Του Γιώργου Φιντικάκη
Έξι δομικές διαφωνίες έχουν οι βιομηχανίες σχετικά με τις προωθούμενες αλλαγές στην αγορά ηλεκτρισμού κατ' εφαρμογή του μοντέλου-στόχου target model για την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.
Σε αναλυτική εξασέλιδη επιστολή που απέστειλε η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) προς το λειτουργό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΛΑΓΗΕ), στο πλαίσιο της σχετικής διαβούλευσης, καταγράφονται αντιρρήσεις για τα προωθούμενα μέτρα, τα οποία, όπως σημειώνουν οι εταιρείες του χώρου, συντηρούν τις υφιστάμενες στρεβλώσεις, με κίνδυνο να αυξηθούν τα κόστη για τους καταναλωτές επηρεάζοντας την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.
Στο κείμενο γίνεται σαφές ότι η βιομηχανία ανέμενε πως θα δημιουργηθεί μια πραγματικά ανταγωνιστική αγορά, εφάμιλλη της ευρωπαϊκής και πως αυτό θα ήταν ένα μήνυμα ότι μπορεί να υπάρξει ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας για την παραγωγή.
Στην πράξη ωστόσο, όπως λέει η ΕΒΙΚΕΝ, οι ρυθμίσεις που έχουν τεθεί προς διαβούλευση διαιωνίζουν το πρόβλημα, και ανεβάζουν το κόστος, δημιουργώντας ξανά μια "ακριβή αγορά" δίχως δυνατότητα ανταγωνιστικής βιομηχανικής παραγωγής.
Στην ουσία, με ρυθμίσεις σαν αυτές, οδηγούμαστε ξανά σε ένα ρυθμιζόμενο ολιγοπώλιο, λέει η ΕΒΙΚΕΝ, η οποία έχει αποστείλει παρόμοια ενημέρωση και προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Έχει επίσης τη σημασία της η διαπίστωση των μεγάλων βιομηχανικών καταναλωτών ενέργειας ότι η μέχρι σήμερα προεργασία για την εφαρμογή του target model οδηγεί στο συμπέρασμα πως δεν πρόκειται να επιτευχθεί το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί, δηλαδή Μάιος 2018, ως προς την έναρξη λειτουργίας της νέας αυτής αγοράς.
Στην επιστολή της η ΕΒΙΚΕΝ, παρότι χαρακτηρίζει τις διατάξεις του λεγόμενου target model ως μεγάλη ευκαιρία για εξυγίανση του χώρου, εντούτοις επισημαίνει ότι "ακόμη και αυτή η διαδικασία μπορεί να υπονομευθεί και να οδηγήσει σε διατήρηση των στρεβλώσεων της αγοράς που αντιμετωπίσαμε στο παρελθόν και της επέκτασής τους στο μέλλον".
Και ακολούθως παρατίθενται έξι συνολικά σημεία στα οποία η ΕΒΙΚΕΝ διαφωνεί. Τυχόν υιοθέτησή τους, όπως σημειώνει η βιομηχανία, θα εμποδίσει την πραγματική διασύνδεση της ελληνικής αγοράς με τις υπόλοιπες, θα αυξήσει το κόστος για τους καταναλωτές και θα επηρεάσει σοβαρά την ανταγωνιστικότητα των εγχώριων επιχειρήσεων.]
1 Διατήρηση της υφιστάμενης ρύθμισης του κεντρικού προγραμματισμού και κατανομής των μονάδων παραγωγής (central dispatching model), ως τη βάση για τον σχεδιασμό της αγοράς εξισορρόπησης (balancing).
2 Συμμετοχή στις αγορές επόμενης ημέρας (DAM) και ενδοημερήσιας (IDM), ανά μονάδα και ζώνη φορτίου, και όχι ανά χαρτοφυλάκιο (unit based).
3 Διατήρηση στην προς διαβούλευση πρόταση του ΛΑΓΗΕ της ρύθμισης επιβολής ελάχιστου ορίου (τιμή κατώτατου ορίου – minimum income conditions) στις προσφορές των παραγωγών, ίσο με το μεταβλητό κόστος κάθε μονάδας παραγωγής (άρθρο 27 4Β), παρότι η ρύθμιση αυτή δεν συμπεριλαμβάνεται στην απόφαση της ΡΑΕ 67/2017, και παρότι στα περισσότερα χρηματιστήρια δεν επιτρέπονται τέτοιου είδους περιορισμοί που οδηγούν σε προβλήματα εκκαθάρισης της αγοράς.
4 Υποχρεωτική φυσική παράδοση προθεσμιακών προϊόντων, η οποία ίσως αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία καθώς σε παγκόσμιο επίπεδο η φυσική παράδοση προθεσμιακών (futures ή forward) ενεργειακών προϊόντων συντελείται εφόσον το επιθυμεί ο αγοραστής.
5 Επιβολή κυρώσεων στην περίπτωση που παρουσιάζονται αποκλίσεις στις θέσεις των συμμετεχόντων κρίνεται ότι θα πλήξει την ενεργειακή ρευστότητα της αγοράς. Άλλωστε η ύπαρξη αποκλίσεων δε σημαίνει ότι ο συμμετέχων κερδοσκοπεί, αλλά ότι μπορεί να υπάρχουν άλλες απρόβλεπτες συνθήκες στην αγορά (π.χ. βλάβη σε ένα εργοστάσιο) που να οδηγούν σε αποκλίσεις. Σε κάθε περίπτωση, σε όλα τα χρηματιστήρια ενέργειας συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας επιτρέπονται τέτοιου είδους αποκλίσεις.
6 Απουσία off-peak προϊόντων, παρ'' ότι για τις βιομηχανίες υψηλής ενεργειακής έντασης, αυτά αποτελούν άμεση αναγκαιότητα.
