Όταν ένας επιχειρηματίας που έχει πρωτοστατήσει στην δημιουργία ενός ολόκληρου κλάδου για τη χώρα, φθάνει μετά από 34 χρόνια να βρεθεί έξω από το ίδιο του το δημιούργημα, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς τι έγινε ή άλλως «τις πταίει».
Ο Γιάννης Στεφανής σε ηλικία 38 χρονών, το 1981, άφησε την διαφημιστική αγορά και ένα ισχυρό όνομα αυτής την Spot στην οποία ήταν ιδρυτής και CEO για να ασχοληθεί με την πολλά υποσχόμενη ιχθυοκαλλιέργεια στην οποία πραγματικά κατάφερε, ξεκινώντας από τους πρώτους κλωβούς της Νέας Επιδαύρου να ηγηθεί μαζί με τον Αριστείδη Μπελλέ του Νηρέα.
Όντας ο ένας εκ των ισχυρών ανδρών της ιχθυοκαλλιέργειας, βασικός μέτοχος της Σελόντα της πρώτης εταιρείας ιχθυοκαλλιέργειας που πέρασε την πύλη της «Σοφοκλέους» κατάφερε να εξασφαλίσει πρώτος κοινοτικά κονδύλια στη δεκαετία του 80, αλλά και να διατελέσει ο ίδιος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Iχθυοκαλλιεργειών , από το 2003 ως το 2014.
Ο Όμιλος Σελόντα, εξάγει σε περισσότερες από 20 χώρες ανά τον κόσμο, έχει ετήσια δυναμικότητα παραγωγής άνω των 25.000 τόνων τσιπούρας και λαβρακιού και απασχολεί 900 εργαζομένους. Ο όμιλος απαρτίζεται από 46 θαλάσσιες μονάδες εκτροφής στην Ελλάδα, 5 ιχθυογεννητικούς σταθμούς με ετήσια δυναμικότητα παραγωγής άνω των 120 εκατομμυρίων τεμαχίων γόνου, και 1 εργοστάσιο παραγωγής ιχθυοτροφών που διαχειρίζεται από τη θυγατρική εταιρεία Περσεύς, με ετήσια δυναμικότητα παραγωγής 70.000 τόνων.
Άνθρωποι της αγοράς τον περιγράφουν ως έναν ισχυρό επιχειρηματία που έχει επιδείξει σημαντική διορατικότητα και κατάφερε όπως τονίζουν να δημιουργήσει μια τεράστια εταιρεία. Επαγγελματίες που συνδιαλέγονταν μαζί του σχεδόν καθημερινά αναγνωρίζουν σε αυτόν ότι υπήρξε πρωτοπόρος σε πολλά, ωστόσο στο τέλος της ημέρας δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το όραμά του. Ένα όραμα που χτυπήθηκε από την κρίση, ίσως και από την ανάγκη γιγαντισμού που είχε δημιουργήσει.
Υπέρογκος τραπεζικός δανεισμός σε συνδυασμό με τις «χτυπημένες τιμές» από τον διεθνή ανταγωνισμό έστρεψαν την εταιρεία στη λύση των συγχωνεύσεων, αρχικά για την δημιουργία του «Εθνικού Πρωταθλητή »στις ιχθυοκαλλιέργειες, ιδέα που τελικά δεν τελεσφόρησε. «Λάθος χειρισμοί» αποδίδονται στον Γ. Στεφανή, που όμως ένας επιχειρηματίας, μπορεί να οδηγηθεί σε αυτούς και λόγω συγκυριών, τονίζουν οι ίδιοι άνθρωποι, που ενώ βλέπουν ότι στο τέλος η βάρκα «έμπασε νερά», δεν μπορούν όπως λένε να αγνοήσουν το επί σειρά ετών πιστοποιητικό «καλής ναυσιπλοϊας».
Στα θετικά του αναγνωρίζετε από τους ιθύνοντες του κλάδου και το γεγονός ότι ανήκε σε εκείνους που ανέκοψαν τις επεκτατικές διαθέσεις του γεωργιανού επιχειρηματία, Kάχα Mπεντουκίτζε, της Δίας Iχθυοκαλλιέργειες, ο οποίος συγκέντρωσε ποσοστά από όλες τις μεγάλες εταιρείες του κλάδου, με στόχο την δημιουργία ενός «ισχυρού πόλου» - υπό την «ομπρέλα» του fund Linnaeus, του οποίου ο ίδιος ηγείτο.
Είναι δύσκολο κανείς με σιγουριά να πει ποιο κομμάτι του παζλ δεν ταίριαξε, ωστόσο, όπως τονίζουν ευθύνες δεν μπορούν να αποδοθούν αβίαστα.
Η πραγματικότητα είναι ότι η Σελόντα μαζί με τις Νηρέας και Δίας βρέθηκαν με χρέη άνω των 600 εκατ. ευρώ συνολικά.
Πλέον το παιχνίδι πέρασε αναπόφευκτα στο γήπεδο των τραπεζών για να καταλήξει πέρυσι τον Σεπτέμβριο να ανακοινωθεί η αναδιάρθρωση των δανείων της «Σελόντα». Όπως ήταν αναμενόμενο, οι τράπεζες κατέστησαν βασικοί μέτοχοι, αφήνοντας το management αρχικώς στα παλαιά στελέχη τους. H απροθυμία των μετόχων της «Σελόντα» να βάλουν το χέρι στην τσέπη και οι πολλές ζημιές, οδήγησαν στην μετοχοποίηση των χρεών της από τις τράπεζες. H «τελευταία πράξη» για τον Γιάννη Στεφανή στην «Σελόντα» -που εν τω μεταξύ είχε χάσει τον έλεγχο της και παρέμενε μέλος του ΔΣ (αντιπρόεδρος) χωρίς εκτελεστικές αρμοδιότητες- παίχθηκε αυτές τις ημέρες με την παραίτηση του.
Η γενική συνέλευση και το πολεμικό σκηνικό για το δ.σ.
Ωστόσο, ακόμα και αυτή την στιγμή που το μέλλον της εταιρείας δεν έχει ακόμη διαγραφεί το σκηνικό που επικρατεί είναι «πολεμικό» και πυροδοτείτε από τον ίδιο τον ιδρυτή της.
Η απόφαση των τραπεζών, στις οποίες έχει περάσει ο έλεγχος της «Σελόντα» να απομακρύνουν από το διοικητικό συμβούλιο τα στελέχη που συνδέονται με το προηγούμενο ιδιοκτησιακό καθεστώς, δεν φαίνεται να γίνεται εύκολα αποδεκτή. Στη γενική συνέλευση της εταιρείας που έγινε προ ημερών και αναβλήθηκε ύστερα από αίτημα των μικρομετόχων, αλλά και της Εθνικής Τράπεζας, υπήρχαν ισχυρές αντεγκλήσεις.
Η παραίτηση του κ. Γ. Αντύπα από τη θέση του προέδρου της «Σελόντα» και η ανάληψη του αξιώματος αυτού από τον κ. Αθανάσιο Σκορδά, απόφαση που ελήφθη κατά τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου στις 24 Νοεμβρίου, την παραμονή της γενικής συνέλευσης κάθε άλλο παρά αποδεκτή έγινε από τους πρώην ιδιοκτήτες της «Σελόντα». Η παρουσία του κ. Σκορδά ως προεδρεύοντος της συνέλευσης, αλλά και ως προέδρου της εταιρείας αμφισβητήθηκε από τον κ. Β. Στεφανή ο οποίος απαίτησε να προσκομισθεί το πρακτικό της σχετικής απόφασης του διοικητικού συμβουλίου.
Ο κ. Σκορδάς ήταν από πέρυσι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της «Σελόντα» και είχε ορισθεί ως εκπρόσωπος της Τράπεζας Πειραιώς. Από την άλλη ο κ. Αντύπας προέρχεται από την «Περσεύς», κοινοπρακτικό σχήμα του κλάδου των ιχθυοκαλλιεργειών, στο οποίο μετείχε και η «Σελόντα».
Είχε προηγηθεί τον Σεπτέμβριο η παραίτηση-απομάκρυνση του κ. Γ. Στεφανή, ιδρυτή της «Σελόντα», ενώ από τις 19 Οκτωβρίου έχει ζητηθεί και η παραίτηση του διευθύνοντος συμβούλου κ. Γ. Ανδριανόπουλου, προερχόμενου επίσης από την Σελόντα, προ εποχής αναδιάρθρωσης.
Η νέα συνέλευση ορίστηκε για τις 3 Δεκεμβρίου, οπότε αναμένεται να υπάρξει συνέχεια στα επεισόδια, τα οποία «τρέφουν» οι ισχυρισμοί της πλευράς Στεφανή ότι όταν πέρυσι αποφασίστηκε να περάσει ο έλεγχος της «Σελόντα» στις τράπεζες, συμφωνήθηκε να παραμείνουν στη διοίκηση οι κ. Γ. Στεφανής και Γ. Ανδριανόπουλος για τρία χρόνια.
Ωστόσο η πλευρά των τραπεζών υποστηρίζεται ότι η συμφωνία ήταν ότι στο χρόνο επρόκειτο να επανεξετασθεί η συμμετοχή των κ. Στεφανή και Ανδριανόπουλου στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας.
Όλα αυτά ενώ μοιάζουν μικρά μπροστά στο μεγάλο ζήτημα που δεν είναι άλλο από την επόμενη μέρα της Σελόντα και του κλάδου στο σύνολο, δημιουργούν κακό υπόστρωμα για τις επόμενες κινήσεις εξυγίανσης του κλάδου.
Από την μια είναι η μείωση των ποσοστών των βασικών μετόχων, η οποία δεν φαίνεται να τους πτοεί για το κατά πόσο θα συνεχίσουν να ελέγχουν τα πράγματα, και από την άλλη η γνωστή πρόθεση των τραπεζών να πουλήσουν τις εταιρείες σε ξένους θεσμικούς.
Διαδικασία η οποία σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να προχωρήσει πριν από του χρόνου το Φθινόπωρο καθώς δεν έχει καν εκδοθεί η απόφαση του δικαστηρίου που εγκρίνει την εξαγορά της «Δίας» από τη «Σελόντα». Χρονικά αυτό χρειάζεται τουλάχιστον 8-9 μήνες.
Στην αγορά δε είναι διάχυτη η αίσθηση ότι οι ξένοι επενδυτές θα έδειχναν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για ένα ακόμα ισχυρότερο σχήμα που θα περιελάμβανε ενδεχομένως και τον έτερο ισχυρό πόλο του Νηρέα, ο οποίος βρίσκεται στην διαδικασία ολοκλήρωσης της αναδιάρθρωσης επίσης.
Οι πολυσχιδείς δραστηριότητες του Mr Σελόντα
Στον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειας, εκτός από την Ελλάδα επιχειρήθηκε δραστηριότητα στη Γηραιά Αλβιόνα, μέσω της Selonda UK που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την κυβέρνηση της Ουαλίας (λέγεται ότι η οικονομική βοήθεια έφτασε συνολικά κοντά στα 5 εκατ. στερλίνες). Το αποτέλεσμα ήταν 10 χρόνια αργότερα να βρεθεί στην «αγκαλιά» της Anglesey Aquaculture 100% θυγατρική της Tethys Ocean B.V., βραχίονα της Linnaeus στο κομμάτι της ιχθυοκαλλιέργειας. Εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι η πώληση της θυγατρικής του ελληνικού ομίλου στην Ουαλία, που είχε δημιουργηθεί συνεταιρικά 50%-50% με τον σαουδαραβικό όμιλο Jazan, ήταν αναγκαστική.
Επίσης να υπενθυμίσουμε την πολλά υποσχόμενη συνεργασία με την Aman Resort που δεν προχώρησε. Ουσιαστικά επρόκειτο για την ανάπτυξη ενός ακινήτου συνολικής έκτασης 510 στρεμμάτων στην περιοχή της Παλαιάς Επιδαύρου που άνηκε στην Πολεμάρχα Α.Ε. όπου επρόκειτο να ανεγείρονταν pavilion και βίλες.
Στο χώρο των ακινήτων υπάρχει και η βίλα Πρεσιέ στην Πλάκα.
Τέλος, ας θυμηθούμε την δωρεά το 2006 στο ελληνικό κράτος της περιουσίας των Ιωάννη και Βασιλείου Στεφανή μέσω του Ιδρύματος Στεφανή που περιλαμβάνει συλλογή αρχαίων νομισμάτων, από τον 6ο π.Χ. έως και τον 6 μ.Χ. αιώνα, συλλογή όπλων του 18ου και 19ου αιώνα, συλλογή εβδομήντα μεμονωμένων αρχαίων αντικειμένων και μετοχές ενός εκατομμυρίου ευρώ της ανωνύμου εταιρείας Σελόντα, καθώς και δύο ακίνητα στην Πλάκα (Ναυάρχου Νικοδήμου 26 και Ναυάρχου Νικοδήμου 30).
Αντιόπη Σχοινά
