Ελλάδα και Ιταλία «γκρεμίζουν» την τραπεζική ένωση

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Οι… ομηρικές μάχες που έχουν δώσει οι Μάριο Ντράγκι και Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τα τελευταία χρόνια για διάφορα ζητήματα, όπως το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και η εγγύηση των καταθέσεων σε επίπεδο Ευρωζώνης, είναι ίσως το μοναδικό πράγμα που θα μείνει να μας θυμίζει το project της Τραπεζικής Ένωσης.

Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το liberal.gr, στις Βρυξέλλες η ιδέα έχει ατονήσει καθώς χάνει υποστηρικτές, ενώ σχεδόν κανείς δεν μιλάει για την εγγύηση των καταθέσεων. Μάλιστα, οι πληροφορίες για το κοινό σύστημα εγγύησης καταθέσεων έχουν εξαφανιστεί από την ιστοσελίδα της ΕΚΤ, αφού δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία για την τελική μορφή του «ταμείου».
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Ντράγκι από την πλευρά του αναδεικνύει σε κάθε ευκαιρία το ζήτημα, τονίζοντας στους αξιωματούχους της Ευρωζώνης ότι αν δεν βρεθεί λύση για την εγγύηση των καταθέσεων, τότε θα χαθούν όλα τα οφέλη της τραπεζικής ένωσης με αποτέλεσμα να μην υπάρχει λόγος ύπαρξής της.

Όμως η μία κρίση ξεσπάει μετά την άλλη. Η τεράστια αβεβαιότητα που προκαλούν οι… made in Italy ανησυχίες, σε συνδυασμό με το επίσης τεράστιο πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων, μάλλον δικαιώνουν τον Σόιμπλε, ο οποίος από την πρώτη στιγμή ζητούσε να «καθαρίσουν» πρώτα οι τράπεζες και μετά να «ασφαλιστούν» οι καταθέσεις. Βέβαια, ο πρώην υπουργός Οικονομικών και νυν πρόεδρος της Bundestag, συνήθιζε να επιρρίπτει ευθύνες στην ευρωπαϊκή περιφέρεια, ξεχνώντας τους σκελετούς στις ντουλάπες των γερμανικών τραπεζών.

Όπως και να 'χει, η τραπεζική ένωση απομακρύνεται επικίνδυνα αφού δέκα χρόνια μετά την παγκόσμια κρίση του 2008 ο τραπεζικός κλάδος συνεχίζει να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Για παράδειγμα, είναι σαφές ότι το πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων δεν μπορεί να λυθεί εν μία νυκτί . Στην Ελλάδα οι τράπεζες χρειάζονται τουλάχιστον μία πενταετία ακόμη – και υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν δυσμενείς εξελίξεις - για να μειώσουν τα προβληματικά δάνεια κοντά στα επίπεδα του 10%-12% που θεωρείται «ανεχτό».

Κοινοτικοί παράγοντες προειδοποιούν πως αν η τραπεζική ένωση δεν προχωρήσει τα επόμενα χρόνια θα είναι πολύ αργά για την εμβάθυνση της Ευρώπης. Στο μεταξύ, η ιταλική κρίση έρχεται να μας θυμίσει ότι ότι ο λαϊκισμός κερδίζει έδαφος και αυτό που συμβαίνει στην πράξη είναι πως τα κράτη-μέλη αντί να έρχονται πιο κοντά το ένα με το άλλο με τελικό προορισμό την πλήρη ενοποίηση, απομακρύνονται.

Κανείς, λοιπόν, δεν θέλει να συνδράμει ουσιαστικά στη δημιουργία ενός ταμείου που θα προστατεύει τις καταθέσεις, διότι οι διαδοχικές κρίσεις απέδειξαν ότι η έννοια της αλληλεγγύης στην Ευρώπη είναι δημιούργημα της φαντασίας μας. Γίνεται τραπεζική ένωση χωρίς ενιαίο σύστημα εγγύησης καταθέσεων; Από τη στιγμή που η νομισματική ένωση στην Ευρώπη λειτουργεί εδώ και τόσα χωρίς να υπάρχει καμία διάθεση αμοιβαιοποίησης κινδύνων, θα έλεγε κανείς ότι είναι λογικό και η τραπεζική ένωση να μένει… κουτσή.

Αρκετοί κεντρικοί τραπεζίτες έχουν επισημάνει ότι το σύστημα έτσι όπως λειτουργεί σήμερα είναι μη λειτουργικό και αναποτελεσματικό. Και αυτό γιατί η ΕΚΤ έχει αναλάβει το ρόλο του μεγάλου επόπτη, όμως οι τράπεζες «σκάνε» σαν βόμβες στα… χέρια των κυβερνήσεων και όχι της ΕΚΤ.

Πριν λίγες ημέρες, η υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Πορτογαλίας τόνισε ότι η ύπαρξη μίας ατελούς τραπεζικής ένωσης, την στιγμή μάλιστα που εφαρμόζονται άλλοι κανόνες δημιουργεί κινδύνους που μας φέρνουν σε μία κατάσταση χειρότερη από το να μην υπήρχε η ιδέα της ένωσης.

Μία ιδέα που προέκυψε στον απόηχο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 με βασικό σκοπό τη θωράκιση της Ευρωζώνης. Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε την εφαρμογή κανόνων που θα περιορίσουν τους τραπεζικούς κινδύνους και τότε θα επιτρέψουν την αμοιβαιοποίησή τους και την δημιουργία ενός ενιαίου μηχανισμού αντιμετώπισης τραπεζικών κρίσεων.

Σήμερα, ο θεσμός που έχει αναλάβει τις υποθέσεις προβληματικών τραπεζών είναι ο ευρωπαϊκός μηχανισμός εξυγίανσης και ειδικότερα το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης (SRB). Σύμφωνα με όσα έχουν συμφωνηθεί μέχρι στιγμής, το Συμβούλιο θα ορίσει – κάποια στιγμή στο μέλλον – τα επίπεδα των κεφαλαιακών αποθεμάτων που θα πρέπει να διατηρεί κάθε τράπεζα έναντι του κινδύνου χρεοκοπίας. Αυτό που δεν έχει συμφωνηθεί είναι το πώς θα δημιουργηθεί ο μηχανισμός εγγύησης καταθέσεων και κατά συνέπεια τραπεζική ένωση δεν υπάρχει.