Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Το 2010 ήταν μία χρονιά ορόσημο για τη χώρα. Ένα τεστ αντοχής για τις αντοχές μας στο μέλλον. Γιατί κληθήκαμε να κοιταχτούμε στον καθρέφτη χωρίς φίλτρα και τεχνητούς φωτισμούς.
Το αποφύγαμε όμως και πάλι. Πέρασαν οχτώ χρόνια κρίσης και συνεχίζουμε ακόμα, να κοιτάζουμε οπουδήποτε αλλού εκτός από τον καθρέφτη μας. Όχι επειδή αντιστεκόμαστε τόσο πολύ αλλά γιατί το πολιτικό σύστημα δεν μας το ζητάει.
Είμαστε μια κοινωνία που συνεχίζει να μην ενδιαφέρεται για την πραγματικότητα. Αντίθετα, επιμένει ακόμα να ασκείται σε μυθολογικές αναζητήσεις και θρυλούμενα αφηγήματα. Είμαστε επίσης ένα εκλογικό σώμα που αναζητά εναγωνίως, τον νέο του σπόνσορα για να πουλήσει την ψήφο του.
Είναι θέμα αυτής της κυβέρνησης που η χώρα, η οικονομία, η παραγωγή και η ανάπτυξη δεν προχωρούν; Είναι ζήτημα πολιτικής ανικανότητας που μπαίνουμε και πάλι σε έναν δρόμο που μπορεί να μας οδηγήσει σε νέα χρεοκοπία; Ναι είναι αλλά οι ευθύνες δεν βρίσκονται μόνο εκεί. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι που κυβερνούν εκλέγονται και ακολουθούν μία συγκεκριμένη τακτική διαχείρισης της εξουσίας, σύμφωνα με τις επιθυμίες του "λαού" τους.
Κατά συνέπεια, οι ψηφοφόροι τους έτσι ακριβώς τους θέλουν κι έτσι ακριβώς τους συντηρούν. Διαφορετικά, αν τους ενδιέφερε η δημοκρατία, η σωστή λειτουργία των θεσμών και η αληθινή ποιότητα ζωής, θα τους είχαν στείλει σπίτι τους, τουλάχιστον από την αρχή της κρίσης, και όχι στην εξουσία.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως, είναι ότι σε όλα τα επίπεδα της κοινής μας ζωής, δεν υπάρχουν άνθρωποι (διαχειριστές ή παραγωγοί) που να διαθέτουν αυτοπεποίθηση. Αυτό το "self confidence" που διαπιστώνει κανείς σε πολλές άλλες χώρες της Δύσης, όταν οι πολίτες τους εκφράζονται ή δημιουργούν, σε διεθνείς συναντήσεις.
Δεν ξέρω βέβαια, σε πόσες περιόδους της ελληνικής ιστορίας μπορεί κανείς να δει Έλληνες με αυτοπεποίθηση, να χτίζουν τι ελληνικές προϋποθέσεις. Ασφαλώς σε λίγες. Υπάρχει όμως ένα ιστορικό δείγμα που μπορεί να μας διδάξει ότι η αλλαγή προς την εθνική μας αυτοσυνειδησία είναι προϋπάρχον στάδιο για την αυτοεκτίμηση και στη συνέχεια τη αυτοπεποίθηση. Είναι η δεκαετία του 1910, κατά την οποία ο Βενιζέλος μπόρεσε να μεταλλάξει την Μεγάλη Ιδέα από το όραμα του "Μαρμαρωμένου Βασιλιά" σε ρεαλιστικό "project" ενσωμάτωσης της αστικής τάξης και του εξωελλαδικού κεφαλαίου στον εθνικό κορμό. Διήρκεσε φυσικά, μέχρι το 1920, όταν οι "ηλίθιοι της ιστορίας" επανέφεραν τον μύθο και οδήγησαν στην εθνική καταστροφή του ''22.
Αυτό βεβαίως επαναλήφθηκε και άλλες φορές. Ποιο είναι το συμπέρασμα περί εθνικής αυτοπεποίθησης; Η επιδίωξη της αυτοπραγμάτωσης, η ικανοποίηση στην δημιουργία και η αυτοπεποίθηση που προκύπτει από την παραγωγή.
Είτε είσαι άτομο είτε κοινωνία, αν δεν παράγεις πλούτο, αν δεν παράγεις έργο, αν δεν παράγεις πολιτισμό, δεν έχεις αυτοπεποίθηση. Κι αν δεν έχεις αυτοπεποίθηση, είσαι δούλος και έρμαιο των ξένων διαθέσεων.
Δεν υπάρχει κανένας προσδιορισμός για το μέλλον αυτής της χώρας. Ούτε για τους δημιουργούς της που έτσι κι αλλιώς είναι λίγοι και εξαρτώνται πάντα από την εθελοδουλεία των πολλών. Για αυτό, δύσκολα θα αντέξουμε για πολύ ακόμα ως επαίτες και ακόλουθοι των εξελίξεων.
Από θέση τυχοδιωκτικής ισχύος, ο ΣΥΡΙΖΑ θα διαμορφώσει - όπως κάνει τώρα με τις συντάξεις- την ατζέντα της προεκλογικής περιόδου. Θα κυριαρχήσουν και πάλι οι συνήθεις ύποπτοι συνένοχοι της πτώσης: οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι. Στον αντίποδα, οι νέοι θα αδιαφορήσουν βουτηγμένοι στον μηδενισμό τους.
Δεν υπάρχει μέλλον για τους λαούς που παραδίδονται στην ευκολία και στην επιδοτούμενη οκνηρία. Δεν θα αντέξουμε άλλο χωρίς αυτοπεποίθηση. Μόνο οι τρύπιες σημαίες και οι φαντασιώσεις μας δεν αρκούν...
