Ο Ερντογάν προετοιμάζει την Τουρκία για το μεγάλο «πόλεμο»

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Το κλίμα στην Τουρκία είναι ξεκάθαρα πολεμικό. Σαν να προετοιμάζει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τη χώρα για τις δύσκολες ώρες που έρχονται, στις οποίες είναι βέβαιο ότι θα χρειαστεί τη στήριξη του λαού. Ενός λαού που ήδη δοκιμάζεται από τις καθημερινές αυξήσεις σε βασικά αγαθά, την κατάρρευση της λίρας και τη «δυσοσμία» στην πραγματική οικονομία.

Ο Ερντογάν είναι φοβισμένος και το δείχνει. Γι' αυτό, ίσως, αποκαλεί «άγριο λύκο» τις ΗΠΑ και «απατεώνες» τους οίκους αξιολόγησης. Γι' αυτό προσλαμβάνει αμερικανική δικηγορική εταιρεία να εξετάσει την υπόθεση της κρατικής τράπεζας Halkbank, η οποία έχει καταδικαστεί στις ΗΠΑ ότι βοήθησε το Ιράν να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις.

Πρόκειται για μία εξαιρετικά κρίσιμη υπόθεση, αφού στην περίπτωση που, όπως φημολογείται, ο Ντόναλντ Τραμπ επιβάλει πρόστιμο αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Halkbank, ο αντίκτυπος για την τουρκική οικονομία θα είναι πολύ σοβαρός. Η λίρα θα επιταχύνει την κατάρρευση και οι πιστωτικές συνθήκες θα «παγώσουν». Ο υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, δήλωσε ότι το πόρισμα της εταιρείας «King and Spalding» βγάζει καθαρή την τουρκική τράπεζα, άρα αν επιβληθεί πρόστιμο θα είναι κάτι εντελώς παράλογο.

Ακόμη όμως και χωρίς τα αμερικανικά πρόστιμα, τράπεζες και επιχειρήσεις βρίσκονται, σύμφωνα με την JPMorgan, αντιμέτωπες με χρέος 180 δισ. δολαρίων που θα πρέπει να ανανεώσουν έως τον επόμενο Ιούλιο και όσο η λίρα υποχωρεί, τόσο πιο ασφυκτικές γίνονται οι συνθήκες.

Η απάντηση του Ερντογάν σε όλα αυτά είναι η εξής: Από τη μία επιτρέπει στην κεντρική τράπεζα (CBRT) να διαβεβαιώσει τις αγορές ότι θα γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες για να μειωθεί ο πληθωρισμός, ο οποίος εκτινάχθηκε στο 17,9% τον Αύγουστο, και από την άλλη ο ίδιος κάνει λόγο για το τέλος της κυριαρχίας του δολαρίου στο διεθνές εμπόριο.

Αποκαλύπτει, μάλιστα, ότι η Τουρκία βρίσκεται σε συζητήσεις με τη Ρωσία έτσι ώστε οι δύο χώρες να μην χρησιμοποιούν το δολάριο στις μεταξύ τους εμπορικές συναλλαγές.

Είναι σαφές ότι ο Ερντογάν, βλέποντας επιχειρηματικούς κολοσσούς να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, θα προσπαθήσει να κερδίσει χρόνο και να μεταθέσει χρονικά την κατάρρευση της οικονομίας. Γνωρίζει ότι αν κινηθεί εντελώς… κόντρα στον άνεμο των αγορών, το καράβι θα βουλιάξει πολύ γρήγορα. Επιλέγει, συνεπώς, να καθυστερήσει το μοιραίο μέχρι να έρθουν οι ενισχύσεις. Βέβαια, αν ο σουλτάνος μπορούσε να συγκεντρώσει γύρω του δυνάμεις όπως η Ρωσία, η Κίνα κλπ, και υπήρχε ένα βιώσιμο σχέδιο για να εκθρονιστεί το δολάριο θα μπορούσε να κάνει το… χατίρι των αγορών και να αυξήσει τα επιτόκια, μέχρι να υλοποιηθεί το μεγαλόπνοο σχέδιο.

Το πιθανότερο, ωστόσο, είναι ότι ο σουλτάνος βρίσκεται σε πάρα πολύ δύσκολη θέση και απλώς προσπαθεί να πιαστεί από τα όνειρα των άλλων. Είναι δεδομένη η επιθυμία της Ρωσίας, του Ιράν, ακόμη και της Κίνας, να περιορίσουν την ισχύ του δολαρίου, όμως αυτά τα πράγματα δεν γίνονται εν μία νυκτί. Ούτε με άρμα τον Ερντογάν…

Για την ιστορία, το δολάριο είναι το κυρίαρχο νόμισμα στον πλανήτη γιατί περίπου το 40% του παγκόσμιου χρέους εκδίδεται σε δολάρια, ενώ σχεδόν 580 δισ. δολάρια σε χαρτονομίσματα βρίσκονται εκτός ΗΠΑ, ήτοι το 65% του συνόλου των δολαρίων. Ταυτόχρονα, πάνω από το 85% των συναλλαγών στην παγκόσμια αγορά συναλλάγματος περιλαμβάνει το δολάριο, ενώ το 1/3 του παγκόσμιου ΑΕΠ προέρχεται από χώρες που έχουν συνδέσει τα νομίσματά τους με το δολάριο.
Παρ' όλα αυτά, ο Τούρκος πρόεδρος συνεχίζει να επικαλείται τον Θεό για να πείσει τους πολίτες ότι θα κερδίσουν στον «πόλεμο» κατά του δολαρίου. Δεν ξεχνά, βέβαια, να προβεί και σε πιο… υλικές ενέργειες, όπως η αύξηση του παρακρατούμενου φόρου για καταθέσεις σε ξένο νόμισμα και η μείωση του φόρου για τις καταθέσεις σε λίρες.

Η «υπόσχεση» της κεντρικής τράπεζας για αλλαγή στάσης στη νομισματική πολιτική, αποτελεί απλώς μία κίνηση στην ευρύτερη σκακιέρα. Ακόμη και αν στη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου, τα επιτόκια αυξηθούν κατά 2 ή 3 ποσοστιαίες μονάδες (σε αυτό το εύρος κυμαίνονται οι εκτιμήσεις των αναλυτών) θα θεωρηθεί ως μη γενόμενη. Και αυτό γιατί ο πληθωρισμός προλαβαίνει τα επιτόκια και μόνο μία δραστική αύξηση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες θα είχε νόημα, κυρίως διότι θα έδειχνε την αποφασιστικότητα της κεντρικής τράπεζας.

Τέλος, αν ρίξει κανείς μια ματιά στον τουρκικό Τύπο, τον οποίο όπως είναι γνωστό ελέγχει σε συντριπτικό ποσοστό ο Τούρκος πρόεδρος μετά την «εκκαθάριση» που ακολούθησε το αποτυχημένο πραξικόπημα, θα νομίζει ότι όλα στην Τουρκία είναι μια χαρά και ότι η χώρα δέχεται επίθεση. Όσο για τον φόβο της χρεοκοπίας, την τεράστια αύξηση των τιμών σε βασικά αγαθά, την πρόσφατη αύξηση στις τιμές του ρεύματος και του φυσικού αερίου, τα προβλήματα των τραπεζών και τον κίνδυνο μαζικών επιχειρηματικών «λουκέτων», αυτά είναι αποκυήματα της φαντασίας των ξένων μέσων ενημέρωσης που εξυπηρετούν τα αμερικανικά συμφέροντα.