Του Νίκου Ρωμανού*
Όσο περισσότερο αυτό-εξευτελίζονται υπογράφοντας, νομοθετώντας και υπερασπιζόμενοι όσα πολεμούσαν επί χρόνια (ή και δεκαετίες) με τεράστιο κόστος για όλους μας, τόσο περισσότερο δικαιώνουν τους Σαμαροβενιζέλους. Τώρα λοιπόν που αργά (δυστυχώς) αλλά σταθερά θα επιστρέψουν εκεί από όπου ξεκίνησαν, τώρα που απενοχοποιούν και δικαιώνουν τον φιλελευθερισμό πιο αποτελεσματικά (αν και με πολύ μεγαλύτερο κόστος και ρίσκο) από οποιονδήποτε φιλελεύθερο, τώρα που μνημονιακοί και αντιμνημονιακοί μπορούν να παλεύουν μαζί για επενδύσεις και πρωτογενή πλεονάσματα, ήρθε η ώρα να γυρίσουμε σελίδα.
Ήρθε η ώρα να κερδηθεί το επόμενο μεγάλο στοίχημα για τη χώρα. Και το στοίχημα αυτό λέγεται Όραμα. Μια λέξη που έχει κακοποιηθεί, έχει αδικηθεί πολύ, έχει εξευτελιστεί και έχει γελοιοποιηθεί κατά τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, αφού η διαστρέβλωση της αποτέλεσε σημαντικό εργαλείο της ιδεολογικής ηγεμονίας της αριστεράς… Δυστυχώς έχει φτάσει να θεωρείται συνώνυμη του ψεύδους, της απάτης, της αυταπάτης, ή στην καλύτερη περίπτωση του μη ρεαλιστικού στόχου. Όμως το όραμα είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Το πετυχημένο όραμα είναι ο συγκεκριμένος, ρεαλιστικός στόχος που σε εμπνέει. Το όραμα είναι βασικό στοιχείο κάθε προσπάθειας, κάθε πορείας, κάθε ουσιαστικής ανθρώπινης σχέσης, κάθε πετυχημένης επιχείρησης. Παντρεύεσαι έναν άνθρωπο, γιατί έχεις ένα κοινό όραμα. Επιλέγεις τι θα σπουδάσεις ή που θες να δουλέψεις με βάση ένα όραμα (λιγότερο ή περισσότερο μακροπρόθεσμο). Εν ολίγοις πως φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε κάποια χρόνια. Πού θες να έχεις φτάσει. Τι θες να έχεις καταφέρει.
Δεν υπάρχει μεγάλη εταιρεία παγκοσμίως που να μην έχει συγκεκριμένο όραμα (vision statement) πάνω στο οποίο βασίζεται το business plan, οι διαχειριστικοί στόχοι και όλες οι δραστηριότητες της. Κι όμως υπάρχει μια ολόκληρη χώρα που εδώ και 6 χρόνια βαδίζει με συγκεκριμένους διαχειριστικούς στόχους για τους οποίους φρόντισαν τα μνημόνια αλλά χωρίς να ξέρει τελικά πού θέλει να φτάσει. Το να μην δημιουργείς νέα ελλείμματα, να έχεις ανάπτυξη, βιώσιμο χρέος κ.ο.κ. είναι τα αυτονόητα για να είσαι υγιής και να μπορείς να δανείζεσαι από τις αγορές, όπως κάνουν όλες οι άλλες φυσιολογικές χώρες. Αυτό δεν είναι όραμα. Είναι προϋπόθεση για να συνεχίσεις να υπάρχεις. Όπως ακριβώς δεν μπορεί να αποτελεί όραμα για μια επιχείρηση το να μην πτωχεύει…
Το θέμα είναι με τι θέλουμε να είναι συνώνυμη η Ελλάδα; Μόνο με ούζο και θάλασσα, όπως ήταν μέχρι τώρα, ή μήπως αυτό το μοντέλο ξόφλησε; Πώς φανταζόμαστε τη χώρα μας σε μερικά χρόνια από τώρα; Τι θέλουμε να παράγει; Για ποιους άλλους λόγους πέραν του ηλιοβασιλέματος, της ακρογιαλιάς και των λευκών σοκακιών θέλουμε να προσελκύει το διεθνές ενδιαφέρον; Τι διαφορετικό θέλουμε να έχει η Ελλάδα του 2021 από την Ελλάδα του 1981 και του 2001;
Όλες οι κυβερνήσεις που δημιούργησαν ισχυρό ρεύμα κατά τη διάρκεια της μεταπολίτευσης είχαν ή τουλάχιστον πούλησαν ένα ελκυστικό, χειροπιαστό όραμα, ακόμα κι αν πολλές φορές αποδείχτηκε μη ρεαλιστικό. Για παράδειγμα την περίοδο Σημίτη μοιραστήκαμε όλοι το όραμα του κοινού νομίσματος και της σύγχρονης Ολυμπιακής Ελλάδας. Ο Καραμανλής βγήκε υποσχόμενος επανίδρυση και ο Γιώργος Παπανδρέου τον διαδέχτηκε υποσχόμενος πράσινη ανάπτυξη και «Δανία του νότου».
Ο επόμενος πρωθυπουργός πρέπει να σχεδιάσει, να σχηματοποιήσει και να επικοινωνήσει με τρόπο εύληπτο πειστικό και (ακόμα και) συνθηματικό το νέο ρεαλιστικό όραμα της σύγχρονης μεταμνημονιακής Ελλάδας. Μιας Ελλάδας όπου η εμπέδωση των φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής ισορροπίας (σταθερό φορολογικό, ανοιχτές αγορές, έλεγχος δαπανών, ιδιωτικοποιήσεις, μείωση ανεργίας, ανάπτυξη, πλεονάσματα, βιώσιμο χρέος κ.ο.κ.) θα αποτελούν αυτονόητη προϋπόθεση για την (επίτευξη των ετήσιων διαχειριστικών στόχων που με τη σειρά τους θα οδηγούν τελικά στην) υλοποίηση του κοινά συμφωνημένου και αποδεκτού οράματος μας. Μόνο έτσι θα καταφέρει να εμπνεύσει αυτόν τον λαό. Μόνο έτσι θα καρπωθεί την τεράστια φθορά του ΣΥΡΙΖΑ αντί να την στείλει στον επόμενο χειρότερο λαϊκιστή και απατεώνα που θα θελήσει να τον αντιγράψει… Γιατί δυστυχώς έμπνευση δεν προκαλούν οι διαχειριστικοί στόχοι, όσο σωστοί και ρεαλιστικοί και αν είναι. Έμπνευση μπορεί να προκαλέσει μόνο το όραμα που εξυπηρετεί η επίτευξη των διαχειριστικών στόχων.
* Ο κ. Νίκος Ρωμανός είναι επιχειρηματίας - ψυχολόγος.
