Δημήτρης Καμπουράκης

Εγώ ένα πράγμα ξέρω. Όταν ο κόσμος δεν έχει λεφτά, δεν ταξιδεύει. Διότι και να θέλει να ταξιδέψει, ψάχνει στον πάτο της τσέπης του αλλά αντί για το αντίτιμο του εισιτηρίου βρίσκει φραγκοδίφραγκα. Κι άλλο ένα πράγμα ξέρω. Όταν κάποιος δεν έχει να ζήσει, όταν πεινάνε ή είναι ξυπόλυτα τα παιδιά του, πάει και πιάνει μια δουλειά για να τα φέρει βόλτα. Δεν κάθεται στην καφετέρια και λέει «μ' αυτό τον μισθό και μ' αυτές τις συνθήκες, δεν με συμφέρει να δουλέψω».

Συγνώμη, έχετε εσείς καμιά αμφιβολία ότι ακόμα κι αν στη συνάντηση Μπάιντεν-Ερτογάν ο Αμερικανός χαστούκιζε τον Τούρκο μπροστά στις κάμερες, ο Τσίπρας και οι ΣΥΡΙΖΑίοι θα έβρισκαν κάτι αρνητικό να καταλογίσουν στον Μητσοτάκη; Έχετε καμιά αμφιβολία ότι στα μάτια και στα λόγια του Αλέξη, ο Ερντογάν είναι πανίσχυρος, ικανός και στο κέντρο των παγκόσμιων εξελίξεων;

Φαγώθηκαν εκεί στην Κουμουνδούρου να οδηγήσουν τον Μητσοτάκη σε εκλογές. Λύσσαξαν να δουν στημένες κάλπες τον Σεπτέμβριο. Και ως φαίνεται τον «έσυραν» εκεί που ήθελαν. Μπράβο τους, συγχαρητήρια. Μοιάζουν με ποδοσφαιρική ομάδα που εκπόνησε ολόκληρη στρατηγική για το πώς θα στρώσει την μπάλα στον αντίπαλο ώστε να σκοράρει στην εστία της. Η πολιτική επιστήμη και τα think tanks επικοινωνίας, χρωστάνε πολλά στους ΣΥΡΙΖΑίους. Στη βιβλιογραφία τους, σπάνια βρίσκουν τέτοια αυτοκαταστροφική ενεργητικότητα για να τη διδάσκουν ως παράδειγμα προς αποφυγή.

Ακούω ότι τελικά οι εκλογές θα γίνουν με τα πρωτοβρόχια, όχι διότι τις επιβάλλει η κρίση στην παγκόσμια οικονομία, ούτε διότι η χώρα δεν θα αντέξει πολλούς μήνες προεκλογικής τοξικότητας. Θα γίνουν -λέει- διότι η εκλογολογία φούντωσε πολύ. Μια μπούρδα μου μοιάζει εμένα αυτό αλλά όλος ο κόσμος γι' αυτό κουβεντιάζει.Ξέρετε όμως ποιο είναι το μοναδικό θέμα που δεν μπαίνει καν στη δημόσια συζήτηση; Το ποιος θα κερδίσει. Το ποιος θα είναι πρωθυπουργός.

Βλέπετε τι γίνεται στη Γαλλία; Κυβέρνηση ψάχνουν και κυβέρνηση δεν βρίσκουν. Κάντε μια προβολή στην Ελλάδα καλού - κακού, έτσι για να 'χουμε να λέμε. Ο Μητσοτάκης αναζητά τρόπο να κυβερνήσει αυτοδύναμα εν μέσω απλής αναλογικής και διεθνούς υγειονομικής και οικονομικής κρίσης. Είναι σαν να πασχίζει κάποιος να πιει ανέμελα το τσάι του στο ύπαιθρο, ενώ γύρω του έχει ξεσπάσει τροπικός κυκλώνας, σεισμός και τσουνάμι μαζί. Τι έχει απέναντι του;

Ναι, υπάρχει διάχυτη γκρίνια και μουρμούρα γύρω μας. Τα «που θα πάει αυτή η κατάσταση;», «δεν μπορούμε άλλο», «δεν βγαίνουμε σου λέω» και όλα τα συνώνυμα τους είναι πια το ψωμοτύρι του δημόσιου διαλόγου μας. Θυμίζει κάτι από το 2010-15, αλλά στο πιο αόριστο και στο πιο χαοτικό. Τότε η κλάψα και η οργή έπαιρναν σχήμα, ανάλογα με το ποιος τα εξέπεμπε. Οι μισοί λέγανε «φταίει το κακό μας το κεφάλι και τα χούγια μας», οι άλλοι μισοί λέγανε «φταίνε τα μνημόνια και οι ξένοι». Τώρα υπάρχει μουρμούρα δίχως φταίχτη.

Μακάβριο ίσως το σημερινό μου θέμα, πλην τα δυσάρεστα σε τούτη τη ζωή ποτέ δεν έρχονται προγραμματισμένα. Ξυπνάς ένα πρωί και κει που αναρωτιέσαι ποια δουλειά σου θα κάνεις πρώτη και ποια δεύτερη, έρχεται το άσχημο μαντάτο και σου κάνει μαντάρα τη μέρα. Μην σου πω τη βδομάδα. Εκείνο το ρημαδιασμένο πρωινό παίρνεις εκτάκτως άδεια από τη δουλειά σου και χτυπάς την πόρτα του αντιδημάρχου: «έναν τάφο θέλω.» Σε κοιτάζει αυτός λυπημένα και σου απαντά: «σε πέντε μέρες και να δούμε».

Το 'χω ξαναγράψει, αλλά ακούγοντας τις χθεσινές ανακοινώσεις - απαιτήσεις του Τσίπρα, δεν αντέχω να μην το υπενθυμίσω. Φαντάρος ων (προ αμνημονεύτων), ένας ολίγον ρυπαρός και θρασύς συνάδελφος, παράτησε πάνω στο ξέστρωτο κρεβάτι μου την καραβάνα από την οποία είχε μόλις γευματίσει. Γέμισαν τα σεντόνια μου με κοκκινιστά λάδια, χοντρά μακαρόνια και τυριά που ξεχείλιζαν από την μισοφαγωμένη καραβάνα. Κι όταν εξανέστην και του ζήτησα να τα πάρει, το έκανε με μια απαξιωτική γκριμάτσα και λέγοντας μου «εντάξει ρε γύφτο».

Όλα αρχίζουν με το «δεν αντέχουμε», μετά πάνε στο «να βοηθήσει η κυβέρνηση», μετά συνεχίζουν με το «τους υποχρεώσαμε να δώσουν», ακολουθεί το «αυτά που έδωσαν δεν φτάνουν ούτε για ζήτω» και καταλήγουν στο «δεν τα δίνει σε μας, αλλά μέσω ημών στους κερδοσκόπους». Και δεν μεγεθύνω τεχνηέντως την μπούρδα κάποιου τυχάρπαστου. Σε κατεβατά αναρτήσεων αναφέρομαι και σε σχόλια επί σχολίων που κινούνται πάνω σ' αυτό το παρανοϊκό μοτίβο.

Όταν είδα τα αποτελέσματα στη Γαλλία με τη Λεπέν να πανηγυρίζει στις οθόνες που κατέστησε τον Μακρόν πρόεδρο μειοψηφίας, μου ήρθε στο μυαλό η κουβέντα που είχα κάνει νωρίτερα με δυο αριστερίζοντες συναδέλφους μου με αφορμή τον διάλογο Τσίπρα-Καπουτζίδη στα παρασκήνια του Athens Pride. Όταν ο Αλέξης είπε στον ηθοποιό πως «έχουμε κάνει μια πρόταση (την ισότητα στον γάμο)» υπονοώντας ότι η ΝΔ δεν θα την υιοθετήσει, οι συνομιλητές μου ξέσπασαν αμέσως: «Εμ βέβαια, σιγά μην την ψηφίσουν τα φασισταριά». 

Ο άγνωστος κύριος μου την έπεσε λίαν πρωίαν, έξι και μισή παρακαλώ, στον φούρνο όπου είχα μπει για να πάρω τον πρώτο καφέ της ημέρας. Δεν ξέρω σε τι οφειλόταν ο (με την τσίμπλα στο μάτι) εξερεθισμός του, πάντως με το που με είδε μου όρμησε. «Πόση είναι η διαφορά;» με ρώτησε. «Οκτώ μονάδες» του απάντησα, υποθέτοντας ότι εννοεί τη διαφορά ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ. «Οκτώ μονάδες; Μα καλά, δεν ντρέπεστε λίγο όλοι σας; Πόσα αρπάτε για τα λέτε αυτά;» βροντοφώναξε.

Διαβάζω τους αριθμούς και με πιάνει ίλιγγος. Υπάρχει λέει μια αυξανόμενη τάση φυγής εκατομμυριούχων από κάποιες χώρες για εγκατάσταση σε άλλες, μόνο το 2022 θα ξενιτευτούν 88.000 απ' αυτούς. Το 2023 θα την κοπανήσουν άλλοι 125.000, μα πόσοι εκατομμυριούχοι υπάρχουν τέλος πάντων πάνω σε τούτο τον πλανήτη; Το κακό είναι ότι υπάρχει πολύς πλούτος συγκεντρωμένος σε λίγα χέρια, το καλό είναι ότι η Ελλάδα είναι πλέον δημοφιλής προορισμός για μετανάστες ζαπλουτίδηδες.

Το βράδυ της Τρίτης χάζευα μια συνέντευξη του Νίκου Παπά στο Κόντρα. Είχε προηγηθεί στην ίδια εκπομπή και ο Παπαγγελόπουλος, αυτόν δεν τον είδα γιατί έβλεπα ποδόσφαιρο, αλλά ακόμα κι αν έπεφτα πάνω του μάλλον θα άλλαζα κανάλι. Ο προσήλυτος Παπαγγελόπουλος μου προκαλεί πολιτική απέχθεια. Η παλιά υπουργική μοχθηροπονηρία του έχει μεταμορφωθεί σε μια κλαψοεισαγγελική επιθετικότητα που προκαλεί θλίψη. Τελειωμένη περίπτωση. Τον Νίκο Παππά όμως έκατσα και τον είδα. Τον παρατηρούσα.

Κάπου διάβασα ότι «υπάρχει ζωή και με πληθωρισμό» και το βρήκα πολύ πνευματώδες. Δεν ξέρω αν το πιστεύει η κυβέρνηση που όλο σενάρια επεξεργάζεται, εγώ πάντως θυμάμαι περιόδους της νεότητας μου που οι τράπεζες έδιναν επιτόκιο καταθέσεων 25%. Δηλαδή σε τέσσερα χρόνια διπλασίαζες τα λεφτά σου, αν είχες φυσικά λεφτά να αποταμιεύσεις. Και τότε η αξία της γης και της κατοικίας ήταν στα ύψη, λογικό αφού το μετρητό έχανε διαρκώς την αξία του με πληθωρισμό 15-18%.

Πρωί-πρωί Δευτέρας περίμενα να πάρω τον καφέ μου και χάζευα στην απέναντι τηλεόραση μαζί με τους υπόλοιπους της ουράς. «Αυτοί οι Γάλλοι είναι παλαβοί, πολύ των άκρων» είπε ο μπροστινός μου, ακούγοντας ότι ο Μελανσόν κέρδισε τον Μακρόν. «Ή φασίστες θα ψηφίζουν ή κομμουνιστές» συμπλήρωσε. Προφανώς ο άνθρωπος δεν είχε εντρυφήσει στα εκλογικά της Γαλλίας, τίτλους άκουγε και με βάση αυτούς είπε μια γνώμη που μοιάζει λογική. Τι να του πεις τώρα; Ότι τα δυο άκρα δεν έχουν τελικά τόσες διαφορές όσες νομίζει; 

Θα είναι βέβαια κρίμα όλα για τον Μητσοτάκη να παιχτούν σε μια ζαριά, πλην οι πρωθυπουργοί δε διαλέγουν αυτοί τις κρίσιμες στιγμές που σφραγίζουν την καριέρα τους και στιγματίζουν θετικά ή αρνητικά την υστεροφημία τους. Και σε τελευταία ανάλυση, όταν παίζονται πελώριες ζαριές για την ίδια την πατρίδα, η τύχη του τάδε ή του δείνα πρωθυπουργού είναι δευτερεύον ζήτημα. Αυτό που έχει πραγματική σημασία, είναι να παραμείνει ακέραιη η χώρα.

Πριν τη μάχη της Αλβανίας το 1940, μου περιέγραφε παλαιός συνάδελφος, το καθεστώς Μεταξά προετοιμαζόταν για πόλεμο και κάθε τόσο έκανε ασκήσεις πολιτικής άμυνας στην Αθήνα. Μαζευόταν τότε η νεολαία, καθότι το καθεστώς δε σήκωνε αντιρρήσεις και αποχές, όμως έκαναν χαβαλέ μεταξύ τους λέγοντας «σιγά μην πάμε εμείς να πολεμήσουμε για τον δικτάτορα». Κι όμως, μόλις εκδηλώθηκε η ιταλική επίθεση, οι πρώτοι που μπήκαν στα τρένα της επιστράτευσης ήταν οι αντι-Μεταξικοί.

Όταν ο Γιώργος μας άφησε χρόνους, πλακώθηκαν μεταξύ τους δημόσια. Αυτοί που ήθελαν να βάλουν χέρι στην περιουσία του αποθανόντος ανδρός, το μέγεθος της οποίας μόλις είχε δημοσιοποιηθεί. Αλλά τώρα που ήρθε το πολυσέλιδο πόρισμα που δεσμεύει μετρητά, σπιταρόνες και μέγαρα στα πέρατα του κόσμου, ράβδους και τούβλα που ο μέσος άνθρωπος μόνο στο σινεμά έχει δει, το γύρισαν όλοι μαζί το παραμύθι. Ε ρε λαμογιά και αναισχυντία που υπάρχει γύρω μας! 

Ποιος είναι ο «έρπων αντισυστημισμός» που τώρα τελευταία τον ακούω όλο και συχνότερα από τους δημοσκόπους; Τον περιγράφουν σαν ένα αθέατο δηλητηριώδες κοίτασμα που διακλαδώνεται ύπουλα κάτω από τα πόδια μας, ικανό να σκάσει ξαφνικά σαν ηφαίστειο και να αλλάξει δραματικά την εικόνα του ανάγλυφου της επιφάνειας. Προσωπικά δεν τον θεωρώ ούτε αθέατο ούτε έρποντα, απλώς πιστεύω ότι δεν έχει καταφέρει ακόμα να βρει πολιτική έκφραση. Αν βρει, την πατήσαμε άπαντες.

Πρόσφατα ήρθε και με βρήκε ένας κύριος, κρατώντας ένα μάτσο σφραγισμένα χαρτιά, αιτήσεις, χάρτες, έγγραφα με αριθμούς πρωτοκόλλου και άλλα αποδεικτικά της δραστηριότητας του στοιχεία. Μου εξήγησε ότι εκπροσωπεί μια μεγάλη ευρωπαϊκή εταιρεία (την έψαξα και κατάλαβα ότι είναι από τις πιο σοβαρές) που προσπαθεί να κάνει μια επένδυση σε ΑΠΕ, αλλά τρώει πόρτα. Ούτε «ναι» του λένε, ούτε «όχι», τον έχουν στο περίμενε εδώ και έναν χρόνο.