Κόφτης δαπανών

Κόφτης δαπανών

Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου

Επί τέλους προωθείται στην ελληνική δημόσια ζωή μια ρύθμιση που από χρόνια υποστήριζα πως θα έπρεπε να αποτελεί κανόνα δημοσιονομικής συμπεριφοράς. Ο περίφημος «κόφτης δαπανών» δεν είναι τίποτε άλλο από ένας μηχανισμός επιβολής δημοσιονομικής πειθαρχίας ώστε με κάποιο τρόπο να αποτρέπεται αυτό που συνέβη στην ελληνική οικονομία. Η πορεία δηλαδή προς την χρεωκοπία και την εξαθλίωση.

Ορθολογικά βέβαια ο «κόφτης» δεν θα έπρεπε να συνδέεται με δανειστές, μνημόνια και πληρωμές υποχρεώσεων, αλλά με την ομαλή λειτουργία εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Στην περίπτωση δηλ. που μια κυβέρνηση σε ετήσια βάση θα δημιουργούσε έλλειμμα με την αλόγιστη αύξηση δαπανών για να βολέψει δικά της παιδιά στο δημόσιο ή θα προχωρούσε σε όργιο παροχών για να εξαγοράσει την ψήφο κάποιων κοινωνικών ομάδων, τότε αυτόματα θα ήταν υποχρεωμένη να μειώσει άλλες δημόσιες δαπάνες σε ύψος ίδιο με τα ποσά που ξόδεψε. Με αυτό το σύστημα επιβάλλεται δημοσιονομική πειθαρχία άμεσα και αποτελεσματικά, δίχως καθυστερήσεις και πολιτικά παρατράγουδα.

Το εκπληκτικό είναι πως τις απόψεις μου αυτές κατηγορούσαν σαν ακραίες κι αντιδεοντολογικές παράγοντες του κόμματος στο οποίο παλαιότερα ανήκα, η ΝΔ, επιμένοντας πως η δυνατότητα ακαταλόγιστης αύξησης δαπανών ήταν επιλογή δημοκρατική και φιλολαϊκή! Το γεγονός βέβαια πως κατόρθωσε τότε σαν κυβέρνηση να υπερδιογκώσει το δημόσιο, με αποφάσεις μάλιστα του σημερινού Προέδρου της Δημοκρατίας όπως και Υπουργών σημερινών πολέμιων του νεοφιλελευθερισμού που φόρτωσαν -μεταξύ άλλων το Αθηναϊκό Μετρό με ψηφοφόρους της εκλογικής τους περιφέρειας, υποδηλώνει την τραγική σκοπιμότητα των απόψεων αυτών. Είναι εκπληκτικό το γεγονός πως ακόμη και τώρα, η σημερινή ΝΔ, υφίσταται επιθέσεις από όλους εκείνους που κατά βάση είναι υπεύθυνοι για μεγάλο μέρος των αδιεξόδων που αντιμετωπίζει ο τόπος σήμερα.  

Έχει όμως ενδιαφέρον το γεγονός πως μια Αριστερή κυβέρνηση προωθεί μια ρύθμιση-κόφτη δημοσίων δαπανών δίχως αντιδράσεις και με τους «φιλελεύθερους» αντιπάλους της να μην βγάζουν ουσιαστικά άχνα. Και η σημερινή ΝΔ λογικά δεν θα πρέπει να έχει αντιρρήσεις. Οι Ηρακλείς όμως των επιθέσεων κατά του ΝΦ πρώην ηγετικοί παράγοντες της παράταξης τι ακριβώς έχουν να πουν; Είναι ή δεν είναι ορθολογικό να υπάρχουν ρυθμίσεις αποκατάστασης της δημοσιονομικής πειθαρχίας ούτως ώστε να μην πνίγεται η οικονομία από ορυμαγδούς παροχών και επιθέσεις ασυγκράτητου κρατικού επεκτατισμού; Ή μήπως τώρα, που κάτι τέτοιο επιχειρείται από κυβέρνηση της Αριστεράς, δεν ενοχλεί και τόσο ούτε και προσλαμβάνεται σαν επιλογή νεοφιλελεύθερη και «αντιλαϊκή»; Χρειάσθηκε δηλαδή να υπάρξει αριστερή κυβερνητική πρωτοβουλία για να αναδειχθούν η υποκρισία και οι αντιφάσεις που διακατέχουν τον πάλαι ποτέ κραταιό χώρο της κεντροδεξιάς.

Στην ουσία η λειτουργία του κόφτη μπορεί να προφέρει πολλές ουσιαστικές υπηρεσίες. Φτάνει να χρησιμοποιηθεί σωστά. Από επί μέρους δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων ο κίνδυνος διαστρέβλωσης δεν έχει εξαφανισθεί. Η λογική της ρύθμισης αυτής είναι πως οι όποιες αυξήσεις δαπανών θα αποκαθίστανται από αντίστοιχες περικοπές στην συνέχεια κρατικών εξόδων ή κατάργησης φορέων του δημοσίου. Σε καμία περίπτωση ο «κόφτης» δεν μπορεί να αποτελεί προπέτασμα επιβολής νέων φόρων. Κάτι που πολλούς στην ελληνική δημόσια σκηνή θα βόλευε εξαιρετικά, μια και δεν θα τους εμπόδιζε από το να επιδίδονται στο ευγενές για όλους τους άθλημα των διορισμών και των παροχών. Η αναμενόμενη απόλυτη αποτυχία των νέων φορολογικών επιδρομών πιθανότατα θα αποτρέψει κάθε σχετική σκέψη. Αν και οι σχετικές προθέσεις, από Έλληνες κυβερνώντες και ξένους -ιδιαίτερα ευρωπαίους- δανειστές, είναι πάντοτε παρούσες.

Ο κόφτης τελικά θα μπορούσε να αποτελέσει αποτελεσματικό εργαλείο αναπτυξιακής πορείας της χώρας. Εφόσον βέβαια τηρηθεί η δεοντολογία της επιβολής του κι υπάρξουν πολιτικοί παράγοντες αποφασισμένοι να στηρίξουν την ιδιωτική οικονομία και την στόχευση της δημιουργίας πλούτου – αντί για την, κατά κύριο λόγο, κατανομή του.