Πώς πεθαίνουν οι πόλεις

Πώς πεθαίνουν οι πόλεις

Του Κυριάκου Αθανασιάδη

Πριν από μία εβδομάδα, και μέσα στον πανζουρλισμό των πολιτικών ειδήσεων, των μικροπολιτικών-κομματικών συναλλαγών και της συζήτησης σχετικά με το όνομα της πρώην πΓΔΜ, που δικαίως και αδίκως απασχολεί την κοινή γνώμη, ένα ειδησάριο από τη Θεσσαλονίκη εμφανίστηκε για λίγο στις timeline μας, και αμέσως εξαφανίστηκε — γιατί, τέλος πάντων, ποιος νοιάζεται. Ο τίτλος ήταν, Νέοι βανδαλισμοί στη Ν. Παραλία – Ξήλωσαν φύλλα χαλκού 88 μέτρων. Όποιος μπήκε στον κόπο να κλικάρει την είδηση, θα διάβασε στο φτερό πως ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, Περιβάλλοντος και Καθαριότητας, Θανάσης Παππάς, εξέδωσε μία ανακοίνωση καταγγέλλοντας ότι διεπράχθησαν «νέοι βανδαλισμοί» στη Νέα Παραλία της πόλης, κατά τους οποίους εκλάπησαν φύλλα χαλκού βάρους 3,5 τόνων από τον καταρράκτη στον Κήπο του Νερού:

Αναλυτικά, εκλάπησαν δύο σειρές φύλλων χαλκού, μήκους 88,00 μ. και πλάτους 0,45 μ. έκαστο, που κάλυπταν το κανάλι υπερχείλισης του καταρράκτη, δίπλα στο πεζοδρόμιο της οδού Μ. Κάλλας. Η κλοπή διαπράχθηκε πολύ πιθανόν από πολυπληθή ομάδα, αφού απαιτήθηκε ιδιαίτερα χρονοβόρα διαδικασία-εργασία για να αποκολληθούν όλα τα παραπάνω, να φορτωθούν σε οχήματα και να απομακρυνθούν.

Το περιστατικό, όπως αναφέρει η ανακοίνωση στη συνέχεια, «σημειώθηκε την επόμενη της συνέντευξης Τύπου του Δημάρχου Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη, όπου είχαν στιγματιστεί τα θέματα των κλοπών φωτιστικών σωμάτων, σχαρών, αλλά και οι συνεχείς βανδαλισμοί που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια».

Μπορεί η είδηση να πέρασε αμέσως στα ψιλά, και εντέλει να χάθηκε, αλλά εμένα μού έμειναν δύο πράγματα και δεν ήθελα να το αφήσω να ξεχαστεί. Το ένα είναι ο όγκος του μετάλλου που αφαιρέθηκε. Το άλλο είναι η λέξη «βανδαλισμός», που είναι τόσο σωστή όσο και αν στη θέση της έμπαινε η λέξη «κλιμακτήριος», ξέρω γω: γιατί, προς Θεού, ΔΕΝ πρόκειται για βανδαλισμό, δεν πήγαν τίποτε πιτσιρίκια του γυμνασίου να ταγκάρουν τα παγκάκια ή να βάλουν μουστάκια με τον μαρκαδόρο στο άγαλμα του Φιλίππου — γιατί αυτό λέμε βανδαλισμό.

Είδα λοιπόν πως οι υποψήφιοι για τη Δημαρχία της πόλης έκαναν με τη σειρά τους σχετικές ανακοινώσεις για το περιστατικό, κάτω από τις οποίες (για το Facebook μιλάμε, ποιο άλλο;) αναπτύχθηκε μια κάποια συζήτηση από ορισμένους (ελαχίστους) δημότες. Σταχυολογούμε δύο από αυτές.

1. Νίκος Ταχιάος, υποψήφιος με τη Νέα Δημοκρατία:

Όταν πριν από μερικούς μήνες, ευαισθητοποιημένοι πολίτες συγκεντρωθήκαμε στο αμφιθέατρο του ΤΕΕ για να συζητήσουμε την κατάσταση της Νέας Παραλίας, η πρωτοβουλία μας αντιμετωπίστηκε από τη διοίκηση του Δήμου με καχυποψία και επιθετικότητα. Δυστυχώς, σήμερα το πρωί είδαμε τα χειρότερα: τρεισήμισι τόνοι χαλκού αφαιρέθηκαν από τις κατασκευές ενός από τα ωραιότερα πάρκα, του Κήπου του Νερού. Είναι αδιανόητο! Και είναι αποπροσανατολιστικό να μιλάμε για βάνδαλους. Ότι κάποιοι κακοποιοί κατάφεραν ανενόχλητοι να κλέψουν δημόσια περιουσία από ένα από τα πιο εμφανή σημεία της πόλης, είναι αποτέλεσμα ανικανότητας δημόσιας Αρχής, τεκμήριο κατάρρευσης της κρατικής μηχανής. Πρόκειται για πολύ διαφορετική υπόθεση από τα γκράφιτι που ξεφυτρώνουν κάθε τόσο ή τις συνήθεις μικροκαταστροφές. Δεσμεύομαι πως για τη διοίκησή μου, η μέριμνα για την παραλία, ένα έργο που θεωρώ και δικό μου «παιδί», και, φυσικά, συνολικά η ασφάλεια του δημοσίου χώρου, θα αποτελέσουν πρώτη προτεραιότητα. Πριν από τη συμβολή των πολιτών, θα απαιτήσω την κινητοποίηση των Αρχών χωρίς να επιτρέψω καμία ολιγωρία. Ξεκάθαρα!

2. Κωνσταντίνος Ζέρβας, ανεξάρτητος:

Για το στολίδι της πόλης, τη βιτρίνα της, τη Νέα Παραλία, κάθε αρνητική είδηση είναι πλήγμα. Το νέο κρούσμα βανδαλισμού έρχεται να προστεθεί στην εγκατάλειψή της και την παρακμή της λίγα μόλις χρόνια μετά την ολοκλήρωση και παράδοση στους Θεσσαλονικείς και τους επισκέπτες. Πρέπει να βρούμε τον τρόπο να τη διαφυλάξουμε. Με επιμέλεια, φροντίδα και συστηματικό τρόπο. Είναι δικό μας χρέος. Όχι μόνον ως πολίτες και δημότες αλλά ως διοίκηση και ως Πολιτεία. Αποκατάσταση και φύλαξη. Χωρίς δεύτερες σκέψεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν μιλάμε όμως για κάποιες μικροφθορές, γκράφιτι και ζημίες αλλά για ένα οργανωμένο σχέδιο κλοπής, υλικού βάρους 3,5 τόνων που απαιτεί σχέδιο, οργάνωση και χέρια. Αυτό δείχνει πως, ό,τι και να συμβεί, όσο εξωφρενικό και αν ακούγεται, περνάει κάτω από τα ραντάρ των υπευθύνων. Αυτό μας προβληματίζει και αυτό θέλουμε να αλλάξει. Όχι μόνο για τη Νέα Παραλία αλλά για όλη την πόλη.

Για να τελειώνουμε λοιπόν, νά πώς έχουν τα πράγματα. Ας ακούσουμε τι λέει μία φίλη κάτοικος της περιοχής, όταν ρωτήθηκε αν ξέρουμε ποιοι κλέβουν το μέταλλο και γιατί:

Σιγά που δεν ξέρουμε. Δεν έχουν αφήσει οι Τσιγγάνοι δράμι μέταλλο στην περιοχή. Αφαιρούν συστηματικά καλώδια, φωτιστικά, μέχρι και μεταλλικά πόμολα από εισόδους οικοδομών. Στο πάρκινγκ του Δήμου απέναντι από την (πρώην) Εξπρές Σέρβις έρχεται φορτηγό και μεταφορτώνουν τη λεία τους. Πού βρίσκεται; Μετά το Ποσειδώνιο Κολυμβητήριο στην Παραλία, εκεί που στρίβει δεξιά ο δρόμος για να βγει στη Σοφούλη και από οδός Μαρίας Κάλλας γίνεται οδός Καθηγητή Ρωσσίδη. Στο δεξί μέρος προς τη θάλασσα. Μια ασφαλτοστρωμένη αλάνα είναι. Στο δεξί σου χέρι μεταξύ δρόμου και Όρμου Κελλαρίου, είναι ένα υπαίθριο δωρεάν πάρκινγκ του Δήμου. Όταν δεν βρίσκουμε στη γειτονιά, πάμε εκεί και παρκάρουμε. Κάθε φορά είναι εκεί το φορτηγό που έρχονται μικρότερα αυτοκίνητα (τύπου Datsun) αλλά και οι μικροί με τα καρότσια (τύπου σουπερμάρκετ) και αδειάζουν το μέταλλο. Το φορτηγό γεμίζει και φεύγει. Και μετά έρχεται άλλο. Τους βλέπω συχνότατα. Όλοι τους βλέπουμε, εκτός από την αστυνομία. Η αστυνομία ξέρει πολύ καλά τι συμβαίνει, αλλά «αργεί» να έρθει μέχρι να φύγουν. Αφενός φοβάται γιατί οι δράστες είναι πολυπληθείς και αφετέρου γιατί, αν τυχόν γίνει καμιά συμπλοκή, θα τραβιούνται στους εισαγγελείς οι αστυνομικοί και θα τους βγάζουν τη γλώσσα οι Τσιγγάνοι. Κλέφτες, χύτες, μεταφορείς, κλεπταποδόχοι: όλοι τους είναι γνωστοί. Αν οι αστυνομικοί λάβουν εντολή και κάλυψη, θα τους πιάσουν. Μέχρι τότε θα κοροϊδευόμαστε όλοι μεταξύ μας και θα τους πληρώνουμε.

Έτσι πάει. Έτσι ακριβώς πάει. Γιατί τα λέω όμως αυτά; Γιατί εμπλέκομαι, ενώ αυτό είναι από τα ελάσσονα προβλήματα μιας πόλης που πάει κατά διαόλου και είναι ούτως ή άλλως αβίωτη; Υπάρχουν δυο-τρεις λόγοι. Ο ένας είναι ότι είμαι Θεσσαλονικιός. Ο άλλος είναι ότι η πόλη αυτή έχει ΕΝΑ πράγμα να περηφανεύεται τα τελευταία πολλά-πολλά χρόνια: τη Νέα Παραλία της. Κι ας είναι τσουρούτικο κι αυτό, μισό και διόλου ελκυστικό: δεν έχει καν… καφετέριες στα πέντε χιλιόμετρά της. Αν είχε πέντ'-έξι αναψυκτήρια, θα ήταν γεμάτη κόσμο και θα έβγαζε μεγάλα ποσά. Όχι: είναι οι Κήποι από τη μία, και ένα πλακόστρωτο από την άλλη, που δεν φωτίζεται καν — είναι ανατριχιαστικό. Έτρεχα επί χρόνια κάθε απόγευμα σε όλο της το μήκος, και έτρεχα ολομόναχος.

Και ένας ακόμη λόγος που ανακατεύομαι είναι ότι εδώ και ενάμιση χρόνο ζω πλέον σε μία πόλη που κάτι τέτοιο —η θρασύτατη και διαρκής κλοπή του πλούτου της Θεσσαλονίκης, καθώς περί αυτού πρόκειται— θα έκανε τους πάντες εδώ να κοιτούν σαν χάνοι. Δεν θα μπορούσαν να καταλάβουν καν τι λέμε. (Το εννοώ απολύτως, δεν κάνω σχήμα λόγου: δεν θα μας καταλάβαιναν, θα μας περνούσαν για τρελούς, ή στην καλύτερη περίπτωση θα νόμιζαν ότι τους κάνουμε πλάκα, ότι γελάμε μαζί τους). Για να καταλάβετε, απέναντι από το σπίτι μας, σε έναν χώρο με ελάχιστο φωτισμό εδώ δίπλα στο ποτάμι, βρίσκονται σχεδόν πεταμένες καμιά εικοσαριά παλιές μαούνες. Μεταλλικές. Σαράντα-πενήντα μέτρα η καθεμία. Μερικές δεκάδες εκατομμύρια κιλά μετάλλου, που μεταφράζονται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ. Και: δεν υπάρχει η παραμικρή φύλαξη. Ε λοιπόν, αν τυχόν μείνουν εκεί μέχρι τον 22ο αιώνα, και πάλι δεν θα τις έχει πειράξει κανείς — πλην της σκουριάς. Επίσης για μία σειρά από λόγους. Ο κυριότερος;

Ο κυριότερος είναι ότι στην πόλη εδώ υπάρχει ελευθερία. Και η ελευθερία είναι κόρη του νόμου και της ασφάλειας. Η ελευθερία δεν είναι ένα αγαθό που πέφτει από τον ουρανό όπως το μάννα, δεν είναι κάτι που το έχουμε μέσα μας όπως το πάγκρεας, δεν είναι κάτι τού καλού Θεούλη που μας σκέπει με τις φτερούγες του. Η ελευθερία είναι συνυφασμένη ΜΟΝΟ με τις πόλεις. Και οι πόλεις, τα οργανικά συστήματα που φτιάχνουν οι άνθρωποι για να περνάνε καλά —και να κυνηγούν την ευτυχία—, στηρίζονται, ας το ξαναπούμε, πάνω στον νόμο και την ασφάλεια. Πάνω, δηλαδή, στην ελευθερία. Εδώ, σ' αυτή τη μικρή κεντροευρωπαϊκή πόλη που ζούμε, αν τυχόν κάποιος έκλεβε μία βίδα από κάποια σάπια μαούνα, θα βρισκόταν την επομένη κιόλας στο δικαστήριο.

Για να το κλείσω: είναι καλό, μέχρι τις εκλογές, να συζητάμε για τις αδέξιες, μικροπολιτικές, διαλυτικές ή όπως αλλιώς θέλετε πείτε τες κινήσεις της κυβέρνησης για το Μακεδονικό, για την οικονομία, για τους θεσμούς, για τα πανεπιστήμια και για οποιοδήποτε άλλο θέμα. Τα 'χουν κάνει όλα ρόιδο, σύμφωνα με το καλό σχέδιό τους, και μπράβο τους. Είναι καλό. Είναι πιο καλό όμως, μετά τις εκλογές, να έχουμε ελευθερία. Να στηριζόμαστε στους νόμους. Να τηρείται η υπόσχεση της πόλης για ασφάλεια, από την οποία, αρέσει δεν αρέσει στους μικροαστούς, αρέσει δεν αρέσει στους ντεμέκ διανοουμένους, αρέσει δεν αρέσει στους θεωρητικολογούντες με τα χοντρά πορτοφόλια και τους καλλιτέχνες με τα ακόμη πιο χοντρά, αρέσει δεν αρέσει στο τένις, ξεκινούν ΟΛΑ τα άλλα.

Είναι πιο καλό, λέω, να έχουμε πόλεις. Πολύ πιο καλό.