Προκόπης Χατζηνικολάου

Παρά το γεγονός ότι η κατανάλωση θα συρρικνωθεί κατά τουλάχιστον 6% το 2020 σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού η κυβέρνηση επιμένει στη διατήρηση του νομοθετικού πλαισίου που ορίζει ότι όλοι οι φορολογούμενοι (πλην των φορολογούμενων άνω των 70 ετών) θα πρέπει να συγκεντρώσουν αποδείξεις μέσω ηλεκτρονικών συναλλαγών ίσες με το 30% του πραγματικού εισοδήματος.

Με στόχο τη διάσωση της χριστουγεννιάτικης αγοράς και την τιθάσευση του κορονοϊού μέσω της μείωσης των κρουσμάτων, η κυβέρνηση λαμβάνει μέτρα ύψους 2,3 δισ. ευρώ ως το τέλος Δεκεμβρίου. Ουσιαστικά ο τζίρος ο οποίος τον Δεκέμβριο εκτινάσσεται σε υψηλά επίπεδα τόσο στα εμπορικά καταστήματα όσο και στην εστίαση αποτελεί τον απώτερο στόχο.

Σειρά μέτρων για την τόνωση επιχειρήσεων και εργαζομένων λαμβάνει η κυβέρνηση σε συνέχεια των νέων περιοριστικών μέτρων που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός. Το κόστος των μέτρων ανέρχεται στα 1,5 δισ. ευρώ για τον Νοέμβριο και στα 2,3 δισ. έως το τέλος του έτους. Αναλυτικά τα 9 μέτρα στήριξης.

Αύξηση της μηνιαίας αποζημίωσης των 534 ευρώ, διεύρυνση και επέκταση του μέτρου της αναστολής των πληρωμών και σε άλλους φόρους, επαναφορά της υποχρεωτικής μείωσης του 40% στα μισθώματα των ακινήτων (επαγγελματική στέγη, φοιτητικές κατοικίες), θα περιλαμβάνει σύμφωνα με πληροφορίες το πακέτο στήριξης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις που θα ανακοινώσει σήμερα η κυβέρνηση, χωρίς να αποκλείονται εκπλήξεις για τους εργαζόμενους.

Τα τοπικά lockdown απειλούν με βαθύτερη ύφεση την ελληνική οικονομία με την κατάσταση να λαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις ξεπερνώντας ακόμα και τις πιο απαισιόδοξες εκτιμήσεις. Είναι θέμα χρόνου να «κοκκινήσει» και η Αττική εξέλιξη που θα οδηγήσει την ύφεση κοντά στο 10% ενώ είναι εξαιρετικά πιθανό να χαμηλώσει και ο αισιόδοξος στόχος για ανάπτυξη 7,5%.

Τα τοπικά lockdowns φέρνουν πιο κοντά τα σενάρια για ύφεση στο 10%. Η αύξηση των κρουσμάτων κυρίως στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της χώρας φοβίζουν την κυβέρνηση, η οποία ήδη μελετά νέα μέτρα στήριξης για επιχειρήσεις και εργαζόμενους. Τα μέτρα του πρώτου κύκλου ξαναμπαίνουν στο τραπέζι, εξέλιξη που θα βοηθήσει ταυτόχρονα στον περιορισμό της ύφεσης.

Μετά τον τέταρτο κύκλο της επιστρεπτέας προκαταβολής που θα χορηγηθεί τον Δεκέμβριο στις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες η κυβέρνηση σχεδιάζει τον πέμπτο κύκλο τον Ιανουάριο του 2021. Τα αυξανόμενα κρούσματα οδηγούν το οικονομικό επιτελείο στην εξεύρεση και νέων μέτρων για τη στήριξη της οικονομίας.

Η αβεβαιότητα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων συνεχίζεται για έναν ακόμη μήνα συνεπεία της πανδημίας και του φόβου για την επόμενη μέρα. Τα νοικοκυριά έχουν πλέον την εμπειρία και τη γνώση των προηγούμενων 10 δύσκολων χρόνων με αποτέλεσμα το όποιο περίσσευμα από τις μηνιαίες αποδοχές να αποταμιεύεται αντί να καταναλώνεται.

Καθοριστικό για την εξέλιξη του προϋπολογισμού είναι το επόμενο δίμηνο το οποίο θα κρίνει το βάθος της ύφεσης και του πρωτογενούς ελλείμματος της χώρας. Τα νούμερα είναι απογοητευτικά, με τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης να λαμβάνουν μέτρα τώρα ώστε την χριστουγεννιάτικη περίοδο να επιτραπεί χαλάρωση των μέτρων και κίνηση στην αγορά.

Βουτιά ύψους 5,5 δισ. ευρώ καταγράφουν τα έσοδά του προϋπολογισμού στο διάστημα Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία που δημοσιοποίησε το Γενικό λογιστήριο του Κράτους  Τα στοιχεία δείχνουν την καθίζηση της κατανάλωσης και συγκεκριμένα οι φόροι επί των αγαθών και των υπηρεσιών εμφανίζουν «τρύπα» 3,1 δισ. ενώ και ο φόρος εισοδήματος είναι μειωμένος κατά 1,44 δισ. ευρώ.

Μήνυμα από την εφορία θα λάβουν σήμερα περίπου 200.000 ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι δεν συμπλήρωσαν σωστά τη δήλωση Covid. Όσοι από τους ανωτέρω ιδιοκτήτες αναγκάσθηκαν να προχωρήσουν σε μείωση του μισθώματος κατά 40% των ενοικίων που εισέπραξαν δεν έχουν αποζημιωθεί από το κράτος με έκπτωση 30% για τα ενοίκια που απώλεσαν.

Η αύξηση των κρουσμάτων και το ενδεχόμενο διπλασιασμού τους εντός των προσεχών εβδομάδων αναγκάζει την κυβέρνηση να βάλει πάλι στο τραπέζι μέτρα για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Σε πρώτο πλάνο βρίσκονται οι αποζημιώσεις σε εργαζόμενους εφόσον οι επιχειρήσεις κλείσουν με κρατική εντολή, ή πλήττονται από την υγειονομική κρίση ακόμα και η κάλυψη μέρους των ασφαλιστικών εισφορών.

Αλλάζει άρδην η διαδικασία του επιδόματος θέρμανσης με τις ισχύουσες ζώνες να καταργούνται και να αποδίδεται πλέον με βάση τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής ακόμα και κάθε οικισμού. Τα εισοδηματικά κριτήρια παραμένουν τα ίδια ωστόσο αλλάζουν τα ποσά.

Σε μέτρα στήριξης των συνεπειών που δημιούργησε και συνεχίζει να δημιουργεί η πανδημία θα κατευθυνθούν τα 2 δισ. ευρώ που άντλησε χθες το Δημόσιο από την επανέκδοση του 15ετούς ομολόγου που ωριμάζει στις 5 Φεβρουαρίου του 2035.

Σήμερα το πρωί αναμένεται να ανοίξει το βιβλίο προσφορών στην επανέκδοση του 15ετούς ομολόγου με στόχο την άντληση περίπου 2 δις. ευρώ. Είναι εξαιρετικά πιθανόν πριν το τέλος του έτους ο ΟΔΔΗΧ να προχωρήσει σε μία ακόμη έκδοση πιθανόν επταετούς ομολόγου.

Η φοροδιαφυγή οργιάζει. Αυτό προκύπτει από τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που υποβλήθηκαν το περυσινό έτος στην εφορία. Το 60% των φορολογούμενων δηλώνει εισοδήματα έως 10.000 ευρώ ενώ περίπου 640.000 είναι τα φυσικά πρόσωπα που δεν εμφανίζουν καθόλου εισόδημα στην εφορία. Μάλιστα  το 70% των φορολογούμενων με εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα, εμφάνισαν εισόδημα μικρότερο από 10.000 ευρώ.

Σε κατάσταση συναγερμού βρίσκεται το οικονομικού εξαιτίας της έξαρσης του κορονοϊού που απειλεί με βαθύτερη ύφεση την ελληνική οικονομία. Τα τοπικά lockdown και το ενδεχόμενο να επιβληθεί και στην Αττική τρομάζουν την κυβέρνηση που θα αναγκασθεί να λάβει επιπρόσθετα μέτρα για την στήριξη της οικονομίας και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο νομό.

Ο νέος πτωχευτικός ξεκλειδώνει τη δόση ύψους 644 εκατ. ευρώ από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων (ANFA's, SMP's). Η ελληνική κυβέρνηση νωρίτερα από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα εφαρμόζει την κοινοτική οδηγία για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα. Η εσπευσμένη αυτή διαδικασία θα οδηγήσει σε αξιολόγηση εξπρές.

H περαιτέρω επιδείνωση των επιδημιολογικών εξελίξεων σε σύγκριση με αυτά που περιλαμβάνονται στο βασικό μακροοικονομικό σενάριο, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικά χειρότερο μακροοικονομικό και δημοσιονομικό αποτέλεσμα αναφέρει το κείμενο του προσχεδίου του προϋπολογισμού που εστάλη στις Βρυξέλες.

Η κατανάλωση πνέει τα λοίσθια. Τα στοιχεία του προϋπολογισμού το 9μηνο του έτους δείχνουν πως οι απώλειες εσόδων από φόρους ξεπερνούν τα 5 δισ. ευρώ, καθώς τα νοικοκυριά συνεχίζουν να είναι επηρεασμένα από την υγειονομική κρίση και οι δαπάνες τους κατά κύριο λόγο εστιάζονται στα είδη πρώτης ανάγκης και στις ανελαστικές δαπάνες και τα φαρμακεία..