Του Προέδρου της Δράσης Θόδωρου Σκυλακάκη
Η ουσία του ασφαλιστικού Κατρούγκαλου-Τσίπρα-Καμένου είναι ότι πάλι την πληρώνουν περισσότερο δύο κατηγορίες Ελλήνων. Όσοι εργάζονται περισσότερο και σκληρότερα και οι νεώτερες ηλικίες. Όσο περισσότερο δουλεύεις τόσο τα χαμηλά ποσοστά αναπλήρωσης σου καταβροχθίζουν τις εισφορές σου. Όσο νεώτερος είσαι τόσο η σύνταξή σου θα είναι χαμηλότερη.
Η αλλαγή του ασφαλιστικού συστήματος, που αναγκαστικά φέρνει το τέταρτο μνημόνιο και η κατάρρευση του παλαιού συστήματος, κουβαλά συνεπώς προς το μέλλον τις δύο βασικές αδυναμίες του υπάρχοντος ασφαλιστικού συστήματος. Το γεγονός ότι δεν υπήρξε ποτέ πραγματική ανταποδοτικότητα στις εισφορές και τη βαθειά διαγενεακή αδικία, εις βάρος των νεώτερων εργαζομένων και ασφαλισμένων. Οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ επιχειρούν να λύσουν το πρόβλημα με τον κλασικό τρόπο της μεταπολίτευσης εις βάρος των κινήτρων για παραγωγή και εργασία, δηλαδή εις βάρος της ανάπτυξης.
Υπάρχει εναλλακτική λύση; Προφανώς και υπάρχει και ήταν η ουσία της πρότασης της περίφημης «Επιτροπής Σοφών», που ο ίδιος ο κ. Κατρούγκαλος συνέστησε. Η κατάργηση δηλαδή της κρυφής φορολογίας εις βάρος της εργασίας, που συνεπάγεται η μη ανταποδοτικότητα των εισφορών, με την αντικατάσταση του σημερινού συστήματος «ορισμένων παροχών» (που έχει ως βάση τα ποσοστά αναπλήρωσης), με ένα σύστημα «ορισμένων εισφορών», που θα στηρίζεται στην «ατομική συνταξιοδοτική μερίδα». Ο όρος ακούγεται τεχνικός αλλά η ουσία που περιλαμβάνει αφορά τις ζωές όλων μας, αφού επηρεάζει μακροχρόνια κατά τρόπο καθοριστικό την λειτουργία της οικονομίας.
Η πρόταση αυτή πρωτοακούστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 από το μικρό τότε κόμμα των Φιλελευθέρων[1] και η ουσία της είναι απλή. Οι κανόνες συνταξιοδότησης είναι για όλους ίδιοι και η σύνταξη αποτελείται από δύο μέρη. Μια μικρή εθνική σύνταξη ίδια για όλους, που χρηματοδοτείται αποκλειστικά από την γενική φορολογία και μια ανταποδοτική σύνταξη που εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από τις εισφορές που έχεις πληρώσει στο κράτος. Η ηλικία συνταξιοδότησης σε ό,τι αφορά την εθνική σύνταξη είναι τα 67. Η ηλικία εξόδου στη σύνταξη σε ό,τι αφορά την ανταποδοτική σύνταξη είναι δική σου απόφαση, μετά την ηλικία των 60 ετών. Τότε, με το κεφάλαιο που έχεις συγκεντρώσει στην μερίδα σου, λαμβάνεις από το κράτος (με βάση τους γνωστούς σε όλους αναλογιστικούς πίνακες που χρησιμοποιούν για να κάνουν την ίδια δουλειά οι εταιρίες ασφαλειών ζωής), την σύνταξη που αναλογεί ακριβώς στα χρήματα που εσύ πλήρωσες, συν ένα μικρό τόκο (με επιτόκιο το ποσοστό αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ). Σύστημα απλό, καθαρό και δίκαιο.
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της πρότασης αυτής, ιδίως αν οι συνταξιοδοτικές μερίδες αντιμετωπιστούν νομικά ως ειδικά ιδιοκτησιακά δικαιώματα με αυξημένη συνταγματική προστασία, είναι ότι δημιουργεί σε ολόκληρη την οικονομία ένα πανίσχυρο κίνητρο για εργασία και ένα αντίστοιχα ισχυρό αντικίνητρο για εισφοροδιαφυγή. Οι εργαζόμενοι θα βλέπουν κάθε μήνα το ασφαλιστικό τους κεφάλαιο να μεγαλώνει και θα αναζητούν οι ίδιοι θέσεις στις πιο οργανωμένες και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις που αποφεύγουν (αναγκαστικά) την εισφοροδιαφυγή. Ταυτόχρονα το σύστημα θα αυτοδιορθώνεται σε ό,τι αφορά τις δημογραφικές και οικονομικές μεταβολές, χωρίς να χρειάζεται προς τούτο πολιτική παρέμβαση, η οποία χρονίως καθυστερεί για λόγους μικροκομματικούς, ενώ τα ασφαλιστικά ρουσφέτια (τύπου ΔΕΗ και ΟΤΕ) τελειώνουν οριστικά.
Το σύστημα αυτό, που πρότεινε η «Επιτροπή Σοφών», εμπνευσμένη μάλλον από την Σουηδία όπου εφαρμόζεται εδώ και αρκετά χρόνια, παρά από την παλιά πρόταση των Φιλελεύθερων, θα είχε τόσο μεγάλη σημασία και θετική επιρροή στην πορεία της χώρας που θα άξιζε τον κόπο να τεθεί ως όρος προς την κυβέρνηση από την αντιπολίτευση. Όρος που αν ικανοποιείτο να οδηγούσε ακόμα και σε ψήφιση του ασφαλιστικού. Θα ήταν αυτό ένα σημάδι ότι κάτι αλλάζει πραγματικά στην πολιτική μας ζωή.
Δεν περιμένω ασφαλώς ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί. Όμως αρχές του χρόνου είναι, οι γιορτές, που μας γλύκαναν κάπως όλους -μεταφορικά και κυριολεκτικά- δεν έχουν καλά-καλά περάσει, επιτρέπεται λοιπόν κανείς ακόμα και να ονειρεύεται λιγάκι... Πριν το ελληνικό πολιτικό σύστημα τον προσγειώσει και πάλι στη δική του αδιέξοδη και μελαγχολική λογική και πραγματικότητα.
[1] Η Δράση της οποίας έχω την τιμή να προεδρεύω διατύπωσε μια ακόμα πιο ριζοσπαστική πρόταση το 2012 –που προβλέπει την πλήρη κατάργηση των αναγκαστικών εισφορών, μια σχετικά υψηλή εθνική σύνταξη από την γενική φορολογία και κίνητρα για ανάπτυξη συμπληρωματικής αποταμίευσης μέσω της ιδιωτικής ασφάλισης- στην οποία όμως δεν αναφέρομαι εδώ, καθώς ο νέος δημοσιονομικός εκτροχιασμός που προκάλεσε ο κ. Τσίπρας απαιτεί για την εφαρμογή της μακρά μεταβατική περίοδο, στη διάρκεια της οποίας απαιτείται ούτως ή άλλως ένα νέο σύστημα.
