Του Ηλία Παπαγεωργιάδη
Συνήθως τα οικονομικά sites και οι εφημερίδες μίας χώρας αντικατοπτρίζουν την πραγματική κατάσταση της οικονομίας της. Όχι κατ' ανάγκη με τις μεγάλες συνεντεύξεις και αναλύσεις, αλλά περισσότερο με τις μικρές ειδήσεις. Από το 2012 και μετά, καθημερινά η πλειοψηφία των μικρών οικονομικών νέων της Ρουμανίας είναι περίπου η εξής:
- «Άλλο ένα κύκλωμα φοροαποφυγής εξαρθρώθηκε στην πόλη Χ».
- «Ο πολιτικός Ζ στη φυλακή, πιάστηκε επ' αυτοφώρω με τα χρήματα πάνω του»
- «Ολοκληρώθηκε η επένδυση στην περιοχή Υ, με Χ νέες θέσεις εργασίας»
- «Οι πωλήσεις της Υ εταιρίας αυξήθηκαν με διψήφιο ρυθμό»
- «Σχεδιάζουμε νέες επενδύσεις / προσλήψεις»
- «10 νέα καταστήματα προγραμματίζει το brand Χ»
- «Νέο Mall 50.000 τμ» ή «καινούρια κτίρια γραφείων υπό κατασκευή, 300.000 τμ»
- «Εξαγωγές ύψους Χ πραγματοποίησε ο κλάδος Υ και συνεχίζει»
- «Η Χ εταιρία πληροφορικής θα προσλάβει άλλους 2.000 υπαλλήλους»
- «Οι τράπεζες αύξησαν τον δανεισμό προς τις επιχειρήσεις / σημείωσαν κερδοφορία»
- «Άλλη μία ιδέα μετατράπηκε σε νέα μικρή εταιρία, εκμεταλλευόμενη την πολύ χαμηλή φορολογία για τις εταιρίες με τζίρο ως 100.000 Ευρώ»
- «Η Υ λογιστική εταιρία μεγάλωσε τα μεγέθη της, μιας και ιδρύονται νέες εταιρίες με ξένους μετόχους, αλλά μεγαλώνουν οι απαιτήσεις και των υπαρχόντων πελατών».
Με εξαίρεση την περίοδο 2009 – 2011, αυτά είναι τα νέα στη Ρουμανία από τον Ιανουάριο του 2004, όταν και προσγειώθηκα στη χώρα για πρώτη φορά.
2015: Ανάπτυξη 3,7%, τρίτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Λογικά, τέτοια νέα θα πρέπει να αποτυπώνονται και στα μεγέθη της οικονομίας. Στη Ρουμανία αυτό είναι ξεκάθαρο:
- Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά το ΑΕΠ της μεγεθύνθηκε πάνω από 3%
- Έφτασε το +3,7% το 2015
- Θα ήταν +5%, αν η Γεωργία ακολουθούσε την υπόλοιπη οικονομία (η συνεισφορά του κλάδου μειώθηκε με -0,5%, λόγω καιρικών συνθηκών)
- Οι εξαγωγές της χώρας, χωρίς να υπολογίζεται το πετρέλαιο, έφτασαν τα 54 (πενήντα τέσσερα) δις Ευρώ
- Ο μέσος καθαρός μισθός πέρασε τα 400 Ευρώ / μήνα και το 2016 θα υπερβεί τα 450.
- Οι άμεσες ξένες επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 36%
- Οι εισπράξεις από ΦΠΑ αυξήθηκαν με 12%, παρά το ότι μειώθηκε ο ΦΠΑ στα τρόφιμα από το 24% στο 9%!
2016: Νέες επενδύσεις + χαμηλοί φόροι = ΑΕΠ +4%
Όλες οι εκτιμήσεις συμφωνούν ότι το 2016 η χώρα θα «τρέξει» με πάνω από 4% αύξηση του ΑΕΠ. Αυτή θα συμβεί λόγω της συνεχούς ανάπτυξης των επενδύσεων και της οικονομίας, αλλά και του μεγαλύτερου διαθέσιμου εισοδήματος, στο οποίο οδηγούν οι χαμηλοί φόροι.
Πολλοί (μεταξύ των οποίων και το ΔΝΤ) είδαν καχύποπτα τη μείωση των φόρων. Όμως οι Ρουμάνοι εξόφλησαν και «έστειλαν» το ΔΝΤ ενώ κατάφεραν πραγματικά να αυξήσουν τα έσοδά τους, με απηνή δίωξη των φοροφυγάδων, που πλέον δεν έχουν κάποια δικαιολογία. Τι να πει αυτός που έχει εταιρία με τζίρο ως 100.000 Ευρώ; «Μου ήταν πολύ να δώσω φόρο 1 – 3%;» Τι να πουν οι εταιρίες; «Μου είναι πολύ το 16% επί των κερδών;» Τι να πει ο ιδιοκτήτης εταιρίας που εισπράττει ΦΠΑ; «Δεν αποδίδω το 9%»; Όταν μάλιστα ξέρει πως αν παρανομήσει η φυλακή είναι κοντά, αλλάζει τακτική.
Την ίδια ώρα οι επενδύσεις στην οικονομία έφτασαν τα 16 δις Ευρώ το 2015 και προβλέπονται να ξεπεράσουν τα 19 δις Ευρώ φέτος.
«Παράδεισος»; Κάθε άλλο…
Συνήθως ως λαός έχουμε μάθει να εκφράζουμε τα πάντα μέσα από το δίπολο του καλού και του κακού, του άσπρου και του μαύρου. Έτσι λοιπόν η πρώτη αντίδραση πολλών θα είναι να ψάξουν τους φτωχούς Ρουμάνους και να τους φέρουν ως αντίθετο παράδειγμα. Όμως η Ρουμανία είναι μία πιο περίπλοκη χώρα. 8 – 10 εκ. κάτοικοι ζουν ως «Ευρωπαίοι» και συμμετέχουν στο ΑΕΠ με ποσοστό πάνω από 70 – 75%. 10 – 12 εκ. κάτοικοι ζουν με δυσκολίες και συμμετέχουν στο ΑΕΠ με 25 – 30%.
Οι υποδομές στη χώρα είναι ακόμη υπό κατασκευή, το ίδιο και τα νέα σχολεία και νοσοκομεία. Σε κάποιους τομείς θα χρειαστούν 20 χρόνια για να φτάσουν τα στάνταρντ της Ευρώπης (ενώ σε άλλους είναι ήδη πιο μπροστά από χώρες όπως η Ελλάδα). Απαιτούνται περίπου 1.000.000 νέες κατοικίες για να ανανεωθεί το υπάρχον παλιό στοκ. Τα Ευρωπαϊκά κονδύλια μπορούν να αξιοποιηθούν καλύτερα (90% στη Γεωργία, 50 – 70% σε άλλους κλάδους) και θα είναι διαθέσιμα περί τα 40 δις Ευρώ στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο. Τα δάνεια δίνονται λελογισμένα και υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Αυτό σημαίνει ότι το ΑΕΠ αυξάνεται χωρίς «ντόπιγκ».
Η χώρα έχει ακόμη πολύ δρόμο και ανάπτυξη μπροστά της.
Ως το 2017…
Σε απόλυτα μεγέθη, το Ρουμανικό ΑΕΠ έφτασε τα 160 δις Ευρώ και ως το 2017 θα περάσει το Ελληνικό, μιας και θα μεγεθυνθεί με 4 – 4,5% φέτος και με τον ίδιο ρυθμό ή λίγο χαμηλότερο του χρόνου. Το Βουκουρέστι έχει ήδη περάσει πολλές Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες σε κατά κεφαλή ΑΕΠ ανά κάτοικο, ενώ έχει 5 φορές περισσότερο πράσινο από την Αθήνα.
Ενώ στην Ελλάδα…
Έτσι εντός της επόμενης χρονιάς η Ρουμανία παίρνει και επίσημα τα ηνία της μεγαλύτερης οικονομίας της ΝΑ Ευρώπης, ενώ οι αναλυτές της Stratfor τη θεωρούν «ανερχόμενη δύναμη μαζί με την Πολωνία». Την ίδια ώρα στην Ελλάδα αυξάνουμε φόρους, «μειώνουμε» δημοσίους υπαλλήλους μετατρέποντάς τους σε συνταξιούχους με πρόωρες συντάξεις, απαξιώνουμε όσους θέλουν να δουλέψουν και να δημιουργήσουν στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα, συνεχίζουμε να διώχνουμε επιχειρήσεις και υποψήφιους επενδυτές και ακόμη μιλάμε με συνθήματα και θεωρίες, «δεξιές» ή «αριστερές». Άραγε θα ξυπνήσουμε από τον λήθαργο για να αξιοποιήσουμε τα πλεονεκτήματά μας;
*Ο κ. Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης είναι επενδυτικός σύμβουλος ακινήτων στη MORE Real Estate Services, Πρόεδρος του Ρουμανικού Συνδέσμου Βιομάζας και Βιοαερίου (ARBIO), μέλος του δ.σ. του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Βιομάζας (ΑΕΒΙΟΜ) και αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτών, Κτηνοτρόφων και Παραγωγών Τροφίμων ProAgro («Ρουμανική ΠΑΣΕΓΕΣ»)
