Σύνορα ναι, τείχη όχι

Της Μαρίας Χούκλη

«...Οι τρομοκράτες έβαλαν στόχο άτομα με ειδικές ανάγκες που βρίσκονταν με τα καροτσάκια τους, στην πρώτη σειρά και παρακολουθούσαν τη συναυλία. Οι ένοπλοι το έκαναν σκόπιμα. Πήγαν κοντά τους και άρχισαν να πυροβολούν ανθρώπους που δεν μπορούσαν να τρέξουν να σωθούν...»

Απ'' όλες τις μαρτυρίες ήταν εκείνη που με τάραξε περισσότερο. Η εν ψυχρώ εξόντωση ανθρώπων που δεν μπορούν να αμυνθούν, να αυτοπροστατευθούν αποδεικνύει ότι οι δράστες ήταν μηχανές θανάτου και όχι μαχητές ενός δικαιότερου κόσμου, ούτε τιμωροί των εγκλημάτων της Δύσης, όπως υποστηρίζουν πολλοί επιχαίροντες για τα γεγονότα της Παρασκευής. Δεν σηκώνει «ναι μεν, αλλά».

Οι συμψηφισμοί και οι σχετικοποιήσεις είναι η πίσω όψη του ολοκληρωτικού δόγματος «Η με εμάς ή εναντίον μας». Η επίκληση ευγενών κινήτρων δεν δικαιολογεί καμία βαρβαρότητα. Κάθε βαρβαρότητα ακυρώνει τον σκοπό της. Τα χτυπήματα στο Παρίσι πυροδότησαν διεθνώς συζήτηση για τα αίτια, τις αφορμές, τις ευθύνες, τους τρόπους άμυνας και δράσης απέναντι στο φαινόμενο της τζιχαντιστικής Λερναίας Ύδρας. Δίπλα από την καταδίκη των επιθέσεων, ορθώθηκε ο αντίλογος ότι δεν πρέπει να θεωρούνται κτηνωδέστερες από τις σφαγές της Μπόκο Χαράμ ή τα εγκλήματα του Άσαντ. Απο τους πνιγμένους πρόσφυγες και τα θύματα της Βηρυτού.

Ακόμη χειρότερα, ακούστηκε το επιχείρημα ότι η Γαλλία θερίζει ό,τι έσπειρε! Στο όνομα ενός δήθεν ουμανισμού γίνεται συμψηφισμός αγριοτήτων για να μην ξεβολευτούν οι βεβαιότητες και οι πλάνες, που συχνά δεν είναι καθόλου αθώες. Είναι καιρός να τα ξαναδούμε όλα από την αρχή. Τα γεγονότα της Παρασκευής, η ωμότητα τους, ο χρόνος και ο τόπος που συνέβησαν θα αλλάξουν την Ευρώπη. Προς ποια κατεύθυνση είναι το κρίσιμο ερώτημα. Η απάντηση στον φονταμενταλισμό -πολιτικό, οικονομικό, θρησκευτικό- δεν μπορεί να δοθεί από μεμονωμένα κράτη.

Θα ήταν ιστορικό λάθος να χαλαρώσουν κι άλλο οι αρμοί του ευρωπαϊκού εγχειρήματος στη λογική «ο σώζων εαυτώ σωθήτω». Κάθε κράτος να αποφασίσει να κοιτάξει τα του οίκου του, νομίζοντας ότι η οχύρωση στα εθνικά σύνορα θα αφήσει τον εχθρό απέξω. Άλλωστε οι τζιχαντιστές στρατολογούν μισθοφόρους από τα γαλλικά προάστια και τη βρετανική ενδοχώρα. Χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη, όχι λιγότερη. Χρειαζόμαστε όμως καλύτερη Ευρώπη, με σύνορα αλλά χωρίς τείχη. Σύνορα κατασκευασμένα από τις αρχές της Ένωσης για ευημερία, ίσες ευκαιρίες στη μόρφωση και την εργασία, αξιοκρατία, ελευθερία, δημοκρατικά θεσμικά αντίβαρα στις κάθε λογής εξουσίες. Αυτές πρέπει να είναι οι κόκκινες γραμμές της.

Οι ανοιχτές κοινωνίες έχουν αξία όταν μπορούν να θρέψουν όσους ζουν εντός τους. Να τους δώσουν τη δυνατότητα για βελτίωση της ζωής τους. Να έχουν κανόνες σεβαστούς από όλους, πρόνοια για τους ασθενέστερους, ηγεσίες αποφασιστικές με όραμα που υπερβαίνει τον πεπερασμένο βίο τους. Αλλιώς οι κοινωνίες μετατρέπονται σε επικράτειες πολλαπλών γκέτο, με τείχη που φυτρώνουν από γειτονιά σε γειτονιά, από ηλικία σε ηλικία, από επάγγελμα σε επάγγελμα, από χώρα σε χώρα αν μιλάμε για την Ευρώπη. Και τότε γίνονται φυτώρια δυστοπίας που λιπαίνουν κάθε είδους φανατισμό.

Πριν αποφανθούμε ότι η παρισινή τραγωδία οφείλεται στη σύγκρουση των πολιτισμών, ας επιδιώξουμε νηφάλια να διεκδικήσουμε τα αυτονόητα στον ευρωπαϊκό περίγυρο μας. Πολιτική είναι πρωτίστως η απάντηση στα γεγονότα της Παρασκευής. Αν η Ευρώπη θέλει να συνεχίσει να υπάρχει στον μετα-παγκοσμιοποιημένο πλανήτη ως ισχυρή οντότητα.