Νέα νομισματική κρίση απειλεί την Τουρκία

Νέα νομισματική κρίση απειλεί την Τουρκία

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Νέα φωτιά –και μάλιστα πριν σβήσει η προηγούμενη– βάζει στην τουρκική οικονομία η απόφαση του ανώτατου εκλογικού συμβουλίου να ακυρώσει το αποτέλεσμα των δημοτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη και πλέον η Τουρκία απειλείται με νέα –τουλάχιστον νομισματική– κρίση. Η νευρικότητα των επενδυτών απέναντι στα τουρκικά assets ενισχύεται με αποτέλεσμα η τουρκική λίρα να επιστρέφει στα επίπεδα κρίσης του περασμένου Σεπτεμβρίου και πλέον το βάρος των χρεών για τις τουρκικές τράπεζες και επιχειρήσεις είναι πολύ μεγαλύτερο.

Το τουρκικό νόμισμα διολισθαίνει περίπου 9% έναντι του δολαρίου από τις αρχές Απριλίου ενώ πέρσι είχε χάσει περίπου 27%. Γίνεται αντιληπτό ότι τα χρέη των τουρκικών επιχειρήσεων και τραπεζών σε δολάριο και ευρώ έχουν διογκωθεί σε απαγορευτικά επίπεδα, ενώ συνολικά αγγίζουν το 40% του ΑΕΠ. Το μήνυμα των βιομηχάνων και ισχυρών επιχειρηματιών της χώρας είναι χαρακτηριστικό του κλίματος που επικρατεί αυτή την ώρα στην Τουρκία.

Η μεγαλύτερη επιχειρηματική ομοσπονδία της χώρας, Tusiad, εκτιμά ότι η επανάληψη των εκλογών στην Κωνσταντινούπολη θα εμποδίσει την Τουρκία να ξεφύγει από την ύφεση. «Σε μία χρονική στιγμή που χρειάζεται να εστιάσουμε σε μία ατζέντα οικονομικών και δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων, η επιστροφή σε κλίμα εκλογών είναι ανησυχητική», έγραψε στο twitter.

Η εταιρεία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Bereket Enerji Uretim ζήτησε πρόσφατα την αναδιάρθρωση δανείων ύψους 5 δισ. δολαρίων, ανεβάζοντας τον συνολικό λογαριασμό για τις αναδιαρθρώσεις των μεγαλύτερων επιχειρήσεων της Τουρκίας στα 28 δισ. δολάρια. Αυτό το νούμερο είναι μόνο για τους 4 πρώτους μήνες του 2019 όταν ολόκληρο το 2018 με την τεράστια αβεβαιότητα οι αναδιαρθρώσεις έφτασαν τα 18 δισ. δολάρια. Η λίστα με τις επιχειρήσεις που ζητούν ρύθμιση χρεών είναι ατελείωτη ενώ πάνω από το 50% των υποχρεώσεων των τουρκικών εταιρειών είναι σε τουρκικές τράπεζες, ποσοστό διπλάσιο σε σύγκριση με το 2008. Σημειώνεται ότι το υφιστάμενο χρέος μόνο του ενεργειακού κλάδου ξεπερνά τα 50 δισ. δολάρια.

Επίσης, όλα τα μεγάλα έργα υποδομής στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένου του νέου αεροδρόμιου της Κωνσταντινούπολης το οποίο κόστισε 11 δισ. δολάρια, χρηματοδοτήθηκαν με δάνεια σε ξένο νόμισμα τα οποία δόθηκαν κατά κύριο λόγο από εγχώριες τράπεζες. Όμως τα έσοδα των τραπεζών είναι σε τουρκικές λίρες καθιστώντας ολοένα πιο δύσκολη την κατάσταση. Την ίδια ώρα, ο ρυθμός αύξησης των «κόκκινων» δανείων θυμίζει… Ελλάδα, αφού από το 3% στο τέλος του 2018 ξεπέρασε το 4% τον Φεβρουάριο με τον οίκο Fitch να προβλέπει ότι θα αυξηθούν περαιτέρω εξαιτίας των οικονομικών προοπτικών, των υψηλών επιτοκίων δανεισμού και των δανείων σε ξένο νόμισμα.

Ενόψει των επαναληπτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη, ο Ερντογάν αναμένεται να εφαρμόσει τη συνηθισμένη τακτική των ελαφρύνσεων και της χαλαρής δημοσιονομικής πολιτικής, με στόχο να περιορίσει τον αντίκτυπο της ύφεσης. Όμως μία τέτοια απόφαση είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε νέα «έκρηξη» των ανισορροπιών και νέα κατρακύλα την τουρκική λίρα, που σημαίνει ότι τα χειρότερα για την τουρκική οικονομία είναι μπροστά μας.

Οι επενδυτές παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις καθώς οι τουρκικές τράπεζες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα και κάθε φορά που διολισθαίνει η τουρκική λίρα κάνουν ένα μεγάλο βήμα προς τον γκρεμό.

Σύμφωνα με το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο, λοιπόν, ο Εκρέμ Ιμάμογλου δεν είναι ο νέος δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης και τα «κλειδιά» της Πόλης θα δοθούν μετά τις επαναληπτικές εκλογές της 23ης Ιουνίου. Μέσα στον επόμενο ενάμιση μήνα η Τουρκία δεν αποκλείεται να βιώσει εκ νέου το κλίμα του περασμένου Αυγούστου καθώς και σήμερα τα ανοιχτά γεωπολιτικά μέτωπα είναι πολλά και πάνω απ' όλα οι σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι ξανά τεταμένες.

Τι σημαίνει όμως η ακύρωση του εκλογικού αποτελέσματος για την οικονομική πολιτική;
Οι πολιτικές πιέσεις προς την κεντρική τράπεζα έτσι ώστε να μην αυξηθούν τα επιτόκια ενδέχεται να κλιμακωθούν ενώ αναμένονται και νέα μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας μήπως το τουρκικό ΑΕΠ ανακάμψει από το 4% που συρρικνώθηκε στο β' εξάμηνο του 2018.