Της Γεωργίας Δρακάκη
Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) εφαρμόζεται σε εθνικό επίπεδο. Έχει ενσωματωθεί στις νομοθεσίες των κρατών μελών, που υποχρεούνται να εγγυηθούν τα δικαιώματα που αυτή κατοχυρώνει. Συνεπώς, τα εθνικά δικαστήρια υποχρεούνται να την εφαρμόζουν. Σε αντίθετη περίπτωση, εκτίθενται σε καταδίκη από το Δικαστήριο, όταν κάποιος παραπονεθεί ότι τα δικαιώματά του δεν έγιναν σεβαστά.
Ο καθένας λοιπόν, αντιλαμβάνεται ότι τα ελληνικά δικαστήρια οφείλουν να εφαρμόζουν τα όσα λέει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση.
Συνεπώς, πολύ ορθώς, από νομικής άποψης, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε παράνομη την υποχρέωση να αποκαλύψει ένας γονέας ή κηδεμόνας τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του παιδιού του για να απαλλαγεί από το μάθημα των Θρησκευτικών.
Μπορεί να απαλλαγεί, χωρίς να οφείλει να πει αν το παιδί είναι Βουδιστής, Μουσουλμάνος, άθεος, ή Χριστιανός Ορθόδοξος που πιστεύει στον Θεό με τον δικό του τρόπο. Πολύ σημαντικό!
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ομόφωνα ότι παραβιάζεται το Άρθρο 2 του Πρωτοκόλλου 1 (δικαίωμα στην εκπαίδευση) της ΕΣΔΑ, ερμηνευόμενη υπό το πνεύμα του άρθρου 9 περί της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας.
Εδώ όμως προκύπτει ένα μείζον ζήτημα: To ότι η εξακρίβωση της θρησκευτικής πίστης και η αποκάλυψη των πεποιθήσεων κάποιου αποτελεί παρέμβαση στην σφαίρα της συνείδησης του ατόμου είναι νομικά κατοχυρωμένο. Και είναι απορίας άξιον γιατί δεν το εντόπισε πρώτος ο Έλληνας δικαστής. Ή μήπως δεν είναι, με την λογική ότι η χώρα μας επιμένει να υιοθετεί πάνω σε διάφορα κοινωνικά θέματα συμπεριφορές πιο ασφαλείς και συντηρητικές; «Ας το πει ο Ευρωπαίος», σου λέει, «εγώ ως Έλληνας Χριστιανός Ορθόδοξος το έκανα το καθήκον μου.»
Νησιώτες (από Σίφνο και Μήλο) γονείς Ελλήνων μαθητών προσέφυγαν στο ευρωπαϊκό δικαστήριο, καθώς το ελληνικό δεν τους δικαίωσε. Η απόφαση του ΕΔΑΔ, λοιπόν, πλέον θα λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη από Έλληνες δικαστές που θα έχουν να αντιμετωπίσουν αντίστοιχο ζήτημα στο μέλλον. Και κάπως έτσι μπορούμε να πούμε ότι ανοίγουν οι δρόμοι για ορθή απονομή δικαιοσύνης και, ακόμα περισσότερο, για εμπιστοσύνη στην δικαιοσύνη και το έργο της.
Σημειωτέον ότι το Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα να καταβάλει το ποσό των 8.000 ευρώ στους πρώτους τρεις προσφεύγοντες και το ίδιο ποσό, από κοινού, προς τον τέταρτο και τον πέμπτο. Επίσης, επιδίκασε 6.566,52 ευρώ στους πρώτους τρεις προσφεύγοντες για δικαστική δαπάνη.
Υπάρχει όμως και μία άλλη εκκρεμότητα: Το ζήτημα της αντικατάστασης του μαθήματος των θρησκευτικών. Tι θα κάνουν οι μαθητές την ώρα που θα είναι απαλλαγμένοι από το μάθημα των Θρησκευτικών; Γυμναστική; Leisure time στις παγωμένες σχολικές αίθουσες ή στην αυλή με τις σπασμένες μπασκέτες; Ποιος ξέρει;
Και κάτι ακόμα που συζητείται κατά καιρούς: πρέπει τελικά να καταργηθούν τα θρησκευτικά από το πρόγραμμα διδασκαλίας και να αντικατασταθούν από την Θρησκειολογία; Όπως συμβαίνει στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη αυτήν την στιγμή! Κι ας δεχόμασταν μία εύλογη έμφαση στην διδασκαλία της χριστιανορθόδοξης πίστης που είναι το επίσημο θρήσκευμα της Ελλάδας. Ίσως κάτι τέτοιο να απάλυνε αντίστοιχες διαμάχες ή, καλύτερα, να τις καθιστούσε περιττές.
Επί του παρόντος, πάντως, εύγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο-κάτι τέτοια περιστατικά θυμίζουν τον ουσιαστικό ρόλο της Ένωσης που εννοείται πως δεν εξαντλείται μόνο στην οικονομική ανάπτυξη των μελών της, αλλά σε μια διαρκή εξασφάλιση τήρησης της ελευθερίας και των δικαιωμάτων του πολίτη και του ατόμου.
