Του Πέτρου Τρουπιώτη*
Η επικοινωνία, σε όλες της τις μορφές, μέχρι την κακώς εννοούμενη προπαγάνδα, ήταν και συνεχίζει να είναι ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της αριστεράς παγκοσμίως. Ιδιαίτερα στις εποχές του «υπαρκτού σοσιαλισμού», η τέχνη αυτή, γιατί πραγματικά περί τέχνης πρόκειται, είχε αναφθεί σε επιστήμη πρώτης γραμμής. Υπήρχαν μάλιστα και αρκετά πανεπιστημιακά τμήματα στην ΕΣΣΔ και άλλες ανατολικές τότε χώρες που εκπαίδευαν τα μελλοντικά κρατικά στελέχη της χώρας τους (αλλά και άλλων αδελφών κόμματων άλλων χωρών) για το πώς θα «περνούν τις ιδέες τους» στους πολίτες.
Τα τμήματα αυτά βέβαια είχαν διαφορές ονομασίες (πολίτικων επιστημών συνήθως), αλλά μάθαιναν τους φοιτούντες σε αυτά πώς θα «παραπλανούν» εν τελεί το κοινό.
Η τακτική αυτή, αλλά και η εξέλιξη της η λεγόμενη αντιπληροφόρηση - παραπληροφόρηση, όπου διαδίδεις κάτι αντίθετο ή δημιουργείς ψεύτικες ιστορίες για κάποιους ώστε να τους «κάψεις» επικοινωνιακά, ήταν τα χρόνια του ψυχρού πολέμου κυριολεκτικά το «πρώτο όπλο».
Την τακτική αυτή ακολούθησαν και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία και στη χώρα μας όλα σχεδόν τα κόμματα της «αριστεράς». Από την αλλαγή αρκετών δεδομένων του εμφυλίου πολέμου και τη δημιουργία «άλλης πραγματικότητας», μέχρι την ηρωοποίηση ανθρώπων και εξιδανίκευση καταστάσεων, έτσι ώστε ο μέσος πολίτης (και ιδιαίτερα ο νέος) να πείθεται εύκολα για το «θετικό της αριστεράς». Και η όλη ιστορία γινόταν πιο εύκολα πιστευτή, ιδιαίτερα μια και η αριστερά δεν είχε βρεθεί πότε σε εξουσία. Αρά, όλες οι υποσχέσεις φαινόταν πραγματοποιήσιμες.
Με αυτήν τη λογική και με τη συγκεκριμένη επικοινωνιακή πολιτική, πατώντας σε λάθη δεκαετιών των αστικών κόμματων αλλά και στην καλλιέργεια για χρόνια της «ηθικής αριστεράς» κλπ, ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να γίνει κυβέρνηση.
Μόνον που κάποια στιγμή η πραγματικότητα, «σαν ατσάλινος τοίχος» που λέει και το παλαιό αντάρτικο τραγούδι, συναντιέται με την επικοινωνία και πάντα, μα πάντα, κερδίζει η πραγματικότητα. Και η νίκη είναι πιο μεγάλη όσο πιο μεγάλο είναι το επικοινωνιακό ψέμα.
Η κυβέρνηση πάντως, αν και βρίσκεται στην εξουσία, άρα και αντιμετωπίζει την πραγματικότητα, σχεδόν ενάμιση χρόνο, συνεχίζει την ίδια επικοινωνιακή τακτική. Μια τακτική που τώρα χρειάζεται όλο και μεγαλύτερα ψέματα, όλο και πιο μεγάλες ιδέες…
Παράλληλα βέβαια, είναι σαφές ότι εξελίσσεται και το άλλο επικοινωνιακό παιχνίδι, αυτό των «εχθρών του λαού». Εχθρών που βρίσκονται παντού, εντός και εκτός της χώρας. Και έτσι ελπίζει η κυβέρνηση να στρέψει προς τα εκεί τα βλέμματα, μόνον που η πραγματικότητα έρχεται και εδώ «καταλυτική».
Ένας άλλος τομέας που η κυβέρνηση έχει αντιληφθεί ότι μπορεί να «πουλήσει» επικοινωνιακά είναι να δείξει ένα άλλο πρόσωπο στον μέσο ψηφοφόρο. Ένα άλλο πρόσωπο από αυτό που είναι.
Το έκανε προεκλογικά με μεγάλη επιτυχία, εντάσσοντας στους κόλπους των υποστηρικτών του γνωστά στελέχη της αστικής κοινωνίας. Έτσι, με την παρουσία τους (π.χ. Μητρόπουλος, Κατσέλη, Πανούσης και δεκάδες άλλοι) «νομιμοποιήθηκε» ας πούμε στα ματιά των πολιτών. Έδειξε άλλο πρόσωπο. Άφησε να εννοηθεί ότι είναι ένα άλλο κόμμα, του αστικού χώρου, που δεν πρόκειται να δημιουργήσει προβλήματα στο κοινωνικό «στάτους κβο». Μόλις όμως πηρέ τις ψήφους των παραπλανημένων –από την παρουσία αυτών των στελεχών– ψηφοφόρων, άρχισε σίγα - σίγα να τους βγάζει από το παιχνίδι, αφού είχαν παίξει τον ρόλο τους και τώρα ήταν εμπόδιο στα σχέδια…
Στην ίδια λογική είναι και η τακτική των συζητήσεων με τα κόμματα της αντιπολίτευσης για «συναίνεση» στα εθνικά ζητήματα και αλλά παρόμοια. Καμία τέτοια διάθεση δεν υπάρχει. Πρόκειται απλώς για επικοινωνιακό τρυκ, έτσι ώστε να φαίνεται ότι συζήτα με τα κόμματα, άρα βρίσκεται στα πλαίσια του συστήματος, ενώ παράλληλα περνά από τη Βουλή (αλλά και με υπουργικές αποφάσεις) μια σειρά από πράγματα που αλλάζουν τα δεδομένα, χωρίς βεβαίως καμία συμφωνία της αντιπολίτευσης. Οι αλλαγές είναι έτοιμες με βάση ιδεολογικές αγκυλώσεις και κατατίθενται σχεδόν ταυτόχρονα με τις κλήσεις για «συζήτηση και συναίνεση».
Γι'' αυτό ίσως, η αντιπολίτευση οφείλει να μην δίνει ψήφο θετική ούτε καν σε μέτρα που συμφωνεί. Όταν θεωρείς ότι η κυβέρνηση είναι επικίνδυνη για τη χώρα, όταν ζητάς εκλογές, δεν βοηθάς την κυβέρνηση με κανέναν τρόπο. Γιατί η ψήφος κάποιων από τα μέτρα της κυβέρνησης δίνει λάθος εικόνα στον μέσο ψηφοφόρο. Λάθος μήνυμα. Δίνει επίσης την εντύπωση ότι η κυβέρνηση «συνεργάζεται» ή έστω «συζητά» με την αντιπολίτευση, κάτι που δεν είναι πραγματικότητα.
Γι'' αυτό και πιστεύω ότι ο Κ. Μητσοτάκης έκανε λάθος που πήγε μετά συζύγου στο γεύμα στο Μουσείο της Ακρόπολης, την περασμένη εβδομάδα. Επρόκειτο για ένα ακόμα επικοινωνιακό τρυκ της κυβέρνησης, ώστε να εμφανίσει ο πρωθυπουργός μια άλλη εικόνα στους πολίτες.
Μα θα πείτε πως επρόκειτο για ένα γεύμα πρωτοκόλλου, λόγω της παρουσίας του γ.γ. του ΟΗΕ. Όντως, αυτό ήταν. Όμως, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, φυσικά και ως εκ της θέσεως του, έπρεπε να είναι εκεί, όμως, για να δείξει ότι η παρουσία του είναι «θεσμική», θα μπορούσε να πάει ή μόνος του ή συνοδευόμενος από γυναίκα - στέλεχος του κόμματος του, ίσως με αρμοδιότητα σχετικά ζητήματα. Έτσι θα έδειχνε ότι είναι εκεί επειδή έτσι προβλέπει το πρωτόκολλο και τίποτε άλλο.
Γιατί η παρουσία του με τη σύζυγο και οι διάλογοι που διέρρευσαν από την κυβέρνηση για συζήτηση περί παιδιών και σχολείων, περί του Euro 16 και άλλων τέτοιων θεμάτων, σε μια ατμόσφαιρα χαρούμενη με γεύμα, μάλλον κακό κάνει στην εικόνα του πρόεδρου της Ν.Δ.
Ο μέσος ψηφοφόρος δεν μπορεί να αντιληφθεί πώς μπορεί με τον επικίνδυνο για τη χώρα πρωθυπουργό, όπως ο ίδιος τον χαρακτηρίζεις, να κάθεσαι και να συζητάς (μετά συζύγων) άσχετα θέματα από την πολιτική.
Καλώς η κακώς, αυτό είναι το πλαίσιο που υπάρχει και αυτό το πλαίσιο το χρησιμοποίησε η κυβέρνηση για να δείξει και πάλι ότι ο πρωθυπουργός είναι και αυτός μέρος του αστικού συστήματος και πως οι συγκρούσεις δεν είναι τελικά και τόσο φοβερές. Χαρακτηριστικό είναι οι διάλογοι και οι φωτογραφίες που γέμισαν το διαδίκτυο και τα σχόλια σε Twitter, Fb κλπ…
Και σε αυτήν την περίπτωση, η κυβέρνηση χρησιμοποίησε την επικοινωνιακή της τακτική. Και η άλλη πλευρά για μια ακόμα φορά δεν κατάλαβε το κόλπο…
Υ.Γ. Παρεπιπτόντως, νομίζω ότι όταν ένας πρωθυπουργός προ ημερών έχει κάνει ειδικό νόμο (και μάλιστα πέρα από κάθε λογική και συνταγματική τάξη) για να δημιουργήσει πρόβλημα στις επιχειρηματικές δράσεις της συζύγου σου (και δι αυτής σε σένα ως αρχηγού της αξ. αντιπολίτευσης) μάλλον δεν πρέπει να τον τιμήσεις με την παρουσία και της συζύγου σου στο συγκεκριμένο γεύμα.
* Ο κ. Πέτρος Τρουπιώτης είναι δημοσιογράφος.
