Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Οι μεγάλες ενώσεις γίνονται για δύο λόγους: Είτε για να βγάλουμε περισσότερα λεφτά είτε για να αντιμετωπίσουμε τον κοινό κίνδυνο. Έτσι έκαναν οι Έλληνες στις Αμφικτιονίες, έτσι ενώθηκαν με τους Πέρσες, έτσι με τον Μέγα Αλέξανδρο. Και μετά, διαλυμένοι, πέρασαν χιλιάδες χρόνια, στο σκοταδισμό.
Η Ευρώπη φαίνεται να βρίσκεται μπροστά σε οριακές προκλήσεις. Μπορεί να παραδόθηκε στο παιγνίδι του χρήματος αλλά η αλήθεια βρίσκεται πάντα κάπου αλλού. Και κάνει ήδη πολύ δυναμικά την εμφάνισή της. Στους νεκρούς του Παρισιού, στα καραβάνια των πνιγμένων της Μεσογείου, στα συρματοπλέγματα που υψώνονται μεταξύ των χωρών της.
Είναι πόλεμος! Οι χώρες της Ευρώπης δέχονται επίθεση κι αυτό δεν θα σταματήσει εδώ. Σε λίγο καιρό ίσως, μοιάζει αστείο να συζητάμε για το ελληνικό χρέος, για τις αποσχιστικές τάσεις της Καταλονίας ή τις αντιρρήσεις της Γερμανίας για την τραπεζική ενοποίηση. Θα είναι μάλλον πολυτέλεια να μοχλεύουμε κεφάλαια στη Φραγκφούρτη και να επιχειρούμε ισοτιμίες νομισμάτων, προστατεύοντας αγορές και οικονομίες.
Είμαστε μικρά εθνικά κράτη σε έναν τεράστιο ταραγμένο κόσμο. Έχουν απίστευτο θράσος οι Ολλανδοί των δέκα εκατομμυρίων, να νομίζουν ότι τα μικρά τους ελλείμματα, μπορούν να τους κάνουν «πριγκίπισσες» σε μια άγρια ζούγκλα. Θα είναι επίσης, κοντόφθαλμοι οι Γερμανοί αν πιστέψουν ότι ο Νότος μπορεί να γίνει τοίχος προστασίας, με λίγα δισεκατομμύρια παραπάνω. Τέλος, είναι τουλάχιστον επικίνδυνη η παράνοια του ελληνικού εθνικολαϊκισμού να θεωρεί ότι μπορούμε να βολοδέρνουμε μόνοι μας ως επαίτες, επειδή ο Σόιμπλε δεν μας χαρίζει τα χρέη.
Κι όμως, ακόμα και τώρα, ο φεντεραλισμός προσκρούει στην εθνοτική ανωριμότητα, πολλών κοινωνιών της Ευρώπης. Γιατί; Επειδή η απειλή του κινδύνου και οι τρομοκρατικές επιθέσεις δεν είναι μεγαλύτερες από τις διαχωριστικές γραμμές που θέτει το χρήμα, η παρελκυστική πολιτική των κυβερνήσεων και η «εθνική αγωγή». Πρέπει να περιμένουμε να γίνει; Θα πρέπει να πάρουμε πρώτα τα όπλα, να καταργήσουμε την συνθήκη Σένγκεν ή μήπως να ξεκινήσουμε και μεταξύ μας έναν μικρό πόλεμο, έτσι για να δούμε τη γλύκα των εκτεταμένων θανάτων;
Είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι πολύ πιο γρήγορα από ότι φαντάζεται κανείς, η Ευρώπη θα βρεθεί μπροστά στο μεγάλο ιστορικό δίλημμα της πολιτικής ένωσης ή της αιματηρής της διάλυσης. Είναι επιτακτική νομοτέλεια, βεβαιότητα, αναπόδραστη εξέλιξη. Αν όμως αφήσει μόνο το χρόνο να την οδηγεί, τότε φοβάμαι ότι δεν θα μπορεί να ελέγξει τις επιλογές της. Ο κίνδυνος από την Ανατολή, δεν θα παρουσιαστεί ποτέ μαζικά μπροστά της. Οι μικρές εστίες μίσους που θα ανάψει θα βάλουν φωτιά στους ευρωπαϊκούς λαούς παραδίδοντας τους στο «τέρας» του φασισμού και της βίας.
Με αφήνουν αδιάφορο οι εκδηλώσεις συμπαράστασης προς τους Γάλλους. Το συναίσθημα και ο αποτροπιασμός θα γίνουν μια βαρετή διαδικασία, ένα συνηθισμένο θέαμα, όπως έγιναν και οι πνιγμοί των μικρών παιδιών στο Αιγαίο. Η οργή και τα σόου στο δημόσιο λόγο θα ξεθωριάσουν γρήγορα.
Μετά από αυτό που έγινε στο Παρίσι, θέλω να δω σύντομα, μια Σύνοδο Κορυφής που θα θέτει σε μία σειρά, τις προτεραιότητες της Ευρώπης και θα ξεκινάει τη μεγάλη συζήτηση για την Ένωση. Φτάνει πια με την υποκρισία, την εξάρτηση από «συμμάχους» και «φίλους». Η Ευρώπη έχει ανάγκη από στρατό, από σύνορα, από εξωτερική πολιτική, από μεταφορά πλεονασμάτων και ελλειμμάτων, από κεντρική διοίκηση και κυρίως από κοινή παιδεία. Αυτή που μακροπρόσθεμα θα φτιάξει τον ευρωπαίο πολίτη.
Ας τεθεί το ζήτημα και ας αποφασίσει ο καθένας τι θέλει να κάνει. Η εισβολή στη Συρία ή τα πογκρόμ εναντίον των Μουσουλμάνων δεν θα λύσουν το πρόβλημα. Η πρόσκαιρη εκτόνωση μόνο έξαψη εθνικισμού θα φέρει. Το ζήτημα θέλει ηγέτες που θα κατανοήσουν την ιστορική αναγκαιότητα, παρακάμπτοντας την αφέλεια των λαών τους. Εδώ χρειάζεται θάρρος και αποφασιστικότητα , όχι λαϊκισμούς και εθνικιστικές κορώνες.
Να ξεκολλήσουμε από τον καταναλωτικό και εθνικό αυτισμό μας, αυτό έχουμε ανάγκη. Δεν μας φταίει ο γείτονας, ο πολιτικός αντίπαλος, ο εταίρος μας στην Ευρώπη. Έχουμε ένα κοινό πολιτισμό που τον φτιάξαμε με κόπο και πολύ αίμα. Μπορεί να μην είναι όπως τον θέλαμε αλλά έχει περιθώρια να τον αλλάξουμε. Δεν θα γυρίσουμε στον Μεσαίωνα της τρομοκρατίας επειδή κάποιες καρικατούρες ηγετών εκλέγονται στα ευρωπαϊκά κρατίδια από τις ψήφους εθνικών μαζών.
Ο εχθρός βρίσκεται μέσα στα τείχη και κόβει κεφάλια. Ας ξυπνήσουμε επιτέλους, Η Ένωση δεν είναι ρομαντικός φεντεραλισμός. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για τη συνέχεια του Δυτικού Πολιτισμού και των αξιών του.
