Του Φάνη Ουγγρίνη*
Άνω κάτω για μια ακόμη φορά η πλατεία Βάθης. Η απομάκρυνση της πιάτσας των ναρκωτικών δεν ήταν αρκετή για να ησυχάσει η πολύπαθη γειτονιά. Δράστες της αναστάτωσης αυτή την φορά οι εξοργισμένοι έλληνες αγρότες, κυρίως μερικοί κρητίκαροι με θεόρατες γκλίτσες. Θύματα και πάλι οι γνωστοί αμυνόμενοι άνδρες των ΜΑΤ, ο εθνικός σάκος του μποξ για οποιονδήποτε ξυπνά στραβά το πρωί. Γέμισε σχετικές φωτογραφίες το ίντερνετ, φουλ από επαγγελματικές και ερασιτεχνικές λήψεις τα δελτία ειδήσεων. Μιλάμε για... γενικό ξεσηκωμό, καμιά χιλιάδα αγρότες σε πληθυσμό που οι ίδιοι υπολογίζουν πως φτάνει το ένα εκατομμύριο. Αυτοί όμως οι θαρραλέοι ορεσίβιοι δηλώνουν πως εκφράζουν το σύνολο του αγροτικού κόσμου, κι αν κρίνουμε από την κάλυψη που τους παρέχουν τα δελτία προφανώς κάτι τέτοιο ισχύει. Σωστά?
Αν κρίνουμε από την πρόσφατα δημοσιευμένη έρευνα της ΔιαΝΕΟσις, η ελληνική ύπαιθρος δεν εκτιμά την συμμετοχή μας στην ΕΕ, θεωρώντας την γενικά αρνητική σε ποσοστό 57%. Οι ίδιοι αγρότες θεωρούν εαυτούς σοσιαλιστές και σοσιαλδημοκράτες σε ποσοστό σχεδόν 50%, είναι οι Έλληνες με την χειρότερη άποψη για τον καπιταλισμό, περισσότερο ακόμη κι από τους ανέργους. Όλα αναμενόμενα, εφόσον υιοθετούμε τις πάγιες αντιλήψεις σχετικά με μας. Έλα μου όμως που το ζήτημα δεν είναι ακριβώς έτσι. Οι ίδιοι αγρότες θεωρούν κακό τον κομμουνισμό (76%), την… Αριστερά (68%!), ενώ επιλέγουν την ελευθερία έναντι της ισότητας.
Σε ποσοστό 64% εκτιμούν πως εμείς ευθυνόμαστε για την συνεχιζόμενη κρίση, χάρη στις γνωστές μας αδυναμίες (διαφθορά, υπερδανεισμός, αποβιομηχάνιση), ενώ το 72% θεωρούν πως το κράτος μας είναι υπερβολικά επεμβατικό, το 67% θέλουν πάση θυσία χαμηλότερη φορολογία, το 69% θέλει κίνητρα εξαγωγών κι όχι σπατάλη στο Δημόσιο, το 63% διάκειται αρνητικά στην φοροδιαφυγή. Θέλουν άμεσες ξένες επενδύσεις σε συντριπτικό ποσοστό, αναγνωρίζουν πως οι γείτονες μας προσφέρουν περισσότερα θέλγητρα. Θεωρούν καλές τις αγορές, την ανταγωνιστικότητα , τις αποκρατικοποιήσεις, τις μεταρρυθμίσεις γενικά , τον συμβιβασμό, ενώ απορρίπτουν τον συνδικαλισμό. Εμφανίζουν το μικρότερο ποσοστό αιτουμένων σύνταξη πριν τα 60, δυσπιστούν απέναντι σε κόμματα, τηλεόραση και Βουλή (όπως και οι λοιποί συμπολίτες τους), εμπιστεύονται τα σώματα ασφαλείας, ενώ παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό φόβου επαγγελματικής αποτυχίας.
Διαβάζοντας όλα τα παραπάνω σχετικά με το συντηρητικότερο κομμάτι του πληθυσμού μας, αναπόφευκτα κάποιος αναρωτιέται αν τελικά οι Έλληνες είναι όντως τόσο προβληματικοί, τόσο παράλογοι, τόσο απροσάρμοστοι όσο τείνουμε να θεωρούμε τους εαυτούς μας. Εντρυφώντας λοιπόν στην έρευνα του Μαραντζίδη διαπιστώνεται πέραν πάσης αμφιβολίας πως οι τσάμπα μάγκες της πλατείας Βάθης έχουν ελάχιστη σχέση με την μεγάλη πλειοψηφία των συναδέλφων τους. Μελετώντας τις ειδικές ερωτήσεις συνειδητοποιεί κανείς πως οι κατά δήλωση τους «σοσιαλιστές» αγρότες μας βρίσκονται σε ελάχιστη συμφωνία με τον κρατισμό, την διαφθορά και την διαπλοκή των ανάξιων και των συνδικαλιστών. Η έρευνα αναδεικνύει μια περιφερειακή Ελλάδα που θέλει να δημιουργήσει, που θέλει να ξανοιχτεί στην διεθνή αρένα, που δεν φοβάται τους κάθε λογής «ξένους».
Κι όμως, αν και η βαθιά αυτή ενδοσκόπηση στην σημερινή πατρίδα μας φανερώνει συλλογικά ένα απροσδόκητο μα ελπιδοφόρο προφίλ, η αυτοπροσδιοριζόμενη ως φιλελεύθερη διανόηση επιμένει στα κλισέ. Εστιάζει στην υψηλή θρησκευτικότητα, στην μεταφυσική πιστή στην ελληνικότητα, στην αφοσίωση στην οικογένεια, στις φιλορωσικές διαθέσεις, στις κάθε λογής αντιφάσεις των απαντήσεων, και φυσικά στο 24% των… ψεκασμένων. Πολλοί ευαγγελιζόμενοι μια αναμορφωμένη χώρα αρέσκονται να εντοπίζουν κάθε τι το αρνητικό, κάθε πολιτισμικό εμπόδιο που να εξηγεί την βαθιά ριζωμένη πεποίθηση τους πως «αυτή είναι η Ελλάδα», πως ο τόπος που δεν γνώρισε Διαφωτισμό είναι μια χαμένη υπόθεση. Αδιαφορούν για τις θετικές επισημάνσεις της έρευνας, και μας απαξιώνουν ως σύνολο που δεν ξέρει τι του γίνεται. Απορρίπτουν τελικά συλλήβδην εκείνους οι οποίοι ζητούν την καθοδήγηση τους μέσα σε τούτο τον τόσο μπερδεμένο κόσμο.
Μα αν όντως έχουν μυαλό οι εμφανώς ανασφαλείς αγρότες μας, πώς γίνεται να απορρίπτουν την ΕΕ, με τις τόσες χρηματικές ενισχύσεις της? Δεν έχω εύκολη απάντηση, επειδή απλούστατα δεν έχω ακούσει την επιχειρηματολογία τους. Αυτό όμως που άνετα αναγνωρίζω είναι πως γνωρίζουν πολύ καλά το συμφέρον τους, και πιθανότατα γι αυτό (ελέω χουβαρντάδικου ΠΑΣΟΚ) δηλώνουν ταυτόχρονα σοσιαλδημοκράτες και αντιαριστεροί. Πριν λοιπόν απορρίψουμε τεμπέλικα κάθε Έλληνα ως ανόητο αντιορθολογιστή μέχρι το κόκκαλο, καλά θα κάνουμε να εξετάσουμε που εδράζονται οι όποιες αντιδράσεις του. Είναι πολύ πιθανό πως θ' ακούσουμε πράγματα που στέκουν, επιχειρήματα πέρα από ταμπέλες και στερεότυπα. Οι μη συνειδητοποιημένοι φιλελεύθεροι αφθονούν στον τόπο μας, κι αυτό είναι ολοφάνερο στην καθημερινότητα μας. Ένα έθνος εμπόρων, βιοτεχνών και ναυτικών το έχει στο DNA του, κι ας προσπαθούν διάφοροι να μας πείσουν για το αντίθετο.
* Ο κ. Φάνης Ουγγρίνης είναι επιχειρηματίας.
