Η μη εφαρμογή των συμφωνηθέντων οδηγεί σε νέα μέτρα ή 4ο μνημόνιο

Η μη εφαρμογή των συμφωνηθέντων οδηγεί σε νέα μέτρα ή 4ο μνημόνιο

Προειδοποιούμε την κυβέρνηση με βάση τα στοιχεία, δεν παίζουμε πολιτικά παιχνίδια, επισημαίνει σε συνέντευξή του στο Liberal ο συντονιστής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, καθηγητής Παναγιώτης Λιαργκόβας.

Εν όψει της κρίσιμης διαπραγμάτευσης για τη δεύτερη αξιολόγηση θυμίζει ότι η καθυστέρηση εφαρμογής των μνημονίων «πληρώνεται» πάντα με πρόσθετα μέτρα και νέα μνημόνια, ενώ θεωρεί ότι οι δανειστές πρέπει να κάνουν υπαναχωρήσεις στο θέμα του χρέους για να ανακάμψει η οικονομία. Τι λέει για το όφελος ένταξης στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, τον κίνδυνο αποτυχίας του προγράμματος και την προοπτική 4ου μνημονίου.

Συνέντευξη στον Βασίλη Γεώργα

Οι δύο τελευταίες εκθέσεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή δεν είναι καθόλου αισιόδοξες για την κατάσταση που επικρατεί στην οικονομία. Είναι τόσο δύσκολα τα πράγματα ή παίζετε κι εσείς το παιχνίδι της Αντιπολίτευσης που τα βλέπει όλα μαύρα;

Είναι δυνατόν μετά από 4 χρόνια λειτουργίας του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή να τίθεται θέμα «παιχνιδιών»; Όποιος παρακολουθεί την πορεία του Γραφείου και τις εκθέσεις που αυτό εκπονεί είναι βέβαιο ότι μόνο για «παιγνίδια» δεν μπορεί να γίνει λόγος. Άλλωστε πιστεύω ότι αυτός είναι και ο λόγος που το Γραφείο μας έχει καταξιωθεί. Και δεν το λέω μόνο εγώ. Αν δείτε τις εκθέσεις μας και αν παρακολουθήσετε τα δημοσιεύματα που τις αφορούν θα διαπιστώσετε  πως οι τίτλοι είναι σχεδόν πανομοιότυποι και κάνουν λόγο για προειδοποιήσεις. Εμείς κ. Γεώργα δεν κάνουμε παιχνίδια και δεν μπαίνουμε σε αντιπολιτευτικές λογικές. Καταγράφουμε τα στοιχεία και βάσει αυτών εκπονούμε τις εκθέσεις. Εκθέσεις που συνυπογράφονται από τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής, τα οποία είναι εγνωσμένου κύρους. Οπότε μακριά από εμάς ζητήματα εμπλοκής την πολιτική.

Έκανε αίσθηση η επισήμανση του Γραφείου ότι η χώρα βρίσκεται σήμερα σε αυστηρότερη εποπτεία και οικονομικό έλεγχο από οποιαδήποτε παρόμοια εποπτεία στο παρελθόν. Τι θέλετε να πείτε με αυτό;

Οι καθυστερήσεις στη διαδικασία ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων (φαινόμενο που δεν παρατηρείται μόνο στο τρίτο μνημόνιο αλλά και στα δύο προηγούμενα) προκαλούν μεγαλύτερες επιφυλάξεις από την πλευρά των δανειστών. Και μεγαλύτερες επιφυλάξεις σημαίνει αυστηρότερη εποπτεία. Είναι μια αλυσίδα. Το ένα φέρνει το άλλο. Και όταν έχουν περάσει έξι χρόνια μνημονίου με φαινόμενα επαναλαμβανόμενα είναι φυσικό να υπάρξει αυστηρότερη εποπτεία. Πολύ δε περισσότερο τη στιγμή κατά την οποία η σημερινή κυβέρνηση επιδιώκει τη ρύθμιση του χρέους και ανακοινώνει την πρόθεσή της να βγει στις αγορές το 2017.

Ποιο θεωρείτε ότι είναι μεγαλύτερο βαρίδι για την ανάκαμψη της οικονομίας; Το Δημόσιο χρέος των 320 δισ. ευρώ ή το ιδιωτικό των 230 δισ. ευρώ; Στην έκθεση διαπιστώνεται ότι πλέον τα δύο αυτά μεγέθη τείνουν να εξομοιωθούν. Το πολιτικό σύστημα, όμως, έχει κάνει σημαία του μια νέα αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους αλλά εξακολουθεί  να κρύβει κάτω από το χαλί την παράλυση που προκαλεί η διόγκωση του ιδιωτικού χρέους.

Στο σύνολο σχεδόν των τελευταίων εκθέσεων του Γραφείου τονίζεται πως μια σοβαρή αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι απαραίτητη. Είναι επιτακτική θα έλεγα για να έρθει η χώρα σε τροχιά οικονομικής ανάπτυξης. Είναι υπερβολικό, και όπως τονίζεται και στην τελευταία έκθεση, λειτουργεί και ως αντικίνητρο ακόμη και για την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων από την πολιτική ηγεσία. Ως προς το ιδιωτικό χρέος, η αύξησή του είναι αναμενόμενη. Προκύπτει από τη γενικότερη κατάσταση στην οικονομία και κυρίως από την υπέρμετρη φορολογία. Όταν οι πολίτες δεν πληρώνουν, διότι πλέον μετά από 6 χρόνια αυστηρής λιτότητας δεν μπορούν, τότε η αύξηση του ιδιωτικού χρέους λαμβάνει μορφές που δεν αντιμετωπίζονται εύκολα. Ξέρετε, δεν πιστεύω ότι κάποιος κρύβει κάτι. Δεν γίνεται άλλωστε. Δεν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο. Απλά αν η οικονομία δεν ανακάμψει το ιδιωτικό χρέος θα αυξάνεται. Και για να ανακάμψει η οικονομία απαιτούνται υπαναχωρήσεις και από τους δανειστές. Ειδικά στο θέμα του Δημοσίου χρέους.

Είναι «βιώσιμη» η κατάσταση με τόσο υψηλά χρέη; Μπορεί η Ελληνική οικονομία να ελπίζει ότι στο μέλλον η ανάπτυξη θα είναι τέτοια που τα χρέη θα αποπληρωθούν ή έστω ότι θα αρχίσουν να εξυπηρετούνται ; Δεν σας λέω κάτι καινούριο, αλλά αρκετοί στο εξωτερικό θεωρούν εδώ και καιρό την Ελλάδα «χαμένη υπόθεση».

Όταν ομιλούμε για μια χώρα δεν είναι μια απλή υπόθεση. Τη χώρα την αποτελούν οι πολίτες που ζουν και δραστηριοποιούνται σε αυτή. Στο πλαίσιο αυτό κανείς δεν δικαιούται να ομιλεί για «χαμένη υπόθεση». Σίγουρα αυτό δεν μπορούμε και δεν πρέπει να το αποδεχτούμε εμείς. Μια ρύθμιση χρεών θα συνέβαλε στο να λειτουργήσει η οικονομία. Να δημιουργηθούν συνθήκες ανάκαμψης και να φτάσουμε κάποια στιγμή να ομιλούμε για ανάπτυξη. Η εφαρμογή των συμφωνηθέντων με τους δανειστές οι μεταρρυθμίσεις και η δημιουργία ομαλού κλίματος για την προσέλκυση επενδύσεων δύναται να συμβάλλουν στην πορεία αυτή.

Είναι το «σχέδιο Σόιμπλε» και η συντεταγμένη έξοδος από το ευρώ η λύση στα προβλήματά μας; Πολλοί συμπολίτες μας πιστεύουν πως αν οι δανειστές δεχθούν να διαγράψουν το μισό ελληνικό χρέος και μας στηρίξουν οικονομικά με ένα νέο «Σχέδιο Μάρσαλ», η οικονομία μετά από λίγο θα απογειωθεί.

Μιλάτε για αχαρτογράφητα νερά. Η παραμονή της χώρας στο Ευρώ αποτελεί εξ όσων γνωρίζω βασική αρχή για την επίτευξη του στόχου της ανάκαμψης και της ανάπτυξης. Εκτός ευρώ μετά από 6 χρόνια οικονομικής κρίσης δεν μπορώ να σκεφτώ τι αποτέλεσμα θα είχε. Πως θα επιβίωνε η χώρα, πως θα υλοποιούσε τον κύριο όγκο των εισαγωγών της. Εισαγωγών απαραίτητων για τη λειτουργία του κράτους και την ομαλή διαβίωση των πολιτών.

Γιατί τελικά μετά από τρία μνημόνια και πέντε κυβερνήσεις μετά το 2011 που όλες ευαγγελίστηκαν τον «διαφορετικό δρόμο», η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να γυρίσει σελίδα και να διώξει από πάνω της το φάντασμα του Grexit; Τι είναι αυτό που γίνεται λάθος στη χώρα μας;

Πρώτα από όλα να διευκρινίσουμε πως τουλάχιστον σε αυτή τη φάση θέμα Grexit δεν έχει τεθεί. Η υπογραφή του τρίτου μνημονίου απομάκρυνε της σχετική συζήτηση. Από εκεί και πέρα τα πράγματα είναι απλά. Η μη εφαρμογή ή η καθυστέρηση ως προς την εφαρμογή των συμφωνηθέντων επέβαλε στα χρόνια της κρίσης την υπογραφή νέων μνημονίων. Μετέτρεψε την κρίση σε έναν φαύλο κύκλο επιβολής διαρκώς νέων μέτρων. Με κυριότερο και πιο σοβαρό αυτό της λιτότητας που συνοδεύτηκε από την υπέρμετρη φορολόγηση.

Να πάμε λίγο στα «επείγοντα». Πιστεύετε ότι αυτή τη φορά η κομβική δεύτερη αξιολόγηση του προγράμματος θα ολοκληρωθεί εγκαίρως, ώστε στις αρχές του 2017 να έχουμε τις βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις στο χρέος και την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης;   

Το εύχομαι. Το θεωρώ απαραίτητο να ολοκληρωθεί εγκαίρως η δεύτερη αξιολόγηση. Η πρώτη δυστυχώς εμφάνισε καθυστερήσεις σημαντικές και δεν γνωρίζω αν αυτές επηρεάσουν και τις φάσεις της δεύτερης. Όπως αναφέρεται και στην Έκθεση του Γραφείου μας η κατάστασή είναι κρίσιμη αλλά ουδείς επιθυμεί να αποτύχει η προσπάθεια της πολιτικής ηγεσίας του τόπου.

Είναι πράγματι τόσο καταλυτική από οικονομικής σκοπιάς η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης; Αν υποθέσουμε ότι η ΕΚΤ αγοράσει 4-5 δισ. ευρώ ελληνικών ομολόγων θα είναι η αρχή του τέλους των μνημονίων και οι «αγορές» θα μας εμπιστευτούν ξανά ώστε από το 2018 να δανειζόμαστε μόνο από αυτές;

Όπως σας είπα όλα είναι μια αλυσίδα. Το κάθε ένα χωριστά είναι σημαντικό αλλά όχι λειτουργικό. Η ένταξη της Ελλάδος στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης είναι ένα σημαντικό βήμα. Θα στείλει μήνυμα στις αγορές και στους επενδυτές. Αυτό είναι δεδομένο. Αμέσως μετά όμως πρέπει να προχωρήσει και η οριστική διευθέτηση του χρέους. Ταυτόχρονα απαιτείται η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων ώστε το μήνυμα να είναι ξεκάθαρο.

Θεωρείτε υπαρκτό  τον κίνδυνο να οδηγηθούμε τελικά σε 4ο μνημόνιο; Πόσο πιθανό είναι τελικά να μην «βγει» ούτε αυτό το πρόγραμμα και να πάμε σε νέο;

Οι κίνδυνοι δεν πρέπει να υποτιμούνται. Όσο εφικτή είναι η υλοποίηση των βημάτων που απαιτούνται για την έξοδο της χώρας από την κρίση άλλο τόσο παραμένει ορατός ο κίνδυνος να βρεθούμε και πάλι μπροστά σε νέα προβλήματα. Προβλήματα τα οποία με τη σειρά τους μπορεί να οδηγήσουν, όχι απαραίτητα σε νέα μνημόνια αλλά σε επιπλέον μέτρα. Γεγονός που φυσικά θα επιβαρύνει περαιτέρω τους πολίτες και την πορεία της χώρας. Όπως και να έχει ένα τέτοιο ενδεχόμενο το απευχόμαστε όλοι.

Όλη αυτή η διελκυστίνδα ανάμεσα στην Ευρωζώνη και το ΔΝΤ με άξονα τη διευθέτηση του χρέους έχει πραγματική βάση ή αποτελεί την Κερκόπορτα για να ληφθούν νέα μέτρα; Το ΔΝΤ έχει ήδη βάλει στο τραπέζι την περαιτέρω περικοπή συντάξεων μέσω της κατάργησης της «προσωπικής διαφοράς» και την ακόμη μεγαλύτερη μείωση του αφορολογήτου…

Δεν θέλω να πιστεύω κάτι τέτοιο. Δεν θέλω να πιστεύω ως πολίτης αυτής της χώρας πως οι θεσμοί που έχουν συμφωνήσει στην οικονομική διάσωση της Ελλάδας ασχολούνται με το να ψάχνουν «κερκόπορτες» για την επιβολή νέων μέτρων. Πολύ δε περισσότερο όταν γνωρίζουν πως αυτά δεν οδηγούν πουθενά. Όταν γνωρίζουν ότι δημιουργούν ένα ασφυκτικό περιβάλλον και επιτείνουν την ύφεση και περιορίζουν την προοπτική ανάκαμψης της οικονομίας. Εκτιμώ ότι όταν και αν τίθενται τέτοια ζητήματα  από την πλευρά τους, αυτό οφείλεται στην έλλειψη εμπιστοσύνης. Έλλειψη που δεν είναι σημερινό φαινόμενο ούτε αφορά μόνο την σημερινή κυβέρνηση ή μόνο το τρίτο μνημόνιο.