Ηλίας Τασόπουλος

Η πρώτη επίσκεψη Ευρωπαίου επικεφαλής κράτους μετά από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι ενδεικτική της πολύπλοκης αντιμετώπισης του καθεστώτος Πούτιν στην Ευρώπη. Έχοντας απορρίψει την επέκταση των κυρώσεων σε ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ο Αυστριακός καγκελάριος προσέρχεται στη Ρωσία ώστε να επιπλήξει τον Πούτιν για την εισβολή στην Ουκρανία, προκαλώντας ανάμεικτες αντιδράσεις.

Το εφιαλτικό σενάριο της πρωτιάς της Λεπέν μπορεί να έχει αποφευχθεί, με βάση τα πρώτα exit polls, αλλά οι κίνδυνοι συνεχίζουν να ελλοχεύουν, ενόψει της τελικής ψηφοφορίας μετά από δύο εβδομάδες. Οι κραυγές των υποστηριχτών του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού, πως «θα κερδίσουν» στον δεύτερο γύρο, τρομάζει όλη την Ευρώπη, ενώ ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία συνεχίζεται.

Ο πρώτος γύρος των εκλογών για τον επόμενο πρόεδρο της Γαλλίας έχει συγκεντρώσει όλα τα βλέμματα, τόσο λόγω της εκλογικής δυναμικής της Μαρίν Λεπέν και του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού της, όσο και της μικρής διαφοράς μεταξύ των πολλών και διαφόρων υποψηφίων, ενώ η σκιά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία παραμένει βαριά και το ράλι ανόδου των τιμών σε βασικά προϊόντα παγκοσμίως συνεχίζεται.

Έπειτα από τις φρικαλεότητες στην Μπούκα, η απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ να ανασταλεί η συμμετοχή της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων λόγω της εισβολής της στην Ουκρανία, έδωσε ένα ηχηρό ράπισμα στο Κρεμλίνο. Ωστόσο, η διαδικασία της ψηφοφορίας κατέδειξε πως η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν διατηρεί σημαντικά ερείσματα παγκοσμίως, ακόμα και τώρα.

Οι απάνθρωπες εικόνες στην πόλη της Μπούκα καθώς και οι αποκαλύψεις για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία ξεκίνησαν ένα κύμα απελάσεων μελών των ρωσικών διπλωματικών αποστολών ανά την Ευρώπη. Ο στόχος ωστόσο δεν είναι μόνο ένα ηχηρό διπλωματικό ράπισμα στη Μόσχα, αλλά οι πολύπλευρες αντισυμβατικές ενέργειες των Ρώσων «διπλωματών», που κατηγορούνται ευρέως για παράνομες και επικίνδυνες πράξεις.

Η επικράτηση του Αλεκσάνταρ Βούτσιτς στις τριπλές εκλογές της Κυριακής αποτέλεσε μία θριαμβευτική επιβεβαίωση της κυρίαρχης θέσης του στη χώρα και τα Βαλκάνια, παρά τις τελευταίες εξελίξεις. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ενδεχομένως να επηρέασε την εμφατική εμφάνιση εθνικιστικών κομμάτων με ακροδεξιά χαρακτηριστικά, που κατέλαβαν πλέον μία σημαντική θέση στην πολιτική σκηνή.

Τα συγκλονιστικά βίντεο με τα πτώματα στην Μπούκα έχουν προκαλέσει παγκόσμια συγκίνηση, θέτοντας σε κινητοποίηση τα αντανακλαστικά όλων διεθνώς. Η συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας για την Ουκρανία συγκέντρωσε άλλωστε όλα τα βλέμματα. Οι καταγγελίες για δολοφονίες αμάχων και επανειλημμένους βιασμούς στις περιοχές που εισήλθαν οι ρωσικές δυνάμεις φαίνεται να πυροδοτούν εξελίξεις.

Το κλείσιμο της ψαλίδας ανάμεσα στη διεκδικήτρια της προεδρίας Μαρίν Λεπέν και τον Γάλλο Πρόεδρο έχει ταράξει τα νερά στη γαλλική πολιτική σκηνή, σε συνδυασμό με την ασταθή ισορροπία που έχει επικρατήσει λίγο πριν τις εκλογές. Τα κύματα ακρίβειας ταυτόχρονα με τις απρόβλεπτες επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής και του πολέμου στην Ουκρανία απειλούν να αλλάξουν τα δεδομένα πριν την πρώτη κάλπη.

Μπορεί κανείς εύκολα να σκεφτεί, πόσο δύσκολη θα ήταν η παραμονή του Μπόρις Τζόνσον στην πρωθυπουργία, εάν δεν υπήρχε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, λόγω των συνεχών αποκαλύψεων για παράβαση των κανόνων της καραντίνας που τον αγγίζουν προσωπικά. Ο Βρετανός πρωθυπουργός έχει αδράξει την ευκαιρία για να εκμεταλλευτεί πολιτικά τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Το Πεκίνο διατηρεί μία ευνοϊκή, αλλά προσεκτική στάση απέναντι στη Ρωσία, στοχεύοντας σε μία ισορροπία με τη Δύση, σχετικά με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Στις ΗΠΑ θεωρούν βασικό κίνδυνο την Κίνα μακροπρόθεσμα, ως ένα διαφορετικό μέγεθος, κυρίως λόγω της τεράστιας οικονομίας της, κάτι που επηρεάζει τη στάση όλων σήμερα αλλά και στο μέλλον.

Παραπάνω από ένας μήνας εχθροπραξιών συμπληρώνεται στην Ουκρανία. Παρά τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, είτε στην Κωνσταντινούπολη είτε μέσω διαφόρων καναλιών επικοινωνίας, η σκληρή πραγματικότητα παραμένει πως οι ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις συνεχίζονται με ένταση, ενώ και η ανθρωπιστική καταστροφή συνεχίζεται σε γιγάντιες διαστάσεις.

Η ακτίδα φωτός που φάνηκε από τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Κιέβου και Μόσχας στην Κωνσταντινούπολη είναι μόνο ένα πρώτο βήμα στην ειρήνευση στην Ουκρανία και μάλιστα αμφίβολο. Αν και μπορούν να εξαχθούν ορισμένα σημαντικά συμπεράσματα για τις προθέσεις των δύο πλευρών, οι συνομιλίες απεικονίζουν τις πραγματικότητες που έχουν διαμορφωθεί στο έδαφος τις τελευταίες ημέρες.

Η παρουσία του διαβόητου Τσετσένου ισχυρού ανδρός Ραμζάν Καντίροφ στη χειμαζόμενη Μαριούπολη δείχνει με γλαφυρό και σκληρό τρόπο τι διαδραματίζεται στη μαρτυρική πόλη. Οι μνήμες της βάναυσης καταστολής στην Τσετσενία έρχονται ξανά στην επιφάνεια και φανερώνουν το νέο χαρακτήρα του ρωσικού καθεστώτος μετά την εισβολή.

Η νέα επίθεση από εξτρεμιστές στο Ισραήλ και η ανάληψη της τρομοκρατικής επίθεσης από το Ισλαμικό Κράτος προκαλεί νέες ανησυχίες διεθνώς. Ειδικά από τη στιγμή, που η τζιχανιστική οργάνωση φαίνεται να αλλάζει τρόπους και μεθόδους δράσης, όπως φαίνεται από την αύξηση της παρουσίας τους στη γειτονική Συρία και το Ιράκ, τα μέρη που γιγαντώθηκε πριν από λίγα χρόνια.

Η προειδοποίηση από το Τόκιο για τη χρήση πυρηνικών από τη Ρωσία και η ανακοίνωση διεξαγωγής στρατιωτικών ασκήσεων στις Κουρίλες νήσους δείχνουν το τεταμένο κλίμα στις σχέσεις στον Ειρηνικό. Η εμμονή του Κρεμλίνου για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία μεταφέρει την ένταση της ανατολικής Ευρώπης σε εστίες που παρέμεναν ανενεργές από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ενώ πριν λίγους μήνες, η Αίγυπτος χαρακτηριζόταν ως μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες, γίνεται πλέον η πρώτη χώρα που καταφεύγει στο ΔΝΤ για να ανταπεξέλθει στις επιπτώσεις της ουκρανικής κρίσης. Η αύξηση των τιμών και η ευρύτερη οικονομική κρίση έχουν αυξήσει τους φόβους πως θα ακολουθήσουν και άλλες χώρες.

Αν ένα μήνα πριν, έλεγε κάποιος στον Τζο Μπάιντεν, πως θα ερχόταν σε μία γηραιά ήπειρο, με την ΕΕ ενωμένη απέναντι στη Ρωσία, ενώ η Γερμανία θα επανεξοπλιζόταν και θα επωμιζόταν οικονομικά βάρη στους εξοπλισμούς, και θα ζητούνταν η όλο και μεγαλύτερη αμερικανική παρουσία με τους όρους του, μάλλον δεν θα το πίστευε. Παρ' όλα αυτά, τώρα ο Αμερικανός πρόεδρος θα πρέπει τις δυσμενείς συνέπειες της ρωσικής εισβολής.

Η αδυναμία να συνεχιστεί η προέλαση των ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων, το σθένος της ουκρανικής αντίστασης, αλλά και η ρητορική του πουτινικού καθεστώτος έχει ανεβάσει το επίπεδο συναγερμού της Δύσης. Αν και τα δεδομένα αλλάζουν από μέρα σε μέρα, από τη στιγμή που η Μόσχα κατέχει τα χημικά όπλα, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες, θεωρούν πως μπορεί να τα χρησιμοποιήσει. 

Η ανθρωπιστική κρίση στην εμβληματική πόλη της Ουκρανίας σοβεί από την πρώτη μέρα της ρωσικής εισβολής, καθώς η κατάληψη της Μαριούπολης αποτέλεσε από τους πρωταρχικούς στόχους του Κρεμλίνου. Η ρωσική επικράτηση στην πόλη θεωρείται κομβική για το Κρεμλίνο, για επιχειρησιακούς, ψυχολογικούς αλλά και συμβολικούς λόγους. Κατά τη διάρκεια των πολυετών συγκρούσεων πριν από το 2022, πραγματοποιήθηκαν πολλές προσπάθειες κατάληψης της πόλης από τους ρωσόφωνους αυτονομιστές, που υποστήριζε η Μόσχα.

Τα υπερηχητικά όπλα που αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το Κρεμλίνο για πρώτη φόρα προκάλεσαν διεθνή ανησυχία, καθώς έδειξαν πως η Μόσχα, όχι μόνο έχει την επιθυμία, αλλά διαθέτει και την επιχειρησιακή δυνατότητα να το κάνει. Επιπλέον, η χρήση τους ενδεχομένως να δείχνει μία ρωσική αντίδραση στα πραγματικά προβλήματα που έχουν προκύψει από την καθυστέρηση επίτευξης των στόχων της εισβολής.