις, οι αναλυτές του οίκου εκτιμούν ότι η Σαουδική Αραβία θα αυξήσει την παραγωγή για να αντισταθμίσει εν μέρει τον αντίκτυπο από την άρση των waivers στις εισαγωγές ιρανικού πετρελαίου. Την ίδια ώρα, ωστόσο, τονίζουν ότι περιορίζεται η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από τον περασμένο Μάιο, όταν οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις, το Ιράν έχει χάσει έσοδα πάνω από 10 δισ. δολάρια, ενώ πριν τις κυρώσεις το Ιράν κατέγραφε ετήσια έσοδα ύψους 50 δισ. δολαρίων από το πετρέλαιο.
Την ίδια ώρα, η παραγωγή αργού στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί πάνω από 2 εκατ. βαρέλια την ημέρα από τις αρχές του 2018 και σήμερα διαμορφώνεται στο επίπεδο-ρεκόρ των 12,2 εκατ. βαρελιών καθιστώντας τις ΗΠΑ τη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα στον κόσμο, μπροστά από τη Ρωσία και το Ιράν.
