Του Κωστή Χατζηδάκη
Οι φόβοι μοιάζουν να επαληθεύονται και η Ευρώπη εισέρχεται στα αχαρτογράφητα νερά του Brexit. Η πρωτοφανής πτώση της στερλίνας αποτυπώνει με οδυνηρό τρόπο το πώς αξιολογούν οι αγορές αυτή την εξέλιξη, δίνοντας μια πρώτη γεύση της περιόδου τεράστιας αβεβαιότητας που θα ακολουθήσει.
Σε αυτή τη φάση είναι αδύνατο να γίνει μια ξεκάθαρη αποτίμηση της κατάστασης, καθώς κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς ποια διαδικασία θα ακολουθήσουν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας για να επανακαθορίσουν τη σχέση τους. Και το κυριότερο, κανείς δεν ξέρει τι μορφή θα αποκτήσει πλέον αυτή η σχέση.
Το σίγουρο είναι αυτή η εξέλιξη οδηγεί σε μια πιο αδύναμη Βρετανία, τόσο πολιτικά, όσο και οικονομικά. Η χώρα θα πάψει να είναι η γέφυρα άλλων χωρών –όπως οι ΗΠΑ- προς την Ευρώπη, ενώ το Σίτυ θα χάσει σημαντικό μέρος της δύναμής του ως παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κέντρο. Παράλληλα, είναι πιθανό να ενισχυθούν αποσχιστικές τάσεις στους κόλπους της, καθώς δεν είναι βέβαιο πως η Σκωτία και η Β. Ιρλανδία θα θελήσουν να ακολουθήσουν την πορεία που επελέγη. Όσο για την Ευρώπη, είναι προφανές πως και αυτή αποδυναμώνεται με την αποχώρηση ενός τόσο σημαντικού κράτους-μέλους. Με ένα σμπάρο, δηλαδή, δύο θύματα.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι δεδομένο πως θα δώσει μεγάλη ώθηση στις φωνές του ευρωσκεπτικισμού, οι οποίες θα το παρουσιάσουν ως νομιμοποιητικό των θέσεών τους υπέρ του απομονωτισμού. Έχοντας αυτό κατά νου, είναι λογικό να αναμένουμε πως οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και οι φιλοευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα υιοθετήσουν μια σκληρή στάση έναντι της Βρετανίας, με σκοπό να αποθαρρύνουν αντίστοιχες κινήσεις στην Ουγγαρία, την Πολωνία, την Τσεχία, αλλά και τη Γαλλία, στην οποία η Λεπέν έχει επανειλημμένως εκφράσει την επιθυμία της για διεξαγωγή αντίστοιχου δημοψηφίσματος. Έχουμε, λοιπόν, αρκετούς λόγους να αναμένουμε πως το διαζύγιο θα είναι κάθε άλλο παρά βελούδινο.
Αυτό που οφείλει όμως να κάνει πρώτα από όλα η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι να κοιτάξει κατάματα τις αδυναμίες της και να καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να τις διορθώσει. Δεν υπάρχει περιθώριο για μια στρατηγική «βλέποντας και κάνοντας», μεταθέτοντας την αντιμετώπιση των μεγάλων ζητημάτων για μετά τη μια ή την άλλη εκλογική διαδικασία. Απαιτούνται άμεσες, αποφασιστικές κινήσεις, χωρίς φυσικά να υιοθετηθούν ακραίες στρατηγικές όπως η διαμόρφωση ενός στενού πυρήνα των πρόθυμων και ικανών χωρών με αποκλεισμό των οικονομικά αδύναμων (βλέπε και Ελλάδα).
Σίγουρα δεν θα είναι εύκολο. Το μόνο σίγουρο όμως είναι πως η λύση στα προβλήματα της Ένωσης δεν είναι η διάλυση. Μια τέτοια προσέγγιση υιοθετεί τη λογική «πονάει δόντι – κόψει κεφάλι». Δεν προσφέρει κάποια σοβαρή εναλλακτική πρόταση για το μέλλον. Το μόνο που κάνει είναι να βοηθά τους απανταχού λαϊκιστές να καθιστούν την ΕΕ αποδιοπομπαίο τράγο για να φορτώνουν αδιακρίτως όλα τα λάθη και τα προβλήματα των χωρών τους.
Δεν είναι μυστικό πως η ΕΕ δεν έχει καταφέρει να κερδίσει τους Ευρωπαίους σε συναισθηματικό επίπεδο. Στη συνείδηση ενός μεγάλου αριθμού εξ αυτών αποτελεί περισσότερο ένα τεχνικό πρότζεκτ το οποίο είναι μακριά από την καθημερινότητά και τις ανάγκες τους. Η βασική προϋπόθεση για να καταστεί η Ένωση πιο ισχυρή είναι να δείξει πως έχει τη θέληση και την ικανότητα να βελτιώσει αποτελεσματικά τη ζωή των πολιτών της. Μόνο έτσι θα αγγίξει τα μυαλά και τις καρδιές τους. Μόνο έτσι θα γίνει κάτι με το οποίο θα μπορέσουν να ταυτιστούν και να νιώσουν πως η ενωμένη Ευρώπη είναι το πιο γόνιμο έδαφος για να κυνηγήσουν ένα καλύτερο μέλλον για αυτούς και τα παιδιά τους.
Αυτό είναι σήμερα το μεγάλο στοίχημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
*Ο κ. Κωστής Χατζηδάκης είναι Αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Βουλευτής Β' Αθηνών
