Όταν η Οικονομία φεύγει από το προσκήνιο

Μια από τις ενδιαφέρουσες τρέχουσες συζητήσεις στις προεκλογικές ΗΠΑ αφορά στο κατά πόσο οι μαζικές και πολύ συχνά βίαιες διαδηλώσεις που γίνονται στις Πολιτείες κατά της αστυνομικής βίας σε βάρος των μαύρων, θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα των εκλογών του Νοεμβρίου.

Οι μετριοπαθείς κεντρώες φωνές του Δημοκρατικού Κόμματος εδώ και καιρό επισημαίνουν ότι η ανομία αφήνει χώρο στη ρητορική «Νόμος και Τάξη» του Τραμπ να γίνει το κεντρικό ερώτημα στο οποίο θα κληθούν να απαντήσουν οι Αμερικανοί. Όπως έχουμε εξηγήσει πολλάκις τις εκλογές τις κερδίζει αυτός που θα καταφέρει να θέσει τις δικές του ερωτήσεις στο εκλογικό σώμα. Την ίδια στιγμή η διαρκής αναφορά στα φυλετικά ζητήματα αποξενώνει τους μετριοπαθείς λευκούς ψηφοφόρους που ξαφνικά βλέπουν να τους αντιμετωπίζουν ως a priori ρατσιστές εξαιτίας του χρώματος του δέρματός τους, βιώνουν δηλαδή την αναταραχή ως αντίστροφο ρατσισμό.

Μαζί με την πανδημία είναι τα δύο ζητήματα που κυριαρχούν και φαίνεται ότι θα καθορίσουν και το νικητή. Αυτός είναι ο λόγος που ο πρόεδρος Τραμπ πιέζει τώρα τις υγειονομικές υπηρεσίες της χώρας του να εγκρίνουν ένα εμβόλιο και να ξεκινήσουν άμεσα τη διάθεσή του, πλην ολοκληρωθούν οι δοκιμές που θα εγγυώνται την ασφάλειά του.

Όπως και να έχει, η οικονομία έχει φύγει από το προσκήνιο. Και όταν η οικονομία δεν είναι το κεντρικό ζήτημα σε μια εκλογική διαδικασία και τη θέση της καταλαμβάνουν τα πολιτικά διλήμματα στη βάση της ταυτότητας ή ζητήματα δημόσιας υγείας, σοβεί ο κίνδυνος της επικράτησης του ανορθολογισμού και των δυνάμεων του εθνολαϊκισμού.

Αν και η αμερικανική κοινωνία έχει εντελώς διαφορετική πολιτική παράδοση και κοινωνική συγκρότηση, έχει ένα ενδιαφέρον να δούμε πως εξελίσσεται ως πολιτικό φαινόμενο η επικράτηση των πολιτικών στη βάση της ταυτότητας ή για θέμα όπως το μεταναστευτικό.

Στη χώρα μας αρκετοί επιχειρούν να πολώσουν το κλίμα και να στήσουν τα κομματικά τους τσαρδιά ανοίγοντας ζητήματα πολιτικών ταυτότητας. Αυτός δεν είναι εύκολο γιατί δημογραφικά η ελληνική κοινωνία είναι αρκετά «ομοιογενής», οι πολίτες στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι λευκοί και Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Οι ακροδεξιοί όμως και εντός της Νέας Δημοκρατίας επιχειρούν να δημιουργήσουν ένα τέτοιο ζήτημα με αφορμή το προσφυγικό/μεταναστευτικό.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιτρέπει στην ακραία πτέρυγα του κόμματός του να «οργιάζει» ενώ γνωρίζει καλά ότι αυτό προσβάλλει τους ψηφοφόρους του Κέντρου που του έχουν δώσει την αυτοδυναμία. Πιστεύει ότι οι επιδόσεις της κυβέρνησης στην οικονομία και τις μεταρρυθμίσεις θα αμβλύνουν την ολοένα και μεγαλύτερη δυσαρέσκεια που προκαλούν οι πυρήνες της άκρας δεξιάς ακόμα και στους μετριοπαθείς, κεντροδεξιούς ψηφοφόρους του κόμματος. 

Πράγματι, είναι εξαιρετικά πιθανόν να λειτουργήσει έτσι. Εκτός βέβαια αν οι ακραίοι έχουν καταφέρει όλη η συζήτηση να περιστρέφεται γύρω από το μεταναστευτικό/προσφυγικό. Σε αυτή την περίπτωση, καμία επιτυχία στην οικονομία δεν θα είναι αρκετή να γυρίσει το κλίμα. Και τότε, με το Κέντρο αποξενωμένο, θα έχει μείνει μόνος του.