Αλέξανδρος Σκούρας

Ο Ιάκωβος Τσούνης είναι ένας άνθρωπος που πλησιάζει τα 100 χρόνια πάνω σε αυτόν τον πλανήτη. Έχει ζήσει σχεδόν τη μισή ιστορία του ελληνικού κράτους, πολέμησε στο Έπος του 40 και στη συνέχεια εξελίχθηκε από εκτελωνιστής σε εφοπλιστή και από εκεί σε εθνικό ευεργέτη. Η πορεία και η συνεισφορά αυτού του ανθρώπου στην πατρίδα αναγνωρίστηκε από την αρχηγό του κράτους, την Πρόεδρο της Δημοκρατίας κα. Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Μία κοινή μοίρα των φιλελευθέρων στην Ελλάδα και στις χώρες που φιλελεύθερες ιδέες και κόμματα παίζουν δευτερεύοντα ρόλο, είναι ότι χωρούν πολύ δύσκολα στα πολιτικά μανιχαϊστικά στερεότυπα που παίζουν κυρίαρχο ρόλο στην πολιτική ζωή. Ως αποτέλεσμα, κάθε φορά που μία φιλελεύθερη προσωπικότητα εκφράζει άποψη που δύσκολα μπαίνει σε κουτάκι ή δεν συνάδει με τις προκαταλήψεις του καθενός περί φιλελευθερισμού, εξαπολύονται χαρακτηρισμοί και κατηγορίες προκειμένου να χωρέσουν οι φιλελεύθερες ιδέες σε κάποιο από τα υπάρχοντα “κουτιά”.

Ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία για την επαγγελματική ωρίμανση των νέων ανθρώπων, οι θεσμοί της μαθητείας και της πρακτικής, συνεχίζουν στη χώρα μας να αξιοποιούνται ελάχιστα. Έτσι, είναι συνεχές παράπονο των εργοδοτών ότι δυσκολεύονται πολύ να βρουν νέους εργαζόμενους με τις κατάλληλες γνώσεις και δεξιότητες, αλλά και μια στοιχειώδη επαφή με την εργασιακή πραγματικότητα.

Τις τελευταίες μέρες, στον δημόσιο διάλογο που μαίνεται - και καλώς μαίνεται - για τις υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης που αποκαλύπτονται η μία μετά την άλλη, όπως ήταν αναμενόμενο εμφανίστηκαν και εκείνοι που εκατέρωθεν του πολιτικού φάσματος εκμεταλλεύονται αυτή την αφορμή με μόνο, ή έστω με κύριο, εμφανή σκοπό να πλήξουν τους κομματικούς τους αντιπάλους και να καρπωθεί πολιτικό όφελος η δική τους πλευρά.

Το ζήτημα των αρμοδιοτήτων, μαζί με το πρόβλημα της πολυνομίας και της κακονομίας, είναι ένα από τα θεμελιώδη προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας με τα οποία ελάχιστοι ασχολούνται. Η υλοποίηση των δεσμεύσεων Πέτσα για αναμόρφωση των ΚΑΠ, σε συνδυασμό με τις προεκλογικές δεσμεύσεις της ΝΔ για μεταφορά των εσόδων του φόρου ακίνητης περιουσίας στους δήμους, μπορεί να αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Αρκεί να γίνει σωστά.

Αυτές τις μέρες συμμετείχα στη νέα πλατφόρμα κοινωνικού μέσου Clubhouse σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον Johan Norberg με θέμα τα ευρύτερα διδάγματα της πανδημίας, του οποίου το πολύ ενδιαφέρον πρόσφατο βιβλίο με τίτλο Open: The Story Of Human Progress ανυπομονώ να κυκλοφορήσει σύντομα και στα ελληνικά. Εκεί ο Νόρμπεργκ έκανε μια καίρια παρατήρηση: Η άμεση αντίδραση σε ένα μεγάλο παγκόσμιο σοκ όπως η πανδημία είναι εύλογα η εσωστρέφεια.

Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι οι διακοπές ρεύματος που βιώσαμε αυτές τις μέρες ούτε ανήκουστες είναι, ούτε αποδεικνύουν υποχρεωτικά κάποια σοβαρή αποτυχία σε επίπεδο δημόσιας πολιτικής. Όταν μία χώρα με το κλιματικό προφίλ της Ελλάδας δέχεται καιρικά φαινόμενα όπως αυτά που μας έφερε η «Μήδεια», οι διακοπές ρεύματος και οι ζημιές στο δίκτυο είναι αναμενόμενες και αποδεκτές.

Την εβδομάδα που μας πέρασε διεξήχθη ο πρώτος, σχολικός γύρος της Οικονομικής Ολυμπιάδας, του διαγωνισμού οικονομικών γνώσεων για παιδιά λυκείου που διοργανώνει για πρώτη χρονιά φέτος το ΚΕΦίΜ. Στο ίδιο κλίμα, του οικονομικού αλφαβητισμού κινήθηκε και η ερώτηση του μήνα του Πάνελ Οικονομολόγων, αλλά και η χθεσινή δικτυακή εκδήλωση για την οικονομική εκπαίδευση.

Ένα μεγάλο μέρος των ριζοσπαστών περιβαλλοντιστών, αυτών για παράδειγμα που υποστηρίζουν την ανάγκη για αποανάπτυξη και την άμεση περιστολή των δραστηριοτήτων που επιβαρύνουν το περιβάλλον, θα πρέπει να - τουλάχιστον από περιβαλλοντικής σκοπιάς - να ζουν στον έβδομο ουρανό εδώ και ένα χρόνο. Φυσικά, δεν αναφέρομαι στις λογικές φωνές που υποστηρίζουν τη σταδιακή μετάβαση σε καθαρότερη ενέργεια.

Μέχρι πριν μερικούς μήνες δεν υπήρχε καμία καταγραφή των startups που δραστηριοποιούνται στη χώρα, δεν υπήρχε θεσμικό πλαίσιο που να περιγράφει το τι λογίζεται ως νεοφυής επιχείρηση, ενώ τα οικονομικά κίνητρα προς τους επενδυτές και το ανθρώπινο δυναμικό που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τύπο επιχειρηματικότητας ήταν μηδαμινά. Η κατάσταση αυτή έχει αλλάξει πλέον στη χώρα.

Φανταστείτε ότι είχατε τη δυνατότητα να συντάξετε από την αρχή το Σύνταγμα της Ελλάδας. Ανάμεσα στα πολλά και σημαντικά που θα μπορούσατε να κάνετε, αναλογιστείτε το εξής: Θα απαγορεύατε για λόγους δημοσίου συμφέροντος, την ιδιωτική ραδιοφωνία και τηλεόραση; Τις ιδιωτικές εταιρίες τηλεπικοινωνίας; Τα ιδιωτικά ιατρεία, τις κλινικές και τα νοσοκομεία; Τους ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς; Τα ιδιωτικά δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια; Μάλλον όχι, έτσι δεν είναι;

Πριν λίγες μέρες ο τ. υπουργός Στέφανος Μάνος δημοσίευσε ένα απολαυστικό άρθρο με το οποίο συνέκρινε τη χώρα μας με την Ταϊβάν. Η σύγκριση, σε ό,τι αφορά τις οικονομικές επιδόσεις των δύο χωρών, είναι αποκαρδιωτική για τη χώρα μας. Ενώ είχαν παρόμοια επίπεδα εισοδημάτων στις αρχές της δεκαετίας του '80, το 2019 η Ταϊβάν είχε κατά κεφαλήν ΑΕΠ της τάξης των 53.760 δολαρίων έναντι των 29.697 δολαρίων της χώρας μας.

Μια από τις σημαντικότερες ζημιές που υπέστησαν οι ΗΠΑ τα τελευταία τέσσερα χρόνια της διακυβέρνησης Τραμπ είναι ότι κλονίστηκε έντονα η αξιοπιστία τους απέναντι στους συμμάχους και εταίρους τους. Στην κατεύθυνση αυτή, η Ευρώπη ευλόγως άρχισε να εξετάζει εναλλακτικές, μεταξύ των οποίων και η δημοφιλής τελευταία θεώρηση της στρατηγικής αυτονομίας που διατύπωσε ο Γάλλος Πρόεδρος και υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Θυμάμαι πριν λίγα χρόνια όταν μελετούσα το Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας, την έκπληξη που ένιωσα όταν συνειδητοποίησα ότι χώρες με μεγάλη αναδιανομή και υψηλή φορολογία πετύχαιναν καλύτερη βαθμολογία από άλλες χώρες, όπως ορισμένες από τη γειτονιά μας, που είχαν χαμηλούς φόρους, μικρό κράτος, και δεν έτρεχαν πανάκριβα κρατικά προγράμματα (όπως το δικό μας ασφαλιστικό) που να λυγίζουν δημοσιονομικά τους πολίτες τους.

Αυτή την εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί ο πρώτος, σχολικός γύρος της Οικονομικής Ολυμπιάδας, του διαγωνισμού οικονομικών γνώσεων για μαθητές Λυκείου, που διοργανώνει στην Ελλάδα το ΚΕΦίΜ με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας, την υποστήριξη την υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού του Υπουργείου Εξωτερικών και της Τράπεζας της Ελλάδος, σε συνεργασία με το τσεχικό Ινστιτούτο Οικονομικής Εκπαίδευσης (INEV), διοργανωτή του διεθνούς τμήματος του διαγωνισμού.

Αυτές τις μέρες, ο Τζεφ Μπέζος ανακοίνωσε ότι στα 57 του θα αποσυρθεί από επικεφαλής της Amazon για να ασχοληθεί με άλλα πάθη του όπως την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Κλείνει έτσι μια απίστευτη ιστορία επιχειρηματικής επιτυχίας, με πολλά και σημαντικά διδάγματα για το πώς λειτουργεί η ελεύθερη οικονομία και η αγορά.

Όποιος έχει παρακολουθήσει την πορεία των περισσότερων λαϊκιστών ηγετών, μπορεί να διακρίνει ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, ανεξάρτητα από τη χώρα ή την εποχή δράσης τους. Για παράδειγμα, οι λαϊκιστές βλέπουν πάντοτε τον κόσμο μέσα από απλοϊκά, αφελή διλήμματα: λαός εναντίον ελίτ, φτωχοί εναντίον πλουσίων, ντόπιοι εναντίον ξένων. Υπάρχουν πολλές ενδιαφέρουσες θεωρητικές προσεγγίσεις για το ζήτημα, όμως σήμερα θα εξετάσουμε τους πιο πρακτικούς λόγους που καθιστούν το λαϊκισμό εφικτό και δημοφιλή.

Χθες ο Κωνσταντίνος Μπογδάνος, βουλευτής της Α΄ Αθηνών με τη Νέα Δημοκρατία, και η σύζυγός του υπέστησαν μία τρομοκρατική επίθεση. Ο κ. Μπογδάνος, αν ακολουθούσε μία πολύ συνηθισμένη σειρά κινήσεων τη λάθος στιγμή, όπως το να μπει στο αυτοκίνητό του πριν εκραγεί ο εμπρηστικός μηχανισμός, θα μπορούσε να έχει τραυματιστεί ή ακόμα και να χάσει τη ζωή του.

Στη μεταπολιτευτική Ελλάδα οι μεταρρυθμίσεις παραδοσιακά ήταν ένα επικίνδυνο σπορ. Θυμηθείτε μόνο τι είχε περάσει η Μαριέττα Γιαννάκου και η Άννα Διαμαντοπούλου για να νομοθετήσουν κάποια από όσα νομοθέτησε ξανά η Νίκη Κεραμέως για την παιδεία-θυμηθείτε τις διαδηλώσεις, τα επεισόδια στους δρόμους, τα πανεπιστήμια και το Υπουργείο, αλλά και το πόσο εύκολα τα σωστά αυτά βήματα ακυρώθηκαν στην πράξη από επόμενους υπουργούς.

Ζούμε σε μία εποχή που σε πολλά μέρη του πλανήτη, συνήθως ανεπτυγμένα και εύρωστα, οι νέοι βλέπουν θετικά τη μαρξιστική ή σοσιαλιστική κοσμοθεωρία. Πέρα από τις όποιες (στην περίπτωσή μου πολλές) ηθικές ενστάσεις μπορεί να έχει κανείς προς αυτές τις θεωρίες, κάθε φορά που συγκρούονται με την πραγματικότητα βγαίνουν ηττημένες.