Του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη
Στο σημείωμα που δημοσιεύουμε σήμερα, έχουμε ένα αυθεντικό έγγραφο, το οποίο αναδεικνύει τον ασφυκτικό έλεγχο που ασκούσε το σοβιετικό καθεστώς στην πνευματική ζωή της Ε.Σ.Σ.Δ.
Ο επικεφαλής της πανίσχυρης ΚΑ.ΓΚΕ.ΜΠΕ Γιούρι Αντρόποφ, σε ένα ενημερωτικό του σημείωμα προς την Κεντρική Επιτροπή του Κ.Κ.Σ.Ε. αναφέρεται στις ενέργειες που έκαναν οι υπηρεσίες, προκειμένου να διακριβώσουν τι σκέπτεται και πως σκοπεύει να κινηθεί ο γνωστός αντιφρονών συγγραφέας Βλαντίμιρ Βοϊνόβιτς, αναφορικά με την ίδρυση του ρωσικού παραρτήματος του PEN CLUB αλλά και την αντίθεσή του προς το κυρίαρχο δόγμα του «σοσιαλιστικού ρεαλισμού» της Ένωσης Σοβιετικών Συγγραφέων.
Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στο βιβλίο Η εξουσία και οι αντιφρονούντες: από τα αρχεία της ΚΑ.ΓΚΕ.ΜΠΕ. και της Κ.Ε. του Κ.Κ.Σ.Ε./ Αρχείο Εθνικής Ασφάλειας του Πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσινγκτον (ΗΠΑ), Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (Μόσχα), το 2006.
* * *
05/04/1975
Σημείωμα Νο 784-Α του προέδρου της Κρατικής Επιτροπής Ασφαλείας του Υπουργικού Συμβουλίου της Ε.Σ.Σ.Δ. Γιούρι Β. Αντρόποφ προς την Κ.Ε. του Κ.Κ.Σ.Ε. «Για την πρόθεση του συγγραφέα Β. Βοϊνόβιτς να ιδρύσει στην Μόσχα παράρτημα του Διεθνούς Pen Club».
Απόρρητο
Για την πρόθεση του συγγραφέα Β. ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ να ιδρύσει στην Μόσχα παράρτημα του Διεθνούς PEN-CLUB.
Ως αποτέλεσμα των ειδικών επιχειρήσεων που εκτέλεσε η Επιτροπή Κρατικής Ασφαλείας του Υπουργικού Συμβουλίου της Ε.Σ.Σ.Δ., έχουμε στην διάθεσή μας υλικό, το οποίο μαρτυράει πως τα τελευταία χρόνια, η διεθνή οργάνωση συγγραφέων Pen Club, συστηματικά ακολουθεί την τακτική υποστήριξης μεμονωμένων λογοτεχνών, οι οποίοι διακρίθηκαν ως αντισοβιετικοί και ζουν στην Ε.Σ.Σ.Δ. Συγκεκριμένα, το γαλλικό παράρτημα του Pen Club, έκανε δεκτούς ως μέλη του τους ΓΚΑΛΙΣ, ΜΑΞΙΜΟΦ (πριν απελαθούν από την Ε.Σ.Σ.Δ.), ΚΟΠΕΛΕΦ, ΚΟΡΝΙΛΟΦ, ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ (διαγραφείς από την Ένωση Συγγραφέων της Ε.Σ.Σ.Δ.), την μεταφράστρια λογοτεχνίας ΚΟΖΟΒΑΓΙΑ. Όπως μαρτυρούν τα επιχειρησιακά δεδομένα, ο συγγραφέας ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ, συγγραφέας δημοσιευμένων στην Δύση ιδεολογικά επιζήμιων λογοτεχνικών έργων και διαφόρου είδους πολιτικά επιζήμιων «καλεσμάτων», στις αρχές Οκτωβρίου 1974 συζήτησε με τον ΣΑΧΑΡΟΦ, την ιδέα δημιουργίας στην Ε.Σ.Σ.Δ. «παραρτήματος του Pen Club». Σκοπεύει να απευθυνθεί στο Διεθνές Pen Club με το ερώτημα πως και με ποιους όρους μπορεί να οργανώσει «παράρτημα Pen Club στην Ε.Σ.Σ.Δ. ώστε να έχει το δικαίωμα να κάνει νέα μέλη επί τόπου.
Ως πιθανά μέλη του «παραρτήματος» συζητήθηκαν οι υποψηφιότητες των λογοτεχνών ΤΣΟΥΚΟΦΣΚΑΓΙΑ, ΚΟΠΕΛΕΦ, ΚΟΡΝΙΛΟΦ, καθώς και προσώπων, καταδικασμένων σε διάφορες χρονικές στιγμές για αντισοβιετική δραστηριότητα, όπως οι ΝΤΑΝΙΕΛ, ΜΑΡΤΣΕΝΚΟ, ΚΟΥΖΝΕΤΣΟΒΑ, ΜΟΡΟΖ. Ο ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ θεωρεί επίσης πως μπορεί να κάνει μέλη όχι μόνο «όχι είναι οπωσδήποτε αντιφρονούντες», αλλά και «νέους συγγραφείς, οι οποίοι το αξίζουν». Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ σκοπεύει να αντιπαραθέσει το «παράρτημα του Pen Club» στην Ένωση Συγγραφέων της Ε.Σ.Σ.Δ. Είναι χαρακτηριστικό πως σε ένα πλακάτ με την φράση «Συγγραφείς στην φυλακή», το οποίο στέλνει το αμερικανικό Pen Club, σημειώνεται, μεταξύ άλλων, και το επίθετο του ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ, για τον οποίο με σκοπό την προβοκάτσια, αναφέρεται πως «είναι φυλακισμένος σε ψυχιατρικό νοσοκομείο», πράγμα που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Αυτή την περίοδο, ο ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ έχει εντατικές σχέσεις με την Δύση, διαθέτει τον δικό του δικηγόρο, πολίτη των ΗΠΑ Λ. ΣΡΟΤΕΡ, ο οποίος είχε παλαιότερα απελαθεί από την Ε.Σ.Σ.Δ. για σιωνιστική δραστηριότητα. Ο ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ διατηρεί, επίσης, σχέσεις με κάποιον Ι. ΣΕΝΦΕΛΝΥ, ένα από τα στελέχη του πολωνικό, κέντρου «Κουλτούρα» της πολωνικής διασποράς και με άλλους αντισοβιετικά διακείμενους εκπροσώπους των αυτοεξόριστων (ΣΤΡΟΥΒΕ, ΜΑΞΙΜΟΦ, ΝΕΚΡΑΣΟΦ, ΚΟΡΖΑΒΙΝ-ΜΑΝΤΕΛ), μέσω των οποίων επιδιώκει να δημοσιεύει τα έργα του στην Δύση, καθώς επίσης συναντιέται διαρκώς με διαπιστευμένους στην Μόσχα αλλά και πρόσκαιρα ταξιδεύοντες στην χώρα μας, αλλοδαπούς.
Ο παρισινός εκδοτικός οίκος «ΥΜCA Press», τον Φεβρουάριο του 1975 εξέδωσε στα Ρωσικά το «μυθιστόρημα-ανέκδοτο» του ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ «Η ζωή και οι ασυνήθιστες περιπέτειες του στρατιώτη Ιβάν Τσόνκιν» στην αναγγελία του οποίου αναφέρεται πως πρόκειται για «μυθιστόρημα για τους απλούς Ρώσους κατά τις παραμονές και τις πρώτες ημέρες του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου» πως ο συγγραφές μεταφέρει «την τραγωδία του ρωσικού λαού, ταλαιπωρημένου και εξαντλημένου από τον “μεγάλο του πατέρα”». Το μυθιστόρημα εκδόθηκε μεταφρασμένο στην Ελβετία και θα εκδοθεί στην Δυτική Γερμανία. Εκτός από αυτό, ο ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ έγινε μέλος του επονομαζόμενου «ρωσικού τμήματος» της «Διεθνούς Αμνησίας», το οποίο ιδρύθηκε στην Μόσχα από τους ΤΟΥΡΤΣΙΝΙ και ΤΒΙΟΡΝΤΟΧΛΕΜΠΟΦ, οι οποίοι συμμετέχουν ενεργά σε αντικοινωνικές ενέργειες.
Στα τέλη Ιανουαρίου 1975 ο ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ δήλωσε σε μια σειρά δυτικών ανταποκριτών πως δεν έχει την δυνατότητα να δημοσιεύει τα έργα του στην Ε.Σ.Σ.Δ., και έτσι δεν μπορεί να συντηρήσει την οικογένειά του με την βοήθεια του λογοτεχνικού του έργου, έκανε σειρά χυδαίων επιθέσεων κατά της Ένωσης Συγγραφέων, είπε πως τα γεγονότα που συνέβησαν στην λογοτεχνική ζωή της Ε.Σ.Σ.Δ. θεμελίωσαν την «σύγκρουσή του με το επίσημο σοβιετικό δόγμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού». Ο ΒΟΪΟΝΟΒΙΤΣ υπογράμμισε πως δεν αναγνωρίζει την εξουσία του Πανενωσιακού Πρακτορείου πνευματικών δικαιωμάτων και συνειδητά δημοσιεύει τα έργα του στην Δύση.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν πως ο ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ, ουσιαστικά, έχει προσχωρήσει σε εχθρικές θέσεις, ετοιμάζει τα έργα του μόνο για δημοσίευση στην Δύση, τα διακινεί μέσω παράνομων διαύλων και επιτρέπει στον εαυτό του να κάνει διάφορες συκοφαντικές δηλώσεις, έχουμε υπ’ όψιν να καλέσουμε τον ΒΟΪΝΟΒΙΤΣ στην ΚΑ.ΓΚΕ.ΜΠΕ. του Υπουργικού Συμβουλίου της Ε.Σ.Σ.Δ. και να έχουμε μαζί του μία συζήτηση προειδοποιητικού χαρακτήρα. Περαιτέρω μέτρα αναφορικά με τον ΒΟΊΝΟΒΙΤΣ θα ληφθούν σε εξάρτηση με τις αντιδράσεις του στην συζήτηση στην ΚΑ.ΓΚΕ.ΜΠΕ.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
(υπογραφή) ΑΝΤΡΟΠΟΦ
