Του Απόστολου Σκουμπούρη
Τα ζωικά απόβλητα από κτηνοτροφικές μονάδες, ευθύνονται, – σύμφωνα με τις μετρήσεις – για συντριπτικά περισσότερα προβλήματα μόλυνσης της ατμόσφαιρας, του υδροφόρου ορίζοντα, των ποταμιών και των θαλασσών από πολλές άλλες – ενοχοποιημένες (ανθρώπινες) δραστηριότητες και βιομηχανίες! Παγκόσμια, υπάρχει μια γενικευμένη προσπάθεια για μετριασμό της μόλυνσης από δισεκατομμύρια τόνους περιττωμάτων ζώων και αποβλήτων της μαζικής κτηνοτροφίας και «βιομηχανίας» κρέατος, μέσω ενεργειακής επεξεργασίας και παραγωγής ενέργειας.
Στην Ελλάδα, με τις μικρές σχετικά κτηνοτροφικές μονάδες, υπολογίζεται ότι παράγονται περίπου 17 -20 εκατ. τόνοι οργανικών αποβλήτων από αυτή τη «βιομηχανία» (βουστάσια, χοιροστάσια, πτηνοτροφία, σφαγεία), που, σύμφωνα με τους ειδικούς, μεταφράζονται σε δυνατότητα παραγωγής περισσότερων από 350 μεγαβατώρων (MWh) ετησίως.
Εξ αυτών, ελάχιστα επεξεργάζονται, υπάρχουν μόνο 2-3 μικρές μεμονωμένες μονάδες πανελλαδικά, ενώ εκατομμύρια τόνοι αποβλήτων καταλήγουν ανεξέλεγκτα σε παράνομους χώρους απόθεσης, βουνοπλαγιές, χαντάκια και ρεματιές. Επικίνδυνοι μικροοργανισμοί και χημικές ουσίες περνάνε στο φυσικό περιβάλλον μολύνοντας τα επιφανειακά και υπόγεια νερά, προκαλώντας φαινόμενα ευτροφισμού και ότι άλλο συνεπάγεται...
Η Ελλάδα είναι τελευταία στην Ευρώπη στη χρηστή διαχείριση σκουπιδιών και αποβλήτων, πόσο μάλλον στη διαχείριση κτηνοτροφικών αποβλήτων, διαδικασία που απαιτεί σύνθετες τεχνικές και εξελιγμένες τεχνολογίες. Μοιραία, η χώρα πληρώνει υπέρογκα πρόστιμα για την αδράνεια που έχει δείξει στην εφαρμογή σχεδίου διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων.
Πειραιώς και Επίλεκτος ετοιμάζουν μεγάλη μονάδα στα Φάρσαλα
Άρα, η είδηση ότι σε μια επαρχιακή πόλη, στα Φάρσαλα, κατασκευάζεται από τον περασμένο Μάιο και θα λειτουργήσει τους πρώτους μήνες του 2017 η μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο στην Ευρώπη, η οποία θα διαχειρίζεται φυτικά και ζωικά απόβλητα, είναι ασφαλώς πρώτου μεγέθους.
Στη Θεσσαλία λοιπόν, στο 7ο χιλιόμετρο της οδού Φαρσάλων – Λάρισας, σε έκταση 70 στρεμμάτων, υλοποιείται μια πρωτοπόρα για τη χώρα μας επένδυση, που θα επεξεργάζεται τα απόβλητα από περίπου εκατό κτηνοτροφικές και μεταποιητικές μονάδες της περιοχής και θα παράγει ηλεκτρική ενέργεια από βιοαέριο!
Πρόκειται για τη μονάδα της Επίλεκτος Βιοαέριο Φαρσάλων ΑΕ – μέλος του κλωστοϋφαντουργικού και ενεργειακού ομίλου Επίλεκτος, που είναι εισηγμένος στο Χ.Α. από το 1991.
Όπως επισημαίνει στο Liberal ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Επίλεκτος κ. Ευριπίδης Δοντάς, «στην Ευρώπη υπάρχουν μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες που η κάθε μία έχει τη δική της μονάδα βιοαερίου, διαχειριζόμενη τα απόβλητα που παράγει. Εμείς στην Ελλάδα δεν μπορούμε να έχουμε τόσο τεράστιες μονάδες, λόγω μορφολογίας εδάφους κ.λπ. Έτσι, μέσω της μονάδας στα Φάρσαλα θα υπάρξει μια συνολική λύση για όλη την περιφέρεια της Θεσσαλίας».
Σύμφωνα με τον κ. Δοντά, «η δυναμικότητα της μονάδας θα είναι 5,252 MWh και θα αξιοποιεί ως πρώτη ύλη περί τους 300.000 τόνους ζωικών και φυτικών αποβλήτων από περίπου 100 κτηνοτροφικές και μεταποιητικές μονάδες, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην απορρύπανση της περιοχής».
Όπως τονίζει, «ήδη έχουν γίνει συμβάσεις με πολλές κτηνοτροφικές μονάδες που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή, ενώ στο μέλλον θα μπορούν να προστεθούν και πολλές περισσότερες».
Η λειτουργία της μονάδας θα επιλύσει το ζήτημα της περιβαλλοντικής διαχείρισης των αποβλήτων, ιδιαίτερα των κτηνοτροφικών μονάδων (βουστάσια, χοιροτροφία, πτηνοτροφία, σφαγεία), οι οποίες σήμερα βρίσκονται αντιμέτωπες με πρόστιμα και άλλες κυρώσεις.
«Πρέπει να αλλάξουμε το οικονομικό μοντέλο στη χώρα και να επενδύσουμε στους δρόμους της κυκλικής οικονομίας» σημειώνει ο κ. Δοντάς. Θα επιτυγχάνονται οικονομίες κλίματος, ενώ η επόμενη εργασία θα κλείνει τον κύκλο της προηγούμενης, λύνοντας και το μεγάλο πρόβλημα αποβλήτων, όπου οι μονάδες τώρα δεν μπορούν να διαχειριστούν μόνες τους, ούτε έχουν τις υποδομές».
Η... νόμιμη πλέον και χρηστή διαχείριση των αποβλήτων ανοίγει προοπτικές δημιουργίας και άλλων κτηνοτροφικών επιχειρήσεων στην ευρύτερη περιοχή, καθώς η διαχείριση των αποβλήτων λειτουργούσε ως τώρα ως αντικίνητρο για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα.
Επένδυση 17,5 εκατ. ευρώ – 50 θέσεις εργασίας
Το κόστος κατασκευής και η συνολική επένδυση της Επίλεκτος Βιοαέριο Φαρσάλων θα ανέλθει στα 17,5 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών τα 10,5 εκατ. προέρχονται από το πρόγραμμα JESSICA, το οποίο στη Θεσσαλία διαχειρίζεται η Τράπεζα Πειραιώς, που χρηματοδότησε το έργο με πρόσθετα 4,1 εκατ., ενώ τα υπόλοιπα αποτελούν συμμετοχή των μετόχων της Επίλεκτος.
Η απόσβεση της επένδυσης υπολογίζεται σε επτά με οκτώ χρόνια, ενώ όπως σημειώνει ο κ. Δοντάς, «η μονάδα θα δημιουργήσει περί τις 50 θέσεις εργασίας. Η μονάδα θα είναι αυτόματη, όμως τα πάντα θα παρακολουθούνται από κλειστά κυκλώματα, ενώ ασφαλώς και θα υπάρχουν εργασίες που μόνο ανθρώπινα χέρια μπορούν να τις διεκπεραιώσουν».
Ο κ. Δοντάς αναφερόμενος και σε αντιδράσεις διαφόρων περιοχών παλαιότερα σε αντίστοιχες προσπάθειες, τονίζει ότι «αυτό που πρέπει να καταλάβει η κοινωνία είναι ότι οι μονάδες αυτές λύνουν προβλήματα και δεν δημιουργούν νέα. Αυτές οι μονάδες δημιουργούν αειφορία και συνδράμουν στην κυκλική οικονομία».
Η λειτουργία της μονάδας και η σύμβαση με το ΛΑΓΗΕ
Σύμφωνα με τον κ. Δοντά, «όλη η διαδικασία θα γίνεται μέσα σε κλειστές δεξαμενές όπου μόνο εκεί (σε περιβάλλον χωρίς οξυγόνο) μπορούν να λειτουργήσουν οι μικροοργανισμοί που θα μετατρέπουν τα απόβλητα σε βιοαέριο. Με μηχανές εσωτερικής καύσης θα παράγεται ηλεκτρική ενέργεια ίση με 5,25 μεγαβάτ, ήτοι 40.000 μεγαβατώρες, ή 40 γιγαβατόρες το χρόνο. Οι 40.000 μεγαβατώρες μπορούν να συντηρήσουν ενεργειακά περίπου 10.000 σπίτια ετησίως», σύμφωνα με τον επιχειρηματία.
«Πρόκειται για μονάδα βάσης, θα παράγει 24 ώρες το 24ωρο 7 ημέρες την εβδομάδα όλο το χρόνο και όχι όταν έχει ήλιο ή αέρα», τονίζει ο ίδιος. Επίσης σημειώνει ότι έχει ήδη σύμβαση με το ΛΑΓΗΕ για να μπαίνει στο σύστημα το ρεύμα που θα παράγει η μονάδα. Άλλωστε, ο όμιλος της Επίλεκτος εδώ και πέντε χρόνια διαθέτει στην ίδια περιοχή φωτοβολταϊκό πάρκο 200 στρεμμάτων, δυναμικότητας 10 MWe, που αποτελεί το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό πάρκο στην Ελλάδα.
Πως γίνεται η... ζύμωση - Τι πετυχαίνει η Αναερόβια Χώνευση
Τα κτηνοτροφικά απόβλητα συλλέγονται σε δεξαμενές προ-συλλογής από τις κτηνοτροφικές μονάδες και με κατάλληλα φορτηγά-βυτία μεταφέρονται στη κεντρική μονάδα όπου και αναμειγνύονται με άλλα οργανικά απόβλητα, ομογενοποιούνται και με σύστημα αντλιών οδηγούνται στους χωνευτές για να ξεκινήσει η διαδικασία της Αναερόβιας Χώνευσης.
Η διαδικασία λαμβάνει χώρα κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες υγιεινής μειώνοντας τη δραστηριότητα των παθογόνων οσμών και της μόλυνσης του περιβάλλοντος. Παράγεται βιοαέριο και χωνεμένα υπόλοιπα. Τα υπολείμματα θα επιστρέφουν στο χωράφι, ως εδαφοβελτιωτικά. Το μόνο κόστος για τις κτηνοτροφικές μονάδες θα είναι η μεταφορά των αποβλήτων προς το εργοστάσιο, το οποίο κόστος δε θα είναι αμελητέο, καθώς οι μονάδες είναι «στημένες» σε άλλες προδιαγραφές, χωρίς υποδομές για οργανωμένη συγκέντρωση των αποβλήτων.
Επιτυγχάνεται παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, μείωση των οργανικών αποβλήτων, μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, μείωση παθογόνων οργανισμών, αυξημένη απόδοση λίπανσης και περιορισμός οσμών και οπτικής ρύπανσης.
Στοίχημα για όλους η επιτυχία του εγχειρήματος
Η επιτυχία του εν λόγω εγχειρήματος είναι ένα στοίχημα για όλους Κτηνοτρόφους, κοινωνία, αλλά και του ίδιου του εργοστασίου. Παγιωμένες αντιλήψεις και συνήθειες πολλών δεκαετιών πρέπει να αλλάξουν. Επίσης, όταν κάποιος έχει μάθει να... πλένει τα απόβλητα και να τα πετάει στο ρέμα, δυσκολεύεται να τα φορτώνει σε βυτία και να τα πηγαίνει στο εργοστάσιο!
Τα κτηνοτροφία δεν έχουν τις υποδομές για να συλλέγουν οργανωμένα τα απόβλητα. Η κοινωνία δεν βλέπει με θετικό μάτι τέτοιες μονάδες. Στην Πελοπόννησο που πήγε να γίνει κάτι αντίστοιχο, κυνηγήθηκε και ματαιώθηκε. Όμως, η διαχείριση των αποβλήτων είναι μονόδρομος.
Τι είναι το JESSICA
Το JESSICA είναι μία πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) σε συνεργασία με την Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB), υλοποιείται στην Ελλάδα μέσα από τη συνεργασία του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και της ΕΤΕπ με πόρους του ΕΣΠΑ 2007 – 2013, και στοχεύει στη στήριξη επενδύσεων σε βιώσιμα έργα αστικής ανάπτυξης, επιδιώκοντας ταυτόχρονα μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων.
Το JESSICA εισήγαγε μία διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με τα μέχρι σήμερα Ευρωπαϊκά Προγράμματα Χρηματοδότησης (δανειακή επιστρεπτέα χρηματοδότηση με προνομιακούς όρους επιτοκίου και διάρκειας αποπληρωμής, αντί επιχορήγησης).
Η Τράπεζα Πειραιώς διαχειρίζεται 40 εκατ. ευρώ κεφαλαίων του JESSICA (Κοινή Ευρωπαϊκή υποστήριξη για βιώσιμες επενδύσεις σε αστικές περιοχές) για χρηματοδότηση έργων αστικής ανάπτυξης υπό την ιδιότητά της ως Ταμείο Αστικής Ανάπτυξης (ΤΑΑ) για τις περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας.
