Του Γ. Καραβάνα*
Σε μια από τις πρώτες συνεντεύξεις του μετά την ίδρυση της EasyJet, ο ιδιοκτήτης της εταιρίας Στέλιος Χατζηιωάννου είχε πει τα εξής: «Περνούσα τις προάλλες με φίλους έξω από το «Ελληνικό» (την περίοδο που λειτουργούσε ως αεροδρόμιο) κι έβλεπα τον στόλο της Ολυμπιακής παρκαρισμένο. Οι φίλοι μου καμάρωναν για τον αριθμό και το μέγεθος των αεροσκαφών κι εγώ αντίθετα σκεφτόμουνα: μα τι σπατάλη! Τα αεροπλάνα είναι φτιαγμένα για να πετούν, όχι να κάθονται!». Ο,τι ισχύει για τα αεροπλάνα, ισχύει και για κάθε άλλη υποδομή. Κάθε δευτερόλεπτο που μένει ανενεργή, στοιχίζει περισσότερο. Χάνει αξία. Η εξέλιξη την προσπερνάει.
Αν, π.χ., θέλεις να αποκομίσεις τα μέγιστα από έναν μαγνητικό τομογράφο, έχεις συμφέρον –ει δυνατόν– αυτός να λειτουργεί ακατάπαυστα μέρα και νύχτα! Με βάρδιες διαφορετικών γιατρών. Σε αντίθετη περίπτωση, κινδυνεύεις η επένδυσή σου να αποτύχει, εξαιτίας της τεχνολογικής εξέλιξης στις ιατρικές απεικονίσεις. Χασούρα και για τη χώρα, όταν ο απαξιωμένος εξοπλισμός είναι και εισαγόμενος. Υπάρχουν στη σημερινή Ελλάδα ιατρικές πράξεις που θα μπορούσαν να προσφέρονται σε περισσότερους ασθενείς, με τον υπάρχοντα εξοπλισμό. Τόσο σε ιδιωτικό επίπεδο, όσο και σε δημόσιο, υπάρχει εξοπλισμός που δεν αποδίδει τα μέγιστα, είτε λόγω της ακαμψίας του θεσμικού μας πλαισίου, είτε λόγω της προστασίας συγκεκριμένων συντεχνιακών συμφερόντων. Τα ιδιωτικά ιατρεία των στρατιωτικών ιατρών, για παράδειγμα, απαγορεύεται να ενοικιάζονται σε άλλους γιατρούς τις ώρες που αυτοί βρίσκονται στις μονάδες τους. Ιδιωτικά εργαστήρια, πανεπιστημιακές κλινικές, στρατιωτικά νοσοκομεία και άλλα ιατρικά κέντρα γεμάτα με εξοπλισμό μένουν εν πολλοίς ανεκμετάλλευτα κάποιες ώρες κάθε ημέρα. Ιατρούς έχουμε περισσότερους απ' όσους χρειαζόμαστε. Ή θα εξάγουμε λοιπόν γιατρούς ή θα εισάγουμε ασθενείς!
Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, το κόστος συγκεκριμένων ιατρικών επεμβάσεων είναι πολλαπλάσιο απ' ο,τι στην Ελλάδα της κρίσης. Συνδυάζουμε εξαιρετικά χαμηλές αμοιβές ιατρών με εξαιρετική εκπαίδευση κι εξοπλισμό, που αγοράστηκε την εποχή των παχιών αγελάδων… Εξοπλισμό που όμως τώρα, ελλείψει χρημάτων, υπολειτουργεί. Η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει προγραμματισμένες ιατρικές υπηρεσίες σε κατοίκους του εξωτερικού, σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές. Προς το παρόν το θεσμικό μας πλαίσιο δεν είναι αρκούντως ελαστικό και δημιουργικό ώστε να επιτρέψει να συμβεί κάτι τέτοιο σε αξιόλογη κλίμακα. Εξαίρεση αποτελούν ειδικές ιατρικές υπηρεσίες, που προσφέρουν αποκλειστικά ιδιώτες (π.χ. στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής) ακριβώς στους τομείς που το ελληνικό κράτος δεν πρόλαβε ακόμη να νομοθετήσει! Ένας κύκλος εξωσωματικής γονιμοποίησης στοιχίζει περί τις 12.000 ευρώ στις ΗΠΑ, τη στιγμή που στην Ελλάδα η τιμή της ίδια υπηρεσίας βρίσκεται στο 1/3. Οι ξένοι πελάτες συχνά συνδυάζουν τις εν λόγω υπηρεσίες με διακοπές, παραμένοντας ακόμη κι έτσι κερδισμένοι!
Την ίδια κατάσταση συναντούμε, ξανά και ξανά, σε όλους τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με το μέγεθος της καλλιεργούμενης έκτασης, η Ελλάδα θα έπρεπε να έχει περίπου 50 φορές λιγότερους γεωργικούς ελκυστήρες (τρακτέρ), με βάση μια αρκετά παλιά έρευνα –σήμερα τα νούμερα δεν αποκλείεται να είναι χειρότερα. Όταν με τον γείτονά σου καλλιεργείτε από 40 στρέμματα έκαστος (έκταση ίση με τη μέση γεωργική εκμετάλλευση στην Ελλάδα) κι έχετε ο καθένας το δικό του τρακτέρ, είναι βέβαιο πως ξεκινάτε στον διεθνή ανταγωνισμό από μειονεκτική θέση. Το θεσμικό πλαίσιο θα όφειλε να δίνει κίνητρα στη δημιουργία Αγροτικών Α.Ε. ή έστω στη λειτουργία εταιριών ενοικίασης αγροτικού εξοπλισμού. Κάτι που όμως προσκρούει στα συμφέροντα εισαγωγέων, συντηρητών και άλλων μεσαζόντων.
Όσο κι αν μας ακούγεται περίεργο ή και αστείο, ο,τι ισχύει για τον μαγνητικό τομογράφο και το τρακτέρ, ισχύει ακόμα και για τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τις καρέκλες! Εφόσον δεν θέλουμε να απολύσουμε δημόσιους υπαλλήλους, ας απλοποιήσουμε τουλάχιστον τη λειτουργία του Δημοσίου, ας καταργήσουμε τους οργανισμούς που δεν είναι απαραίτητοι κι ας επεκτείνουμε το ωράριο λειτουργίας όσων απομένουν. Θα μπορούσαμε έτσι να μοιράσουμε τον ίδιο αριθμό υπαλλήλων σε περισσότερες βάρδιες, που όμως θα έχουν πολύ πιο απλοποιημένες διαδικασίες να εκτελέσουν. Μια τέτοια μεταρρύθμιση θα μπορούσε να εκτοξεύσει την απόδοση της κρατικής μηχανής και συνεπώς την απόδοση της εθνικής οικονομίας (αρκεί να δούμε τι ισχύει για το χρόνο απόδοσης δικαιοσύνης…).
Στόχος μας πρέπει πάντα να είναι, ο κάθε τομογράφος, το κάθε τρακτέρ, ο κάθε υπολογιστής και βεβαίως ο κάθε εργαζόμενος (με μεσοσταθμικά υψηλότερο μάλιστα επίπεδο εκπαίδευσης συγκριτικά με τους Ευρωπαίους συναδέρφους του) να αποδίδει τα μέγιστα όσο εργάζεται. Διαχρονικό εμπόδιο των παραπάνω τα εκατοντάδες συντεχνιακά μικροσυμφέροντα, που κρατούν καθηλωμένη την εθνική μας οικονομία, όπως κρατούσαν καθηλωμένο τον γίγαντα Γκιούλιβερ οι εκατοντάδες λεπτές κλωστές των Λιλιπούτειων. Ας αρχίσουμε να τις κόβουμε χωρίς έλεος τη μία μετά την άλλη, πριν η οικονομία μας πεθάνει από ασφυξία.
* Ο κ. Γιώργος Καραβάνας είναι διδάκτωρ Μορ. Γενετικής και επιχειρηματίας στον χώρο των βιοϊατρικών εφαρμογών ([email protected]).
