Του Νίκου Ρωμανού*
Προ ολίγων ημερών εορτάσθηκε η επέτειος των 35 ετών από την ψήφιση της πρώτης κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου, η οποία συνέπεσε με τα 98α γενέθλια του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Δύο μεγάλοι πολιτικοί και ιδεολογικοί αντίπαλοι που μονοπώλησαν μεγάλο κομμάτι της μεταπολίτευσης. Πρέσβευαν και ακολούθησαν τελείως αντίθετες ιδεολογίες, πολιτικές και αξίες, κυβέρνησαν δυσανάλογα διαστήματα και όμως τσουβαλιάζονται μαζί στο ίδιο πακέτο της «κακής μεταπολίτευσης» που «μας κατέστρεψε». Συγνώμη, αλλά ο συμψηφισμός και η ισοπέδωση είναι τα όπλα των άκρων. Χάρη στην ευρεία αποδοχή της ισοπέδωσης και του συμψηφισμού μάς κυβερνάει ένα ιδεοληπτικό κακέκτυπο του παλιού βαθέως ΠΑΣΟΚ, ενώ η Χρυσή Αυγή πλησιάζει διψήφια νούμερα.
Δεν ήταν όλες οι κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης ίδιες. Δεν έγιναν μόνο λάθη από το 1974 και μετά σε αυτόν τον τόπο. Το χρέος που παρέλαβε ο Ανδρέας από τον Καραμανλή ήταν κοντά στο 30% του ΑΕΠ. Το 1985 είχε ήδη σχεδόν διπλασιαστεί φτάνοντας κοντά στο 55%. Ο Ανδρέας το παρέδωσε το 1990 πάνω από 80%, για να το παραλάβει ξανά το 1993 από τον Μητσοτάκη κοντά στο 110% του ΑΕΠ. Το μεγαλύτερο κομμάτι της αύξησης Μητσοτάκη οφείλεται στην κάλυψη δανείων και τόκων Παπανδρέου. Από 1,3 τρισ. δρχ. για τόκους το 1990, φτάσαμε τα 2,7 τρισ. το 1993 χάρη στον υπερδανεισμό του Ανδρέα. Από τότε και μετά το χρέος σταθεροποιείται κάτω από το 115%, για να ανέβει στο 135% μετά την κρίση του 2008.
Η μεγαλύτερη διόγκωση του δημοσίου χρέους έγινε τη δεκαετία του 1980. Από το 1982 μέχρι το 1990 το χρέος σχεδόν τριπλασιάστηκε! Παράλληλα την ίδια δεκαετία είχαμε και τα μεγαλύτερα ελλείμματα. Τα οποία ο Κωσταντίνος Μητσοτάκης συμμάζεψε παραδίδοντας ουσιαστικά πρωτογενώς ισοσκελισμένο προϋπολογισμό το 1993. Στο ίδιο διάστημα ο Μητσοτάκης προώθησε τις πρώτες ιδιωτικοποιήσεις (ΑΓΕΤ, Αστικές Συγκοινωνίες, Βιομηχανία Ζάχαρης, Olympic Catering κ.ά.), μείωσε σχεδόν κατά 10% τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων, άνοιξε την αγορά της κινητής τηλεφωνίας, ψήφισε την κατάργηση του κρατικού μονοπωλίου της ΔΕΗ στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, προχώρησε την απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων, της αγοράς καυσίμων, των ενοικίων, του ελέγχου τιμών (με εξαίρεση τα φάρμακα), της απασχόλησης –με εισαγωγή της μερικής απασχόλησης– και του ωραρίου των καταστημάτων. Συνολικά μεταβιβάστηκαν στον ιδιωτικό τομέα ή εκκαθαρίστηκαν 66 προβληματικές επιχειρήσεις του ΟΑΕ, ενώ ιδιωτικοποιήθηκαν 15 από τις 69 εταιρείες που ανήκαν σε κρατικές τράπεζες.
Συμπερασματικά, το 1981 - 1990 ήταν η μόνη περίοδος που συνυπήρχαν τεράστια ελλείμματα, υπέρογκος και πανάκριβος δανεισμός, καθώς και εκτόξευση χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ. Παράλληλα, ήταν και η μόνη περίοδος που κυριολεκτικά έβρεχε (ανεκμετάλλευτο) ευρωπαϊκό χρήμα. Κοιτάξτε τώρα να δείτε μια σύμπτωση: Αυτός που κυβέρνησε τότε, προκαλώντας τη μεγαλύτερη ζημιά, κατηγορούμενος και δικαζόμενος για τα μεγαλύτερα σκάνδαλα, είναι αυτός που κυβέρνησε τα περισσότερα χρόνια, ψηφίστηκε τις περισσότερες φορές, «αναγνωρίστηκε» όσο λίγοι και επιβραβεύθηκε για τις επιδόσεις της πρώτης οκταετίας επανεκλεγόμενος το 1993. Οι δε συνεχιστές και θαυμαστές του αυτοπροσδιορίζονται σήμερα ως το «νέο», σερβίροντας το ίδιο ξαναζεσταμένο φαγητό… Το ξαναζεσταμένο φαγητό μπορεί ενίοτε να τρώγεται μετά από μερικές μέρες. Αλλά εμείς το φάγαμε μετά από δεκαετίες!
Το μόνο που είχε αλλάξει ήταν ο σερβιτόρος! Χαμογελαστός, φαινομενικά ευγενικός, νέος και συμπαθής είναι η αλήθεια. Όλο η υπόλοιπη ομάδα όμως, οι συνταγές, το μενού, τα υλικά κ.ο.κ. ήταν ίδια και απαράλλακτα. Ο ΣΥΡΙΖΑ του 3% έγινε κυβέρνηση χάρη στους ψηφοφόρους και τα τριτοκλασάτα στελέχη εκείνου του παπανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ. Ως εκ τούτου, ο μόνος που δεν έχει δικαίωμα να μιλάει για την κακή μεταπολίτευση είναι ο ΣΥΡΙΖΑ.
Μια ματιά στους χειροκροτητές του συνεδρίου του θα έπειθε και τον πιο δύσπιστο. Αν κάποιος από όλους αυτούς «εξοργιζόταν» πραγματικά με όσα συνέβαιναν τις προηγούμενε δεκαετίες, θα αντιδρούσε τότε. Όχι εκ των υστέρων. Όλως περιέργως η μεταπολίτευση έγινε «κακή και τρισάθλια» μόλις σταμάτησε να μοιράζει λεφτά. Δείτε την πορεία των δημοσίων δαπανών και των δημοσίων επενδύσεων σε αντιδιαστολή με τα ποσοστά ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Μόλις το «παλιό» σταμάτησε να μπορεί να προσλαμβάνει αβέρτα, να κινεί την Οικονομία μόνο με δημόσιες επενδύσεις, να συντηρεί ένα υπερτροφικό κοινωνικό κράτος χωρίς κανόνες και διαφάνεια, να αφήνει τη δημόσια περιουσία να ρημάζει ανεκμετάλλευτη κ.ο.κ., ξαφνικά όλοι στράφηκαν στο «νέο»… Δικαίωμα τους! Σίγουρα όμως δεν έχουν το δικαίωμα να κουνάνε το δάχτυλο (σε κανέναν εκτός του καθρέφτη τους) εκείνοι που πουλάνε ως «νέο» τον Τζουμάκα, τον Κουρουμπλή, τον Μπόλαρη, τον Σπίρτζη, τον Τόσκα, τον Κοτζιά, την Τζάκρη και την Ξενογιαννακοπούλου…
Μην έχετε καμία αμφιβολία πως πολύ στενότερη σχέση –για να μην πω ταύτιση– με το παλιό βαθύ ΠΑΣΟΚ έχει ο ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα από τη Δημοκρατική Συμπαράταξη της Φώφης. Αυτή η ταύτιση δε σε συνδυασμό με την αναγκαία διατήρηση ισορροπιών με τον Καμμένο, τους οδηγεί στο κωμικοτραγικό αδιέξοδο του να κατηγορούν το «παλιό» γενικά και αόριστα εξαιρώντας την περίοδο Ανδρέα ή ΓΑΠ (καθόσον όλο το παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ είναι νυν σύντροφοι), την περίοδο Κώστα Καραμανλή (λόγω του υποτιθέμενου φλερτ), αλλά και την περίοδο Σημίτη (αφού τόσο οι τεχνοκράτες του οικονομικού επιτελείου, όσο και οι χρυσές εφεδρείες για τυχόν ανασχηματισμό ανήκουν στο περιβάλλον του).
Φοβάμαι πως, μετά την επιστροφή Κουβέλη, θα πρέπει να εξαιρέσουν και την πρώτη περίοδο Σαμαρά. Με αποτέλεσμα να «ταυτίζουν» τα «σαράντα καταστροφικά χρόνια της μεταπολίτευσης» με τα τρία χρόνια Μητσοτάκη και τα δύο χρόνια Σαμαρά (κουτσουρεμένα κι αυτά λόγω Κουβέλη). Προσωποποιούν δηλαδή τις παθογένειες της μεταπολίτευσης στους δύο πρωθυπουργούς που κυβέρνησαν λιγότερο, παραδίδοντας τη χώρα σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ότι την παρέλαβαν, αντί να ψάξουν στους καθρέφτες και τους «συντρόφους» τους…
* Ο κ. Νίκος Ρωμανός είναι επιχειρηματίας - ψυχολόγος.
MBA, BA Psychology
