Του Νίκου Μελέτη
Στα τέλη του περασμένου Αυγούστου, όταν ο Νίκος Κοτζιάς πραγματοποιούσε επίσκεψη στα Σκόπια, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών και ο ομόλογός του, Nikola Dimitrov, δεν έδειχναν σημάδια υποχώρησης στο θέμα της ονομασίας. Βασική προτεραιότητα ήταν τότε η προώθηση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Στους έξι μήνες που μεσολάβησαν έχουμε δει να συμβαίνουν πολλά και πάνω απ'' όλα να καλλιεργείται ένα κλίμα αισιοδοξίας αναφορικά με την επίτευξη τελικής συμφωνίας μέχρι το καλοκαίρι. Ιδιαίτερα από τις αρχές του έτους, οι φιλοφρονήσεις και οι επικοινωνιακές κινήσεις καλής θέλησης έχουν κυριαρχήσει στις σχέσεις των δύο πλευρών.
Άλλωστε, η πρώτη αλλαγή που θα δει ο κ. Κοτζιάς φτάνοντας αργά το απόγευμα σήμερα στα Σκόπια είναι το «Διεθνές Αεροδρόμιο των Σκοπίων», καθώς πλέον έχει εκλείψει το εμπόδιο της ονομασίας «Μέγας Αλέξανδρος» που είχε δώσει ο Ν. Gruevski στο αεροδρόμιο, δείγμα ενός ακραίου εθνικισμού και εξαρχαϊσμού που είχε επιβάλει την τελευταία δεκαετία.
Παρ'' όλα αυτά, στις συναντήσεις που θα έχει ο Έλληνας ΥΠΕΞ αναμένεται να διαφανεί αν πράγματι υπάρχει κοινός τόπος που θα επιτρέψει την επίτευξη συμφωνίας εντός του χρονοδιαγράμματος που έχει τεθεί με ορόσημο τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο.
Ο κ. Κοτζιάς θα συναντηθεί αύριο το πρωί με τον ομόλογό του Nikola Dimitrov αλλά και με τον πρωθυπουργό της πΓΔΜ, Zoran Zaev. Σε αντίθεση με τον περασμένο Αύγουστο, αυτή τη φορά οι αξιωματούχοι των δύο χωρών θα διαπραγματευτούν επί συγκεκριμένων προτάσεων, που καλύπτουν όλες τις πτυχές του ζητήματος.
Πριν πραγματοποιηθούν οι συναντήσεις στα Σκόπια, η ελληνική πλευρά έχει αποστείλει την 20 σελίδων πρότασή της, ενώ η σκοπιανή πλευρά έχει απαντήσει με κείμενο 5 σελίδων, με τα σχόλια, τις παρατηρήσεις και τις ενστάσεις της. Έχει προηγηθεί, δηλαδή, η αναγκαία επεξεργασία των θέσεων των δύο πλευρών για να γίνει η διαπραγμάτευση.
Όπως είναι γνωστό, η ελληνική πρόταση καλύπτει τα επτά κεφάλαια: Όνομα, εύρος χρήσης, γλώσσα, ταυτότητα, συντμήσεις, εμπορική χρήση και αλυτρωτισμούς, έχει ειδικό κεφάλαιο για την ένταξη της πΓΔΜ σε διεθνείς οργανισμούς και προβλέπει την αλλαγή του Συντάγματος της χώρας ώστε να ενσωματώσει τη νέα ονομασία.
Η Ελλάδα επιμένει ότι η ταυτότητα και οι συντμήσεις θα πρέπει να συνδέονται με τη νέα ονομασία, ενώ στο θέμα της γλώσσας επισημαίνεται ότι δεν μπορεί να συνεχίζεται η καταγραφή της ως «μακεδονικής», πολύ περισσότερο όταν από την ίδια την κυβέρνηση αναγνωρίζεται ως επίσημη γλώσσα και η αλβανική. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η ελληνική πλευρά προκρίνει ως αρχική διαπραγματευτική θέση το όνομα Gornamakedonija, μία λέξη και αμετάφραστη.
Στα Σκόπια το κλίμα είναι βαρύ, λόγω της σύγκρουσης που είναι σε εξέλιξη με αφορμή τον νόμο για καθιέρωση της αλβανικής γλώσσας και παρά το γεγονός ότι οι κ. Zaev και Dimitrov εκπέμπουν αισιοδοξία, θα πρέπει να επιδείξουν τη βούληση για λύση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η πάγια τοποθέτηση της σκοπιανής πλευράς είναι ότι επιδιώκεται η αναζήτηση μιας ονομασίας που θα καθιστά «διακριτή» την ελληνική περιφέρεια της Μακεδονίας από τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας» και θα εξασφαλίζει την «αξιοπρέπεια και ταυτότητα» των δύο πλευρών. Αυτή η «νεφελώδης» τοποθέτηση αφήνει πολλά περιθώρια για ελιγμούς και υπαναχωρήσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η σκοπιανή πλευρά απορρίπτει την αλλαγή Συντάγματος, έχοντας ως στόχο και τη διατήρηση της συνταγματικής ονομασίας «Δημοκρατία της Μακεδονίας» στο εσωτερικό, κάτι που οδηγεί στη «διπλή ονομασία», ενώ συγχρόνως θα εγείρει θέματα συνταγματικότητας της όποιας συμφωνίας καταλήξουν οι δύο πλευρές.
Σε ό,τι αφορά την ταυτότητα, η θέση της άλλης πλευράς είναι αμετακίνητη, ενώ και για τη γλώσσα υπάρχει επιμονή ώστε να συνεχίσει να καταγράφεται ως «μακεδονική», ακόμη και αν υπάρχει και ως δεύτερη γλώσσα η αλβανική. Ένα ακόμη ζήτημα που μένει ανοιχτό είναι εκείνο της σύνδεσης της νέας ονομασίας με την εμπορική χρήση, καθώς η άλλη πλευρά επιμένει σε αυτή την περίπτωση να υπάρχει περιορισμός και για τις δύο πλευρές στη χρήση του όρου «Μακεδονία-ικός».
Μετά τις αυριανές συνομιλίες, οι δύο υπουργοί Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς και Ν. Dimitrov θα συναντηθούν την επόμενη Παρασκευή στη Βιέννη, παρουσία και του Μ. Nimetz, όπου εκεί θα γίνει και η καταγραφή των όποιων συγκλίσεων έχουν υπάρξει και των εκκρεμοτήτων στις οποίες θα πρέπει να επικεντρωθεί η προσπάθεια.
Στο πρόγραμμα των συναντήσεων του κ. Κοτζιά μέχρι χθες το βράδυ δεν περιλαμβανόταν συνάντηση με τον πρόεδρο G. Ivanov, ενώ προβλέπονται συναντήσεις με τον πρόεδρο της Βουλής, κ. Jaferi τον πρόεδρο του αλβανόφωνου κόμματος, DUI, Ali Ahmeti, τον αλβανόφωνο υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Bujar Osmani, και τον πρόεδρο του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης VMRO-DPMNE, Aleksandar Miskoski.
