Ο Περικλής Μήτκας, πρύτανης του ΑΠΘ, του μεγαλύτερου πανεπιστημίου της χώρας, μιλάει στο Liberal για το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, την σύνδεση των πανεπιστημίων με την επιχειρηματικότητα και την σημασία της παιδείας για την ανάπτυξη των νέων κοινωνιών.
Συνέντευξη στον Ανδρέα Ζαμπούκα
Κύριε Πρύτανη, ποιος είναι ο ρόλος ενός πανεπιστημιακού, και δη εκπροσώπου του μεγαλύτερου ιδρύματος της χώρας σε ένα Οικονομικό Φόρουμ όπως αυτό των Δελφών;
Όταν εκπροσωπείς ένα πανεπιστήμιο που εκπαιδεύει έναν στους έξι φοιτητές πανελλαδικά, έχεις υποχρέωση να βρίσκεσαι μέσα στις εξελίξεις. Το Φόρουμ των Δελφών είναι ένα πολύ σοβαρό event που παγιώνεται σαν ένας μεγάλος θεσμός συνύπαρξης πολλών σοβαρών ανθρώπων. Προσωπικά, είχα την ευκαιρία να συναντήσω θεσμικούς παράγοντες της αγοράς, προσωπικότητες, καθηγητές και επιστήμονες, σε ένα κοινό πλαίσιο ενδιαφερόντων και διαλόγου. Η αίσθηση πάντως, είναι ότι σε όλους τους τομείς καταγράφεται η αγωνία για εθνική συνεννόηση και για πολιτικές που θα εφαρμοστούν με συνέπεια και συνέχεια.
Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις που παρακολούθησα ήταν με θέμα την σύνδεση των Ελλήνων της διασποράς με την πατρίδα. Έχει πολύ μεγάλη σημασία να υπάρξει ένας δίαυλος επικοινωνίας που θα αξιοποίηση τον πλούτο των οικονομικών και πνευματικών κεφαλαίων που βρίσκονται στο εξωτερικό και ψάχνουν τρόπο να επενδυθούν στην Ελλάδα. Είτε μέσω της οικονομίας είτε με την συμβολή της επιστημονικής κοινότητας. Ειδικά το ελληνικό πανεπιστήμιο έχει να κερδίσει πολλά από μια τέτοια εξέλιξη.
Θα μπορούσε και η Βόρεια Ελλάδα να διοργανώσει ένα διεθνές φόρουμ, ίσως στην περίοδο της Έκθεσης; Προγραμματίζετε κάτι ανάλογο με τους Δελφούς;
Κάνουμε συνέχεια προσπάθειες και σκοπεύουμε να κάνουμε μια θεματική έκθεση με επιστημονικά επιτεύγματα σχετικά με την ελληνική βιομηχανία. Είναι καιρός να δείξουμε πως πανεπιστήμιο και αγορά δεν είναι χώροι ασύμβατοι αλλά πρέπει να βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση. Βεβαίως, η πρωτοβουλία θα πρέπει να ανήκει πρώτα στις ανάγκες της αγοράς η οποία από την φύση της θα πρέπει να ζητάει τεχνογνωσία από τα πανεπιστήμια. Παρόλα αυτά, εμείς ανοίγουμε συνεχώς δρόμους προκαλώντας οτιδήποτε δημιουργικό και παραγωγικό να μας συναντήσει και να συνεργαστεί μαζί μας. Ευελπιστούμε ότι πολύ γρήγορα θα δημιουργηθεί στην Θεσσαλονίκη ένας ισχυρός θεσμός που θα προσελκύσει το ενδιαφέρον επιστημόνων και επιχειρηματιών προς όφελος της ανάπτυξης και της κοινωνίας.
Πόσο αξιολογείτε την αναγκαιότητα της επικοινωνίας στον χώρο της καινοτομίας, της επιστήμης και της τεχνολογίας; Υπάρχει κάποιος τομέας στο δικό σας ίδρυμα που είναι επιφορτισμένος με την επικοινωνία των δράσεων του ΑΠΘ;
Η επικοινωνία είναι μέρος της ζωής όλων μας. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία δημιουργία, επίτευγμα ή επινόηση που να έχει έμπρακτη αξία αν δεν την επικοινωνήσουμε. Αυτό είναι και το νόημα του δημόσιου διαλόγου στις δημοκρατίες. Εκτός από το γραφείο διασύνδεσης υπάρχει φυσικά και το γραφείο επικοινωνίας που μεριμνά για διάφορες δράσεις. Σκοπός πάντα είναι να αναπτύξουμε την εξωστρέφεια, ως βασική αξία ανάπτυξης της προσφοράς μας. Έχουμε ακόμα, το γραφείο μεταφοράς τεχνογνωσίας που είναι πάντα στην διάθεση των επιχειρήσεων για συμβουλές και εκπόνηση κοινών projects. Kάθε Μάϊο κάνουμε ένα είδος πρακτικής άσκησης στην επαφή μας με την αγορά. Στο Career Days του ΑΠΘ έγιναν 1700 συνεντεύξεις τελειοφοίτων κα αποφοίτων με περίπου 200 εταιρείες που αναζητούν τις εξειδικευμένες γνώσεις από την δική μας έρευνα.
Παρατηρείτε ίσως κάποια αλλαγή στην νοοτροπία της φοιτητικής κοινότητας ως προς την παραδοσιακή «ταξική» αντίληψη; Άλλαξε καθόλου ο έλληνας φοιτητής ή ακόμα θεωρεί ότι ο κόσμος του βρίσκεται μέσα στο αμφιθέατρο;
Κοιτάξτε, όλα έχουν να κάνουν με την ζήτηση της αγοράς που όλοι ξέρουμε σε ποια κατάσταση βρίσκεται αυτήν την περίοδο. Αυτό περνάει και στην ψυχολογία του φοιτητή που αισθάνεται πολλές φορές, την ματαιότητα των πραγμάτων. Η ανεργία, το χαμηλό προσδόκιμο αμοιβής και η αδυναμία της ελληνικής πραγματικότητας να απορροφήσει εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό δεν αποτελούν κίνητρο για επένδυση στην εξωστρέφεια. Παρόλα αυτά όμως, η επιδίωξη της αριστείας και ο αγώνας για βελτίωση, προκειμένου να κερδίσει περισσότερα εφόδια, είναι συνεχής. Μπορεί να αγωνιούμε όλοι για το brain drain αλλά είναι γεγονός ότι ο έλληνας φοιτητής γίνεται με τα χρόνια, όλο και καλύτερος. Φτάνει να βρούμε τρόπο να τον κάνουμε να παραμείνει στη χώρα του και να αισθανθεί χρήσιμος και αξιοπρεπής. Κι αυτό καταλαβαίνετε ότι εξαρτάται από την ανάπτυξη και την ζήτηση στην αγορά εργασίας.
Ποιο είναι το μοντέλο παιδείας που έχει ανάγκη ο σύγχρονος νέος και πως αυτό κεφαλαιοποιείται στην πραγματικότητα που τον περιβάλλει;
Σε κάθε περίπτωση, το πρώτο που χρειαζόμαστε είναι συνεννόηση. Από την εμπειρία μου ως τώρα, βλέπω ότι δεν υπάρχει μία κοινή στρατηγική του Υπουργείου που να βασίζεται σε κάποιο εθνικό σχέδιο. Επομένως, όποιο σχέδιο και να συλλάβει κανείς θεωρητικά δεν πρόκειται να έχει αποτέλεσμα αν δεν έχει μια συνέχεια στις πολιτικές αποφάσεις και στην σταθερότητα του θεσμικού πλαισίου. Πέρα από εκεί όμως, ο σύγχρονος νέος έχει ανάγκη από ένα μοντέλο αξιοποίησης της κριτικής του «ευφυίας» και εξάσκησης των δεξιοτήτων του. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τον συνδυασμό κλασικής παιδείας και εξειδίκευσης. Μόνο έτσι θα υπάρξει η κεφαλαιοποίηση που λέτε σε έναν κόσμο σύνθετο και απαιτητικό.
Με ποια συναισθήματα φεύγετε σήμερα από το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών;
Ασφαλώς με ιδιαίτερη ικανοποίηση. Μέσα σε τρεις ημέρες βρέθηκαν στο ίδιο χώρο αυτοί που μπορούν πρακτικά να αλλάξουν τα πράγματα προς το καλύτερο. Αυτοί παίρνουν τις αποφάσεις, σχεδιάζουν και προτείνουν ιδέες στην κοινωνία. Μίλησαν μεταξύ τους, εμπνεύστηκαν και ας ελπίσουμε, ότι θα φύγουν σοφότεροι και πιο αποφασιστικοί για μεγαλύτερες και σπουδαιότερες δράσεις στην κοινωνία. Σε ό, τι αφορά στο πανεπιστήμιό μας, πήρα ιδέες που θα επιδιώξω πολύ γρήγορα να τις κάνω πραγματικότητα…
