Του Νίκου Μηλαπίδη*
Στην περίπτωση των δύο στρατιωτικών στον Έβρο το σύστημα δεν δούλεψε. Στο Αιγαίο και στην Κύπρο υπάρχει ένταση. Η ευρύτερη γειτονιά της Ελλάδας βρίσκεται σε φάση απόλυτης κατάρρευσης και παρ' όλα αυτά η χώρα ακολουθεί τις εξελίξεις και τις ανακατατάξεις, ασθμαίνοντας. Τα προβλήματα είναι πολυδιάστατα αλλά το πολιτικό σύστημα εξακολουθεί να φέρεται ανεύθυνα και ανώριμα. Με πρωταρχική ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης, ακόμα και τα εθνικά ζητήματα εργαλειοποιούνται για στείρα πολιτική αντιπαράθεση και διχασμό.
Η Ελλάδα σήμερα είναι εξασθενημένη, διχασμένη στο εσωτερικό (μόνιμο ιστορικό μοτίβο) χωρίς στρατηγικό προσανατολισμό και με πολύ περιορισμένο ειδικό βάρος εκτός συνόρων. Ένα κράτος μεσαίου μεγέθους και δυνατοτήτων, όπως η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να δραστηριοποιείται αδιάλειπτα στον διεθνή χώρο και να «δρα στρατηγικά» σε ένα ιδιαίτερα σύνθετο και άκρως ανταγωνιστικό περιφερειακό περιβάλλον.
Στα εθνικά θέματα χρειαζόμαστε συλλογική συνεννόηση και νηφαλιότητα. Τα πρόσφατα ατυχήματα και οι επιθετικές ενέργειες αποδεικνύουν περίτρανα ότι δεν μπορεί η χώρα να παραμένει προσκολλημένη σε μια μονοδιάστατη (μονο-υπουργική ή μονο-υπηρεσιακή) αντιμετώπιση όσων προκύπτουν κι όσων θα προκύψουν στο μέλλον. Ο διαρκής και εντεινόμενος χαρακτήρας των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η χώρα, ξεπερνά τον εκλογικό κύκλο και τις ικανότητες (ή μη) των πολιτικών προσώπων που κατέχουν τα κρίσιμα χαρτοφυλάκια. Η έλλειψη κουλτούρας συνεργασίας και συλλογικού τρόπου λήψης αποφάσεων έστω στα μείζονα εθνικά ζητήματα, υπονομεύει την θέση της χώρας.
Υπάρχει λοιπόν ανάγκη για την σύσταση ενός οργάνου που να δίδει έμφαση στις δομές και τους θεσμούς, ανεξαρτήτως των ικανοτήτων του εκάστοτε Πρωθυπουργού και Υπουργών. Η θεσμική μνήμη και η συνέχεια του κράτους παίζουν κι εδώ πολύ κρίσιμο ρόλο. Δεν έχει νόημα να ανακυκλώνουμε φόβους και να μεμφόμαστε αλλήλους, όταν βλέπουμε την κλιμάκωση της έντασης από την Τουρκία. Η δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου -του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας- σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, εθνικής άμυνας, εσωτερικής ασφάλειας και αναπτυξιακής πολιτικής καθίσταται σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ.
Η πρόταση νόμου έχει κατατεθεί από το Ποτάμι τον Δεκέμβρη του 2016. Η αξιωματική αντιπολίτευση περιλαμβάνει το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας στο κυβερνητικό της πρόγραμμα, η δε κυβέρνηση οφείλει να κρατήσει ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου, με όρους ειλικρίνειας υπευθυνότητας.
Ασφαλώς, το πολιτικό κλίμα είναι νοσηρό και για άλλη μια φορά κυριαρχεί ο τυφλός διχαστικός λόγος. Οπαδική αντιπαράθεση στην Βουλή και θερμόαιμες μεγαλοστομίες στον δημόσιο διάλογο και στο facebook.
Όλοι ευχόμαστε ότι δεν θα έχουμε άλλη κρίση, στο Αιγαίο ή στην Κύπρο. Οι πιθανότητες, όμως, να υπάρξουν νέες εντάσεις είναι σημαντικές. Γιατί μια εθνικά υπεύθυνη πρόταση από ένα μικρό κόμμα πρέπει να αντιμετωπίζεται/μεταφράζεται ως μέσο πολιτικής συναλλαγής;
Η Βουλή μπορεί να συζητήσει, αυτός είναι ο ρόλος της εθνικής αντιπροσωπείας. Η εναλλακτική πρόταση ποια είναι; Να επωμιστεί μια αδύναμη κυβέρνηση το βάρος των χειρισμών για να καρπωθούν οι υπόλοιποι το πολιτικό όφελος μιας ενδεχόμενης εθνικής ήττας;
Ας μείνουμε όλοι με σταυρωμένα χέρια: «Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, προσμένουμε, ίσως, κάποιο θάμα!», που λέει ο ποιητής. Να έχουμε υπόψη μας όμως, αυτό που στην Ελλάδα κοντεύει να γίνει εθνικός ύμνος: «η αποτυχία της προετοιμασίας είναι η προετοιμασία της αποτυχίας».
* O Νίκος Μηλαπίδης είναι Νομικός, Διευθυντής ΚΟ στο «Ποτάμι»
(φωτογραφία AP)
