Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Δύο χρόνια περιθώριο για να προσελκύσει επενδύσεις και να ανατάξει την οικονομία έχει η κυβέρνηση, καθώς δεν σκέφτεται κανένα σενάριο εκλογών πριν από τον Σεπτέμβριο του 2019 οπότε και λήγει η θητεία της, σύμφωνα με τον υφυπουργό Οικονομίας & Ανάπτυξης Στέργιο Πιτσιόρλα.
Καλεί σε μια μεγάλη εθνική συμφωνία, κυβέρνηση, κόμματα, συνδικάτα, παραγωγικούς φορείς σαν προυπόθεση όχι για να πιάσουμε τους στόχους αλλά για να βάλουμε σε ράγες την οικονομία, και θεωρεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα κριθεί από την σύγκρουσή του με τον κρατισμό και το πελατειακό κράτος.
Για την προσέλκυση επενδυτών θεωρεί ότι η κυβέρνηση έχει όλα πλέον τα περιθώρια να τους πείσει, για τις ιδιωτικοποιήσεις εκτιμά ότι το αποτέλεσμα θα επηρεάσει την πορεία της χώρας και όχι οι όποιες τριβές και συγκρούσεις, ενώ για την ΝΔ λέει ότι κάνει αντιπολίτευση σε έναν ΣΥΡΙΖΑ που πια δεν υπάρχει, γι' αυτό και διατρέχει τον κίνδυνο να οπισθοδρομήσει σε λαικίστικες αντιλήψεις.
Ερωτηθείς αν μπορούσαμε να είχαμε κλείσει την αξιολόγηση ταχύτερα και διαφορετικά, απαντά “μακριά από εμένα η αντίληψη ότι η κυβέρνηση τα έκανε όλα καλά”, αποδίδει ωστόσο ευθύνες για την καθυστέρηση στους δανειστές. Μιλά ακόμη για τις επόμενες εκλογές λέγοντας ότι πρέπει να γίνουν με προγραμματικές για το αύριο της χώρας, καθώς επίσης για τις ζυμώσεις στην κεντροαριστερά, και την ανάγκη να υπάρξουν νέες ιδεολογικές και πολιτικές συλλήψεις, αφού η ιστορική εποχή που γέννησε τα σημερινά ιδεολογικά και πολιτικά ρεύματα είναι πια παρελθόν.
Κύριε Πιτσιόρλα, έχουμε μπροστά μας μέτρα υφεσιακά 2% του ΑΕΠ που θα εμφανιστούν το 2019 και 2020. Είναι δυνατόν μέχρι τότε η οικονομία να έχει εκτιναχθεί τόσο πολύ, προκειμένου να αντέξει τέτοια μέτρα, και ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να παράγει πλεονάσματα 3,5% ως το 2022; Όλα αυτά δεν μοιάζουν πολύ καλά για να είναι αληθινά;
Η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, η συμφωνία για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος και η είσοδος στην ποσοτική χαλάρωση αποτελούν ένα συνολικό πακέτο που ολοκληρώνει έναν μεγάλο κύκλο για την ελληνική οικονομία. Μπορούμε να πούμε ότι ανοίγει πια ο δρόμος για να μπει η ελληνική οικονομία σε νέα φάση. Αυτή είναι η μεγάλη εικόνα και δεν πρέπει να τη χάσουμε στο όνομα μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων. Το χαρακτηριστικό αυτής της νέας φάσης είναι ότι τώρα πολλά, αν όχι όλα, εξαρτώνται από εμάς. Και όταν λέω εμάς αναφέρομαι σε όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν την πορεία της οικονομίας. Τώρα είναι η ώρα για μια μεγάλη εθνική συμφωνία με στόχο τη βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη. Κυβέρνηση, κόμματα, συνδικάτα, παραγωγικοί φορείς, τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να συνεργαστούν προκειμένου όχι απλά να πιάσουμε τους στόχους αλλά να βάλουμε σε νέες ράγες την οικονομία. Να αλλάξουμε μοντέλο ανάπτυξης.
Τόσο καιρό όμως ακούμε γι' αυτό το εθνικό αναπτυξιακό μοντέλο, που αποτελεί και μνημονιακή υποχρέωση. Πότε ακριβώς θα το παρουσιάσετε, τι θα λέει, και το κυριότερο μπορεί ένα επενδυτικό σχέδιο γραμμένο σε χαρτί να δώσει προοπτική δίχως την πολιτική βούληση κυβέρνησης και κόμματος;
Η κυβέρνηση είναι έτοιμη να καταθέσει ένα πρώτο σχέδιο και ταυτόχρονα να οργανώσει ουσιαστικό διάλογο για τη διαμόρφωση της αναπτυξιακής στρατηγικής της χώρας. Ήδη έγινε ένα πρώτο βήμα με τους 13 Περιφερειάρχες της χώρας, θα ακολουθήσουν συζητήσεις με τους μεγάλους παραγωγικούς φορείς, συζήτηση στη Βουλή, περιφερειακά και κλαδικά συνέδρια. Στόχος στο τέλος του χρόνου η Ελλάδα για πρώτη φορά να έχει σοβαρή στρατηγική ανάπτυξης και επ' αυτής να εξασφαλιστεί τόσο η κοινωνική συναίνεση όσο και η συνεργασία όλων.
Το αδιανόητο είναι ότι για δεκαετίες δεν είχαμε τέτοιο σχέδιο. Όμως εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε από την αρχή κάτι θεμελιώδες. Στην κρίση δεν φτάσαμε τυχαία. Στην κρίση μας οδήγησαν συγκεκριμένες πολιτικές δομές και αντιλήψεις. Αυτά όλα πρέπει να αλλάξουν. Και δεν θα αλλάξουν στ' αλήθεια εάν σε όλα τα επίπεδα δεν έρθουν στο προσκήνιο δυνάμεις που δεν έχουν σχέση με το παρελθόν, δυνάμεις που έχουν την γνώση και τα δύναμη να φέρουν το καινούργιο.
Μπορεί μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να γυρίσει το κλίμα στους επενδυτές και να εμπνεύσει εμπιστοσύνη;
Τα επόμενα δύο χρόνια μέχρι τις εκλογές στην Ελλάδα θα ξεκινήσει η υλοποίηση μεγάλων επενδυτικών προγραμμάτων σε όλους τους τομείς. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία θα πρέπει να διαμορφωθούν νέες αντιλήψεις για την επιχειρηματικότητα, για τις σχέσεις Δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, για την παραγωγικότητα των επενδύσεων, την εξωστρέφεια, την ανταγωνιστικότητα, το σεβασμό του πολιτιστικού και φυσικού κεφαλαίου της χώρας, την αξία της εργασίας και της γνώσης στην παραγωγική διαδικασία. Η κυβέρνηση έχει όλα τα περιθώρια να πείσει τους επενδυτές και ταυτόχρονα να εμπεδώσει την αίσθηση της ασφάλειας σε όλους όσοι θέλουν να δουλέψουν στην Ελλάδα.
Το ρωτώ γιατί ελάχιστες ώρες μετά την ολοκλήρωση της β΄ αξιολόγησης, ήρθε η προσγείωση στην ωμή πραγματικότητα από το υπουργείο Πολιτισμού και την υπόθεση Ελληνικού. Μπορεί στη συνέχεια η κυρία Κονιόρδου να υπαναχώρησε, το ερώτημα όμως παραμένει: Με τέτοια μπρος-πίσω πώς μπορούμε να πείσουμε ότι είμαστε σε θέση να προσελκύσουμε επενδύσεις;
Τα προβλήματα με τη Διοίκηση είναι γνωστά και δεν αφορούν μόνο την περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ. Όλα αυτά η σημερινή κυβέρνηση τα κληρονόμησε και ας μην παριστάνουν ούτε τους κατήγορους ούτε τους έκπληκτους αυτοί που τα δημιούργησαν και τα ανέχτηκαν επί δεκαετίες.
Ο Πρωθυπουργός είπε ότι παίρνει πάνω του τις μεγάλες επενδύσεις. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό, δεν είναι ικανοί οι αρμόδιοι υπουργοί;
Ο Πρωθυπουργός θέλει προσωπικά να δώσει τον τόνο στη μεγάλη στροφή που πρέπει να κάνει όχι απλά η κυβέρνηση, αλλά ολόκληρη η κοινωνία. Αυτό είναι κάτι πολύ θετικό και είμαι σίγουρος ότι θα έχει άμεσα αποτελέσματα. Όλοι πρέπει να επικροτήσουν την επιλογή ενός Πρωθυπουργού που αποφασίζει να μπει ο ίδιος μπροστά και να «σπάσει αυγά» προκειμένου να αλλάξει πορεία η χώρα.
Στο πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο ο Πρωθυπουργός είπε πως η ολοκλήρωση της β' αξιολόγησης κλείνει ένα σημαντικό κύκλο της διακυβέρνησης. Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση χρειάζεται ανασχηματισμό;
Το θέμα της διαμόρφωσης του κυβερνητικού σχήματος είναι ευθύνη αποκλειστικά του Πρωθυπουργού.
Πιστεύετε ότι υπάρχουν ακόμη μέσα στην κυβέρνηση ή τον ΣΥΡΙΖΑ ιδεοληπτικοί θύλακοι που μποϊκοτάρουν μεγάλες ιδιωτικοποιήσεις, όπως το Ελληνικό;
Η υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων έφερε στην επιφάνεια διαφορετικές αντιλήψεις που διατρέχουν όλο το πολιτικό σύστημα και όλη την κοινωνία. Η κυβέρνηση βρήκε τη δύναμη να προχωρήσει στην υλοποίηση αυτού του προγράμματος και για να το κάνει χρειάστηκε να υπερβεί τον εαυτό της. Νομίζω ότι αυτό που μετράει είναι το αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα θα επηρεάσει την πορεία της χώρας και όχι οι όποιες τριβές και συγκρούσεις. Αυτά θα ξεχαστούν πάρα πολύ γρήγορα. Όμως η χώρα θα πάει μπροστά και η κυβέρνηση θα κριθεί από αυτό και μόνο.
Η κυβέρνηση επιχειρεί να πείσει ότι μπορεί να γυρίσει την οικονομία, με όπλο τις επενδύσεις. Στην ουσία, είναι σαν ανταγωνίζεστε το φιλελεύθερο προφίλ της ΝΔ στην οικονομία. Πάτε να της φάτε την δουλειά;
Κατά τη γνώμη μου, η ΝΔ έχει ένα μεγάλο στρατηγικό πρόβλημα. Αντιπολιτεύεται μια εικόνα ΣΥΡΙΖΑ που δεν υπάρχει πια. Αυτό θα γίνεται μέρα με την ημέρα πιο καθαρό στα μάτια του ελληνικού λαού. Η κυβέρνηση Τσίπρα κληρονόμησε μια τεράστια κρίση που οφείλεται στην κατάρρευση του μοντέλου ανάπτυξης που υπηρέτησαν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, έφερε τη χώρα στο σημείο εξόδου από την κρίση και τώρα θα ηγηθεί της προσπάθειας για την ανάπτυξη της χώρας σε νέα βάση πιο στέρεη και πιο δίκαιη κοινωνικά.
Η αντιπαράθεση πρέπει να γίνει επί αυτού του πεδίου και όχι επί του τι έλεγε ο ΣΥΡΙΖΑ όταν ήταν στην αντιπολίτευση. Και σε αυτό το πεδίο νομίζω ότι η ΝΔ διατρέχει τον κίνδυνο να οπισθοδρομήσει σε λαϊκίστικες αντιλήψεις για αντιπολιτευτικούς λόγους. Εάν αποφύγει αυτόν τον κίνδυνο τότε έχουμε μπροστά μας μια περίοδο προγραμματικού ανταγωνισμού που θα είναι πολύ γόνιμος για τη χώρα.
Μεγάλο ωστόσο μέρος της κριτικής προς την κυβέρνηση σχετίζεται και με την αέναη διαπραγμάτευση για το κλείσιμο της αξιολόγησης. Σχετίζεται δηλαδή με την καθυστέρηση και τη ζημιά που έγινε στην οικονομία. Εσεις διαφωνείτε ότι μπορούσαμε να κλείσουμε την αξιολόγηση ταχύτερα και διαφορετικά;
Μακριά από εμένα η αντίληψη ότι η κυβέρνηση τα έκανε όλα καλά. Όμως το πότε θα κλείσει η αξιολόγηση δυστυχώς δεν εξαρτάται από την ελληνική κυβέρνηση αλλά από την απόφαση των δανειστών μας. Νομίζω ότι από αυτό έχουν πικρή εμπειρία και οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Για αυτό δεν έχει νόημα το αυτομαστίγωμα της χώρας. Νόημα έχει να βγούμε από την επιτήρηση και να ανακτήσουμε την πρωτοβουλία των αποφάσεων για τα του οίκου μας. Πάντα βέβαια μέσα στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών κανόνων.
Και τώρα έστω και με καθυστέρηση φτάνουμε στο σημείο που είναι ορατή η έξοδος. Ας συγκρουστούμε λοιπόν για το τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα και για το πώς δεν θα επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος. Δηλαδή για το πώς θα αυξήσουμε τις εξαγωγές άρα την παραγωγή, για το πώς θα αυξήσουμε τις ξένες επενδύσεις, για το πώς θα επαναπατρίσουμε το πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό, για το πώς θα κινητοποιήσουμε ανενεργούς πόρους της οικονομίας μας, για το πώς θα επιλύσουμε κρίσιμα προβλήματα όπως το Κυπριακό που επί δεκαετίες μας καθηλώνουν.
Σύμφωνοι, ωστόσο ανησυχείτε για το ενδεχόμενο ακριβώς λόγω της καθυστερήσης να έχουμε φέτος χαμηλότερη ανάπτυξη και να εκτροχιαστούν τελικά οι στόχοι;
Βλέποντας σήμερα τις δυνατότητες που διαμορφώνονται θεωρώ ότι η πορεία της οικονομίας θα διαψεύσει όλα τα απαισιόδοξα σενάρια. Προφανώς θα ήταν πολύ καλύτερα εάν η αξιολόγηση έκλεινε νωρίτερα. Όμως αυτό δεν εξαρτάτο μόνο από εμάς. Κι επίσης πρέπει να σημειώσω ότι η υποτίμηση, παρά τα σαφή αντίθετα δείγματα, της δυναμικής που αποκτά η οικονομία μας υπήρξε ένα στοιχείο της σκληρής διαπραγμάτευσης. Το πλεόνασμα του 2016 υπήρξε το υψηλότερο εδώ και πολλές δεκαετίες. Ας μην βλέπουμε μόνο τις δυσκολίες. Ας δούμε και τη θετική πλευρά των πραγμάτων.
Δίνετε βάρος στα λεγόμενα "αντίμετρα" αλλά γιατί δεν λέτε ότι για να ενεργοποιηθούν αυτά πρέπει η Ελλάδα να επιτυγχάνει πρωτογενή πλεονάσματα 4,5% με 5,5% στη διετία 2018-2019;
Προφανώς και δίνουμε μεγάλη σημασία στα αντίμετρα γιατί είναι η πρώτη φορά από την ένταξή μας στο πρόγραμμα που γίνεται τέτοια συζήτηση. Και είναι ακατανόητη η προσπάθεια να μειωθεί η σημασία τους. Η επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης είναι η προϋπόθεση για να βγούμε από το πρόγραμμα και για να αλλάξουμε το μείγμα της ακολουθούμενης πολιτικής.
Αντί να τσακωνόμαστε για τις προβλέψεις πρέπει όλοι να συνεργαστούμε ώστε να επιτύχουμε αυτούς τους υψηλούς ρυθμούς. Στην πολιτική δεν υπάρχει ουδέτερη πρόβλεψη. Εγώ που προβλέπω, έχω ταυτόχρονα ένα σχέδιο που θέλω να το εφαρμόσω, ώστε να επιβεβαιωθεί η πρόβλεψή μου. Η κυβέρνηση λοιπόν προβλέπει ότι θα πιάσουμε ως χώρα υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και θα κάνει ό,τι μπορεί για αυτό. Όσοι προβλέπουν χαμηλούς ρυθμούς μήπως άθελά τους εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση;
Ως προς τα πλεονάσματα, κάνουμε μεγάλη προσπάθεια να περιοριστεί χρονικά αυτή η υποχρέωσή μας. Μακάρι να μπορούσαμε να το αποφύγουμε. Όμως είναι το τελευταίο τίμημα για να βγούμε από την επιτήρηση και την περιοριστική πολιτική. Θέλω όμως να υπογραμμίσω τη σημασία των ρυθμών ανάπτυξης. Όσο μεγαλώνει το ΑΕΠ, τόσο αλλάζουν προς το καλύτερο όλοι οι υπολογισμοί και όλα τα κριτήρια, αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα.
Πότε θα δούμε την κυβέρνηση να μειώνει την υπερφορολόγηση των πλέον παραγωγικών τάξεων; Το 2016 το 94% των μέτρων ήταν φόροι και μόνο το 6% περικοπές δαπάνων, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής…
Η υπερφορολόγηση προφανώς και αποτελεί πρόβλημα. Όμως ήδη στην συμφωνία για τα αντίμετρα υπάρχουν κάποια πρώτα δειλά δείγματα των προθέσεων της κυβέρνησης. Το θέμα είναι να μπορούμε να αποφασίζουμε μόνοι μας. Αυτό θα το πετύχουμε μονάχα εάν υπάρξουν υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης. Εάν δηλαδή η επόμενη διετία είναι διετία σταθερότητας, έντονης κινητοποίησης όλων των δυνάμεων της χώρας και αποτελεσματικότητας σε όλους τους τομείς.
Το να κλαίμε τη μοίρα μας δεν μας βγάζει πουθενά. Να κάνουμε όσα μπορούμε κι ακόμη περισσότερα για να την αλλάξουμε. Όμως για να σημειώσω ένα τελευταίο. Δεν θα είχαμε αυτήν την υπερφορολόγηση σήμερα, εάν επί πολλά χρόνια δεν είχαμε τεράστια φοροδιαφυγή.
Το καλοκαίρι του 2018 θα είναι το τέλος των μνημονίων; Και δεν σας ρωτάμε για την τυπική ολοκλήρωση του 3ου προγράμματος αλλά για το αν η Ελλάδα θα μπορεί να είναι έτοιμη σε μόλις ένα χρόνο από σήμερα να πείσει τις αγορές να την δανείζουν εκείνες αντί για τον ESM και το ΔΝΤ…
Αυτός πρέπει να είναι ο στόχος όλων μας. Εμείς πιστεύουμε ότι αυτόν τον στόχο η χώρα μας θα τον επιτύχει. Και για αυτό θεωρούμε ότι απαιτείται σταθερότητα και προσήλωση στην αναπτυξιακή προσπάθεια. Υπ' αυτήν την έννοια, η κυβέρνηση δεν σκέφτεται κανένα σενάριο εκλογών πριν από τον Σεπτέμβριο του 2019 οπότε και λήγει η θητεία της.
Παλαιότερα είχατε πει ότι "ο κρατισμός συνεχίζει να κατατρώει κάθε δημιουργική πρωτοβουλία στην Ελλάδα" (Ιανουάριος 2016). Συνεχίζει να ισχύει αυτό;
Η αλλαγή του κρατικοδίαιτου μοντέλου της οικονομίας πρέπει να είναι ο κεντρικός στόχος. Αυτή είναι η προϋπόθεση της ανάπτυξης. Δεν αρκεί όμως να το λέμε. Πρέπει να το κάνουμε και πράξη. Όταν όμως λέμε αλλαγή πρέπει να αποδεχόμαστε την αλλαγή και ως προς εμάς. Και ως προς τα δικά μας συμφέροντα. Όχι αλλαγή μόνο ως προς τους άλλους.
Τι έχει κάνει μέχρι σήμερα η Αριστερά για να απελευθερώσει την κοινωνία από τον κρατισμό;
Νομίζω ότι η Αριστερά ως προς αυτό το σημείο θα κριθεί μέσα στην επόμενη διετία. Τώρα θα πρέπει να πάρει τολμηρές πρωτοβουλίες και να κάνει πράξη όλα όσα ευαγγελίζονταν συγκρουόμενη με το πελατειακό κράτος που δημιούργησαν στην Ελλάδα τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας. Εάν το κάνει αυτό νομίζω ότι θα αλλάξει ριζικά όλο το πολιτικό σκηνικό, καθώς και τη διάταξη των πολιτικών δυνάμεων.
Και βεβαίως στο τέλος της θητείας της θα διεκδικήσει με πολλές πιθανότητες επιτυχίας μια νέα τετραετία. Η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμη να δεχτεί μια καινούργια πρόταση. Και αυτή είναι η μεγάλη ευκαιρία της κυβέρνησης Τσίπρα.
Πρόσφατα παρουσιάσατε στους εργαζόμενους των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά το σχέδιο για την επόμενη ημέρα, με το οποίο η διοίκηση τους διαφωνεί. Πιστεύετε ότι θα καταφέρετε να μείνουν όρθια τα ναυπηγεία, και να μην καταρρεύσουν;
Η κατάσταση των ναυπηγείων είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα της χρεοκοπίας του μοντέλου ανάπτυξης που είχαμε στη χώρα. Έχουμε τον μεγαλύτερο ιδιόκτητο στόλο σε ολόκληρο τον κόσμο. Έχουμε υποδομές ναυπήγησης και ναυπηγοεπισκευής υπερσύγχρονες. Έχουμε ανθρώπινο δυναμικό εξαιρετικά εξειδικευμένο και έμπειρο. Παρά ταύτα καταφέραμε να διαλύσουμε τη ναυπηγοεπισκευή, τα καράβια των Ελλήνων εφοπλιστών να επισκευάζονται αλλού και τα ναυπηγεία μας να είναι υπερχρεωμένα και κατ' ουσίαν κλειστά. Θα απολογηθεί κάποιος για αυτό;
Κι όμως αυτό το παράδειγμα αναδεικνύει την ουσία του προβλήματός μας. Η κυβέρνηση λοιπόν έχει αναλάβει μια σοβαρή πρωτοβουλία να δρομολογήσει την επίλυση του προβλήματος. Θέλω να πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα είμαι σε θέση να παρουσιάσω αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας και τότε θα κάνουμε μια πολύ αναλυτική συζήτηση.
Πρόκειται να συνοδεύσετε τον Πρωθυπουργό στην Κίνα. Σε ποιό σημείο βρίσκονται οι ζυμώσεις για κινεζικές επενδύσεις στην Ελλάδα, και τι καινούργιο να περιμένουμε;
Οι σχέσεις Ελλάδος – Κίνας βρίσκονται σε μια πολύ ενδιαφέρουσα φάση. Υπάρχει σύμπτωση συμφερόντων ανάμεσα στην στρατηγική της Κίνας και στην επιδίωξη της Ελλάδας να αναβαθμίσει την θέση και τον ρόλο της στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη και πάνα σε αυτή την σύμπτωση οικοδομούμε βήμα – βήμα ένα πρόγραμμα οικονομικής συνεργασίας που μπορεί να μεταφραστεί άμεσα σε μεγάλα επενδυτικά σχέδια. Επιστρέφοντας από την Κίνα θα είμαστε σε θέση να μιλήσουμε για ένα πολύ σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Έχετε μιλήσει πολλές φορές στο παρελθόν για την ανάγκη διαμόρφωσης μιας ευρύτερης προοδευτικής συμμαχίας του ΣΥΡΙΖΑ. Πιστεύετε ότι διαμορφώνονται οι συνθήκες, και αν ναι, με ποιους;
Αν θέλετε μια απολύτως ειλικρινή απάντηση θα σας έλεγα ότι σήμερα οι παραδοσιακοί όροι θα πρέπει να νοηματοδοτηθούν εκ νέου. Όλοι μας έχουμε μια πολιτική προέλευση, μια αναφορά κι ένα πολιτικό ρεύμα. Όμως αυτό δεν μας φτάνει πια. Η ιστορική εποχή που γέννησε αυτά τα ιδεολογικά και πολιτικά ρεύματα είναι πια παρελθόν. Βρισκόμαστε σε νέα ιστορική εποχή, έχουν συντελεστεί και συντελούνται τεράστιες αλλαγές και χρειάζονται νέες ιδεολογικές και πολιτικές συλλήψεις.
Μονάχα μιλώντας για αυτά μπορούμε να καταλάβουμε με ποιους είμαστε πιο κοντά και με ποιους πιο μακριά. Βεβαίως όλοι μας κατ' αρχήν μιλάμε με αυτούς που θεωρούμε πιο κοντινούς μας. Όμως πρέπει ν αποδειχθεί και να επιβεβαιωθεί αυτή η εγγύτητα. Για να μην σας κουράζω όμως με τα γενικά, πιστεύω ότι τα δύο επόμενα χρόνια μέχρι τις εκλογές πρέπει να οργανωθεί η συζήτηση και η αντιπαράθεση πάνω σε συγκεκριμένες προγραμματικές προτάσεις για το αύριο της χώρας.
Από τις εκλογές του 2019 πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να προκύψει μια σαφής πλειοψηφία πάνω σε ένα πρόγραμμα και η κυβέρνηση που θα εκλεγεί θα πρέπει να εκφράζει αυτή την πλειοψηφία και αυτό το πρόγραμμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα διεκδικήσει να είναι αυτός που θα διατυπώσει το πρόγραμμα που θα εγκριθεί από την πλειοψηφία και θα πρέπει οι όποιες συνέργειες να γίνουν στη βάση αυτού του προγράμματος.
