Τις τελευταίες μέρες, στο πλαίσιο της αντίδρασης στη δολοφονία του Τζωρτζ Φλόυντ είδαμε μεταξύ άλλων και την αποκαθήλωση αγαλμάτων. Μέχρι και σε άγαλμα του Τσώρτσιλ είδαμε να μπαίνει από διαδηλωτές η ταμπέλα «ρατσιστής».
Βεβαίως, είναι δικαίωμα του καθενός να θεωρεί ότι ένα άγαλμα σε κάποιον δημόσιο χώρο τον προσβάλλει - και είναι πολύ μεγάλη συζήτηση η διαδικασία με την οποία θα πρέπει να αποφασίζεται εξαρχής η έγερση ενός τέτοιου ανδριάντα. Όμως από την άλλη πλευρά, η διαδικασία αποκαθήλωσης ενός αγάλματος, ιδίως όταν μιλάμε για δημοκρατικά πολιτεύματα, είναι κάτι το πολύ απλούστερο. Αρκεί να ληφθεί μια απόφαση από τα εκλεγμένα δημοτικά όργανα, ή να διεξαχθεί κάποιο τοπικό δημοψήφισμα, για να κρίνει για το θέμα θεσμικά και δημοκρατικά η πλειοψηφία. Η εναλλακτική, να αποφασίζει δηλαδή η εκάστοτε ομάδα ανθρώπων να παρεμβαίνει δυναμικά και να γκρεμίζει αγάλματα, να πετάει μπογιές σ’ αυτα ή να τα παραμορφώνει, είναι μάλλον απευκταία. Εξάλλου, τίποτα δεν μας λέει πως οι εκάστοτε αυτές ομάδες θα διαπνέονται πάντα από αγαθές προθέσεις, τίποτα δεν μας λέει πως τα αγάλματα που θα ήθελαν κάποιοι να γκρεμίσουν θα είναι κι αυτά που θα θέλαμε κι οι περισσότεροι από μας να γκρεμιστούν. Για παράδειγμα, όχι ότι μου πέφτει λόγος εφόσον δεν είμαι δημότης, αλλά μου φαίνεται γελοίο το “ρατσιστής” στον Τσώρτσιλ.
Είδαμε ακόμη αυτές τις μέρες την ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΗΒΟ να αφαιρεί το διάσημο φιλμ “Όσα παίρνει ο άνεμος” με τη λογική ότι είναι ρατσιστικό. Βεβαίως έχει κάθε δικαίωμα να το κάνει αυτό - ιδιωτική εταιρία είναι, η σχέση της με τους πελάτες της είναι εθελούσια, και την ταινία μπορούμε εύκολα να τη βρούμε κι αλλού.
Όμως το γεγονός ότι κινήθηκε στο πλαίσιο των δικαιωμάτων της, δεν μας αφαιρεί το δικό μας δικαίωμα να της ασκήσουμε κριτική. Και η ισχυρότερη νομίζω κριτική έναντι αυτής της κίνησης είναι ότι χαρίζει ένα ιστορικό φιλμ, με όλα τα τυχόν ελαττώματά του, στην ακροδεξιά. Σκεφτείτε τι μπορεί να συμβεί αν πλατφόρμες όπως αυτή της ΗΒΟ αποφασίσουν ότι τους συμφέρει να αφαιρέσουν όλα τα φιλμ για τα οποία μπορεί να διατυπωθεί έστω και η υποψία ρατσισμού. Πρώτον, θα μείνουν με πολύ λίγα φιλμ. Δεύτερον, πολλά από τα φιλμ που θα κοπούν, τα μάλλον όχι και τόσο ρατσιστικά, θα τα οικειοποιηθούν όντως οι ρατσιστές, οι οποίοι θα βγαίνουν ολοένα και συχνότερα να λένε “ναι, το Όσα Παίρνει ο Άνεμος είναι δική μας ταινία, την απαγόρευσαν οι πολιτικοκορεκτάκηδες. Δείτε την από μόνοι σας και κρίνετε ποιος έχει δίκιο - εμείς που δεν βλέπουμε πρόβλημα σ’ αυτήν, ή εκείνοι”. Και τότε πολλοί θα είναι αυτοί που καλόπιστα θα πουν “όντως, δεν βλέπω κάτι το ιδιαίτερα στραβό στην ταινία αυτή”.
Μη δίνουμε λοιπόν επιχειρήματα στους ρατσιστές και τους μισαλλόδοξους. Και κυρίως, μην τους κάνουμε από το πουθενά ήρωες της ελευθερίας του λόγου - γιατί στο κάτω-κάτω της γραφής είναι ακριβώς το αντίθετο.
