Η εποχή που η Ιαπωνία δεν ήταν παρά «η ασπίδα και οι ΗΠΑ το ξίφος» έχει ήδη παρέλθει από τον Απρίλιο του 1996 με την κοινή δήλωση στρατιωτικής ασφάλειας από τον Πρόεδρο Κλίντον και τον πρωθυπουργό Χασιμότο.
Στο επίσημο ταξίδι του στην Ιαπωνία ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, δεν είχε απλά ως κύριο μέλημα τη διευθέτηση των οικονομικών και εμπορικών διαφορών των δύο χωρών, αλλά και τη σύμπλευση τους στην ευαίσθητη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας που από τότε χαρακτηριζόταν από την ένταση ανάμεσα στην Κίνα και την Ταϊβάν, τη Νότια – Β. Κορέα, τη διεκδίκηση κυριότητας των πετρελαιοφόρων νησίδων Σπράτλεϊ κλπ.
Το άνοιγμα στις στρατιωτικές σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και το Τόκιο χτίστηκε μεθοδικά όλα αυτά τα χρόνια, με τις δύο χώρες να δεσμεύονται εκ νέου τον Ιανουάριο του 2022 να συνεργαστούν προκειμένου να εμποδίσουν την αυξανόμενη ισχύ της Κίνας να αποσταθεροποιήσει την περιοχή, υπογραμμίζοντας τη σημασία της διασφάλισης της ειρήνης και της σταθερότητας στα Στενά της Ταϊβάν.
Υπενθυμίζουμε ότι η Ιαπωνία φιλοξενεί μεγάλες αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις για τα αεροσκάφη, όπως αυτή στο νότιο νησί Οκινάουα, πολύ κοντά στην Ταϊβάν, κάτι που σημαίνει ότι η χώρα θα διαδραματίσει καίριο ρόλο εάν οι ΗΠΑ εμπλακούν σε στρατιωτικές επιχειρήσεις υποστήριξης της Ταιβάν σε περίπτωση κινεζικής επίθεσης.
(σ.σ: Οι ΗΠΑ έχουν δεσμευθεί διά νόμου να προσφέρουν στην Ταϊβάν μέσα για την άμυνά της σε περίπτωση που η Κίνα κατέφευγε μονομερώς στη χρήση βίας για να μεταβάλει το status quo).
Πέραν αυτού του πλαισίου όμως, πριν περίπου έναν χρόνο ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε από το Τόκιο μια νέα οικονομική σύμπραξη στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού ως αντιστάθμισμα της Κίνας, γνωστή ως IPEF.
Αν και πολλοί αναλυτές εξέφρασαν την επιφυλακτικότητα τους όσον αφορά την πραγματική εμβέλεια αυτής της συμφωνίας πέραν του συμβολισμού της, εντούτοις το Οικονομικό Πλαίσιο για την περιοχή Ινδικού-Ειρηνικού με τη συμμετοχή 13 χωρών- ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ινδία, Αυστραλία, Μπρουνέι, Νότια Κορέα, Ινδονησία, Μαλαισία τη Νέα Ζηλανδία, Φιλιππίνες, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη και Βιετνάμ- δεν είναι απλά άλλη μια «χαλαρή» συμφωνία ελεύθερου εμπορίου.
Πρόκειται για μια συμφωνία που αποσκοπεί στην ενοποίηση των χωρών που την υπέγραψαν μέσω κοινών προτύπων σε τέσσερις βασικούς τομείς: την ψηφιακή οικονομία, τις αλυσίδες τροφοδοσίας, την πράσινη ενέργεια και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν των 13 χωρών στις οποίες αντιστοιχεί το 40% του παγκόσμιου ΑΕΠ, η IPEF αποτελεί τη δέσμευση για μια περιοχή Ινδικού-Ειρηνικού ελεύθερη, ανοιχτή, ισότιμη, περιεκτική, διασυνδεδεμένη, ανθεκτική, ασφαλή και ευημερούσα».
Για την Κίνα όμως η IPEF δεν είναι τίποτε άλλο από ένα σχέδιο της Ουάσινγκτον να περιορίσει την αυξανόμενη επιρροή της στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, ενώ για πολλούς αναλυτές η μεγαλύτερη αδυναμία της IPEF, είναι η απουσία ενός εκ των μεγαλύτερων παγκόσμιων κόμβων της βιομηχανίας των ημιαγωγών και άλλων σημαντικών τεχνολογικών, της Ταϊβάν.
Η Ουάσινγκτον βέβαια έχει σαφή πρόθεση να ενισχύσει τη σύμπραξη της με την Ταιβάν σε διμερή βάση, όπως άλλωστε έκανε τον φετινό Ιούλιο με την Ιαπωνία, όταν η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Janet Yellen και ο Ιάπωνας ομόλογός της Shunichi Suzuki συμφώνησαν να ενισχύσουν περαιτέρω τις διμερείς σχέσεις τους και να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων τιμών των τροφίμων και της ενέργειας που επιδεινώθηκαν από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία αλλά και από την κλιματική αλλαγή.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό επίσης - και ας μη δόθηκε η δημοσιότητα που θα έπρεπε- το γεγονός ότι η Yellen και ο Suzuki προέτρεψαν την Κίνα και άλλους πιστωτές να συνεργαστούν «εποικοδομητικά» όσον αφορά τη διευθέτηση του χρέους για τις χώρες χαμηλού εισοδήματος που αντιμετωπίζουν εξαιρετικά προβλήματα την τρέχουσα περίοδο.
Αν δει συνολικά κανείς την πορεία των σχέσεων ΗΠΑ - Ιαπωνίας τα τελευταία χρόνια αλλά και την κοινή τους τοποθέτηση σε οικονομικά, γεωπολιτικά, περιβαλλοντικά και εμπορικά ζητήματα, θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι η Ιαπωνία είναι πλέον ο πιο στενός σύμμαχος των ΗΠΑ στον πλανήτη αυτή τη στιγμή.
Όσο «ειρωνική» και αν φαντάζει αυτή η στενή συμμαχία αν «ανοίξει» κανείς το πλάνο της ιστορίας, είναι γεγονός.
Θυμηθείτε τις συνομιλίες μεταξύ των Αμερικανών υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας, Άντονι Μπλίνκεν και Λόιντ Όστιν, με τους ομολόγους τους της Ιαπωνίας, Γιοσιμάσα Χαγιάσι και Νόμπουο Κίσι, στις αρχές του φετινού Ιανουαρίου. Οι συνομιλίες ολοκληρώθηκαν με μια κοινή δήλωση ότι «...η συνεργασία των δύο χωρών είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ειρήνης και της ευημερίας στην περιοχή του Ινδικού και του Ειρηνικού» ενώ είναι «... πιο σημαντικό από ποτέ η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ να είναι ενωμένες και να επιδείξουν ηγετικές ικανότητες μπροστά στις πολλές προκλήσεις»
Μάλιστα ο Ιάπωνας υπουργός εξωτερικών Χαγιάσι είχε τονίσει με «νόημα» ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν έντονα την αναθεώρηση της στρατηγικής του Τόκιο για την εθνική ασφάλεια και την ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων της Ιαπωνίας.
Αυτές οι δηλώσεις κάθε άλλο παρά τυχαίες είναι και προετοιμάζουν το έδαφος για διευρυμένες εμπορικές συμφωνίες που προφανώς είναι θέμα χρόνου να ανακοινωθούν στον τομέα της Άμυνας-και όχι μόνο- μεταξύ των δύο χωρών.
Η Ιαπωνία εγκαταλείπει το αντιμιλιταριστικό δόγμα
Πριν τέσσερις ημέρες ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Φουμίο Κισίντα, ανακοίνωσε ότι θα διπλασιάσει τις αμυντικές δαπάνες σε βάθος πενταετίας στα 39,5 δισ. δολάρια οδηγώντας τη χώρα του –η οποία το 2022 τυχγάνει να είναι η δεύτερη οικονομία με τον μεγαλύτερο λόγο Χρέους/ΑΕΠ- από την ένατη στην τρίτη θέση παγκοσμίως σε επίπεδο αμυντικών δαπανών και εγκαταλείποντας το αντιμιλιταριστικό δόγμα που βασιζόταν στην απόφαση για πλήρη αφοπλισμό μετά την ήττα της το 1945. (σ.σ: το μεταπολεμικό σύνταγμα της χώρας που ισχύει και σήμερα ορίζει ότι «κάθε χρήση βίας από την Ιαπωνία θα πρέπει να ασκείται αποκλειστικά για αμυντικούς σκοπούς»).
Τα χρόνια όμως περνάνε, η λήθη κερδίζει έδαφος, ο κόσμος αλλάζει και μαζί του αλλάζουν και οι συσχετισμοί δυνάμεων.
Το 2006 η χώρα απέκτησε Υπουργείο Άμυνας και άνοιξε η κουβέντα για την κατάργηση του Άρθρου του συντάγματος που ορίζει ότι η Ιαπωνία δεν μπορεί να εμπλακεί σε επιθετικό πόλεμο και ως εκ τούτου ο ιαπωνικός στρατός απαγορεύεται να έχει στην κατοχή του επιθετικά όπλα, όπως πυραύλους μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς, πετρελαιοφόρα για τον ανεφοδιασμό του ναυτικού, βομβαρδιστικά μακρινών πτήσεων κλπ.
Η προκλητικότητα της Βόρειας Κορέας ,η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οι βαλλιστικοί πύραυλοι που προσγειώθηκαν κοντά στα νοτιοδυτικά νησιά της Ιαπωνίας κατά τη διάρκεια ελιγμών της Κίνας γύρω από την Ταϊβάν αυτό το καλοκαίρι. έχουν πλέον οδηγήσει την κοινή γνώμη σε μια τεράστια αλλαγή όσον αφορά το θέμα των μεγαλύτερων αμυντικών δαπανών για τη χώρα και την αύξηση του στρατού της που αυτή τη στιγμή αριθμεί μόλις 231.000 άτομα.
Οι μέρες λοιπόν που η Ιαπωνία είχε έναν αμυντικό προϋπολογισμό πέριξ του 1% του ΑΕΠ της φαίνεται ότι παρήλθαν. Η Ιαπωνία θα εξοπλιστεί με βελτιωμένους πυραύλους και συστήματα ραντάρ που θα μπορούσαν να αναχαιτίσουν πυραύλους από την Κίνα και τη Βόρεια Κορέα, καθώς και με μη επανδρωμένα αεροσκάφη μάχης και ένα μαχητικό αεροσκάφος επόμενης γενιάς το οποίο θα αναπτύξει από κοινού με τη Μεγάλη Βρετανία.
24 δισ. στην αγορά μπαταρίας
Χθες είχαμε άλλη μια σημαντική ανακοίνωση από τη χώρα του Ανατέλλοντος Ήλιου. Το υπουργείο Βιομηχανίας ανακοίνωσε ότι η Ιαπωνία έχει εκπονήσει σχέδιο επενδύσεων άνω των 24 δισ. δολ. σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα με σκοπό να αναπτύξει ανταγωνιστική βάση παραγωγής στην αγορά μπαταρίας για χρήση στα ηλεκτρικά οχήματα και την αποθήκευση ενέργειας.
Η κρατική μάλιστα υποστήριξη θα επεκταθεί στις ιαπωνικές εταιρείες που θα εξαγοράζουν ορυχεία ορυκτών, όπως είναι το νικέλιο, το λίθιο και το κοβάλτιο, μέταλλα απαραίτητα για τον κλάδο της μπαταρίας.
Βλέπετε, αν επιτευχθούν οι στόχοι για την ετήσια παραγωγή μπαταριών, η Ιαπωνία θα χρειαστεί πέριξ 380.000 τόνους λιθίου, 310.000 τόνους νικέλιο, 60.000 τόνους κοβαλτίου και 600.000 τόνους γραφίτη.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σκεφτούμε βέβαια δύο πράγματα: Το πρώτο είναι ποια θα είναι η άνοδος της ζήτησης των παραπάνω μετάλλων σε παγκόσμια βάση αν μόνο η Ιαπωνία θα χρειαστεί αυτές τις ποσότητες.
Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης θα αναφέρουμε ότι το 2020 η ζήτηση σε λίθιο σε παγκόσμια κλίμακα έφτανε τους 317.517 μετρικούς τόνους , με τους αναλυτές του συγκεκριμένου βιομηχανικού κλάδου να προβλέπουν τον εξαπλασιασμό της ζήτησης του έως το 2030.
Το δεύτερο είναι ότι, βάση νέες ερευνών που έχουν γίνει στις ΗΠΑ, έχουν εντοπιστεί κοιτάσματα λιθίου σε πολιτείες όπως το Μέιν, η Βόρεια Καρολίνα, η Καλιφόρνια και η Νεβάδα.
Η σύσφιξη των σχέσεων λοιπόν ΗΠΑ –Ιαπωνίας έχουν άλλο ένα κοινό πεδίο ενδιαφέροντος. Χάρη στο πεδίο αυτό βέβαια έχουν αρχίσει να ενισχύονται οι συμμαχίες και με άλλες χώρες πλούσιες σε αυτούς τους πόρους, όπως η Αυστραλία, η Αφρική και η Νότια Αμερική.
Για να επιστρέψουμε στο επιχειρηματικό πλάνο για τις μπαταρίες, στους στόχους της Ιαπωνίας πέραν της εξασφάλισης των πρώτων υλών είναι η διασφάλιση 30.000 εξειδικευμένων εργαζομένων στην παραγωγή και στις αλυσίδες εφοδιασμού μπαταριών μέχρι το 2030, προκειμένου να πάρει το προβάδισμα από τους ανταγωνιστές της στην Κίνα αλλά και στη Ν. Κορέα που αυτή τη στιγμή επεκτείνουν το μερίδιο αγοράς στις μπαταρίες ιόντων λιθίου σε βάρος των ιαπωνικών εταιρειών.
Η ανακοίνωση του Υπουργείου έρχεται λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της ιαπωνικής αυτοκινητοβιομηχανίας Toyota Motor για επενδύσεις 5,6 δισ. δολ. στην Ιαπωνία και τις ΗΠΑ για την προμήθεια μπαταριών με αποθηκευτικό χώρο 40 GW για ηλεκτρικά οχήματα, με στόχο η έναρξη παραγωγής να γίνει μεταξύ 2024 και 2026.
Τα 2,5 δις δολάρια θα επενδυθούν στην εγκατάσταση παραγωγής μπαταριών τόσο για υβριδικά ηλεκτρικά όσο και για ηλεκτρικά οχήματα που διατηρεί η βιομηχανία στη Βόρεια Καρολίνα των ΗΠΑ και τα υπόλοιπα στην Ιαπωνία σε συνεργασία με την Panasonic.
Η Toyota Battery Manufacturing North Carolina πρόκειται να ξεκινήσει τη λειτουργία της το 2025, με την εταιρεία να δηλώνει ότι η συνολική επένδυση στο εργοστάσιο θα ανέλθει πλέον στα 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τους επόμενους μήνες η στήλη αναμένει ανάλογες ανακοινώσεις και από άλλους επιχειρηματικούς ιαπωνικούς κολοσσούς, ενώ δεν αποκλείεται μεγάλα ονόματα στον κλάδο Άμυνας των ΗΠΑ να αυξήσουν τον κύκλο εργασιών τους εκ νέου, χάρη στις ιαπωνικές παραγγελίες.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
