Του Αλέξανδρου Σκούρα
Θύελλα έχει ξεσπάσει στην Ευρώπη μετά την απόφαση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τις περιγραφές των αρμοδιοτήτων των προτεινόμενων αντιπροέδρων της. Συγκεκριμένα, η κριτική επικεντρώνεται στον Έλληνα υποψήφιο αντιπρόεδρο, κ. Μαργαρίτη Σχοινά, του οποίου το χαρτοφυλάκιο έχει τον τίτλο «Προστασία του τρόπου ζωής μας», με τις αρμοδιότητές του να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη μεταναστευτική και εκπαιδευτική πολιτική.
Οι πολιτικοί αντίπαλοι της Φον ντερ Λάιεν, που ανήκει στο Λαϊκό Κόμμα και προέρχεται από το Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα της Γερμανίας, μιλούν για υιοθέτηση ακροδεξιάς ρητορικής και επικίνδυνη επαναφορά στο διχασμό μεταξύ ανατολής και δύσης. Έχει σημασία να αναφέρουμε ότι η κριτική αυτή δεν αφορά την επιλογή του Έλληνα διακεκριμένου πολιτικού αλλά το μήνυμα που περνά προς τα έξω η ονομασία του χαρτοφυλακίου.
Ο διαχωρισμός του κόσμου σε δύο στρατόπεδα, το δικό μας και των υπολοίπων, είναι το βασικότερο στοιχείο του λαϊκισμού. Όταν η εκτελεστική εξουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθετεί την ατζέντα της προστασίας του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής, τότε μοιραία κρίνει ότι: ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής ορίζεται, απειλείται και ότι είναι δουλειά της επιτροπής να τον προστατέψει. Και τα τρία αυτά μηνύματα είναι πολύ προβληματικά και ισχυροποιούν τόσο τους εντός όσο και τους εκτός Ευρώπης λαϊκιστές.
Αρχικά, είναι παράλογο να ισχυρίζεται μία μη-εκλεγμένη εκτελεστική εξουσία ότι μπορεί να ορίσει τον Ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Η Ευρώπη δεν λέγεται τυχαία γηραιά ήπειρος. Οι κουλτούρες, οι λαοί, και οι ιδέες που ζουν μέσα της έχουν σημαντικά κοινά και μεγάλες διαφορές. Ο φιλελευθερισμός, ο καπιταλισμός, και η νομοκρατία γεννήθηκαν στην Ευρώπη που επίσης γέννησε τον κομμουνισμό, τον ναζισμό και τον φασισμό. Αντίστοιχα, στην Ευρώπη σήμερα συνυπάρχουν χώρες με τεράστιο πλούτο, ισχυρές οικονομίες και ευημερία μαζί με φτωχές, δυσλειτουργικές και ορισμένες φορές σχετικά απολυταρχικές χώρες (π.χ. Ουγγαρία επί Όρμπαν). Τί απ'όλα αυτά θα κληθεί να προστατέψει ο κ. Σχοινάς είναι αδιανόητο. Μόνο μία γραφειοκρατική δομή θα μπορούσε να ονομάσει κατ' αυτόν τον τρόπο ένα χαρτοφυλάκιο.
Το δεύτερο ζήτημα αφορά την υπονοούμενη απειλή στον τρόπο ζωής μας. Από τη στιγμή που ο κ. Σχοινάς θα επιμελείται θεμάτων που αφορούν τη μεταναστευτική πολιτική, μπορούμε να υποθέσουμε πως ενδεχομένως οι μετανάστες και οι πρόσφυγες να θεωρούνται ως μία εν δυνάμει απειλή. Η υπόθεση αυτή μπορεί και να μην ισχύει και απλά να έχουμε εμείς την προδιάθεση αυτού του συνειρμού χάρη στην συμπόρευση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος με τον Όρμπαν και την ακροδεξιά που εκείνος εκφράζει. Το καλύτερο σχόλιο για το θέμα έκανε , σύμφωνα με την αγγλική έκδοση της Καθημερινής, η φιλελεύθερη ευρωβουλευτής από την Ολλανδία, Sophie in ''t Veld λέγοντας ότι “η υπόνοια ότι οι Ευρωπαίοι χρειάζονται προστασία από διαφορετικές κουλτούρες είναι αλλόκοτη και αυτό το αφήγημα πρέπει να απορριφθεί”.
Τέλος, αν πρέπει να πούμε ότι υπάρχει ένας ευρωπαϊκός τρόπος ζωής, αυτός σίγουρα περιλαμβάνει τη φιλελεύθερη δημοκρατία που προστατεύει τα ατομικά δικαιώματα από την εκάστοτε πλειοψηφία. Η ύπαρξη ενός κυβερνητικού χαρτοφυλακίου με τίτλο την προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής αποτελεί σχήμα οξύμωρο, διότι ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής έχει στον πυρήνα του την ατομική ελευθερία υπό το κράτος δικαίου.
Σε επόμενο άρθρο θα μιλήσουμε για την ακόμα πιο τραγική ονομασία του χαρτοφυλακίου των οικονομικών ως “Οικονομία που δουλεύει για τους ανθρώπους”. Αν το χαρτοφυλάκιο του κ. Σχοινά έχει υπονοούμενα, τότε αυτό του Λετονού κ. Ντομπρόβσκις μάς προϊδεάζει για το πως βλέπει την οικονομία της αγοράς η νέα επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
