Ένα κοινωνικοοικονομικό σύστημα  τύπου ''μπουχέσα''…

Ένα κοινωνικοοικονομικό σύστημα τύπου ''μπουχέσα''…

Του Δρ. Χάρη Βλάδου*

Είναι της «μόδας» πολλοί να θεωρούν την «μεταπολίτευση» εντελώς αποτυχημένη…

Της προσάπτουν όλα τα δεινά που περνούμε, σήμερα…

Έχουν δίκιο;…

Και έχουν και δεν έχουν…

Κατ' αρχήν, γιατί δεν έχουν…

Διότι, μάλλον ξεχνούν τί κοινωνικοοικονομικό σύστημα «παρέδωσε» η Χούντα, μετά την κατάρρευση της.  Μια οικονομία μεγεθυνόμενη μεν, αλλά μακριά από οποιαδήποτε ισχυρή τροχιά ουσιώδους και μακρόπνοης, ευρωπαϊκού τύπου, ανάπτυξης…  Μια κοινωνία σε μεγάλο βαθμό αμόρφωτη, φοβισμένη και εσωστρεφή… Έναν δημόσιο τομέα κυριαρχούμενο από τα «πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων» και  με υπουργικά γραφεία τίγκα στους κοντόχοντρους εργολάβους της αρπαχτής… Ένα πολιτικό σύστημα αυταρχικό και ζωώδες… Ένα παραγωγικό ιστό ελαφρύ και αβαθή… Ένα σύστημα παραγωγής και διάχυσης της καινοτομίας τριτοκοσμικό… Ένα σύστημα πολιτισμού του τσάμικου και των κιτς αναπαραστάσεων του «εθνικού κλαίους» μας – ναι, ξέρω πως γράφετε με «ε»….

Αυτό, το συχνότερο, δεν το συνειδητοποιούμε διότι έχουμε μάθει λανθασμένα να συγχέουμε την έννοια της μεγέθυνσης  με την έννοια της ανάπτυξης…

Σας παραθέτω κάτι από αυτά που γράφω, αυτήν την εποχή [1]

"Όπως το διευκρινίζει ο F. Perroux : «Η οικονομική ανάπτυξη είναι ο συνδυασμός των ηθικών και κοινωνικών αλλαγών ενός πληθυσμού που τον καθιστούν ικανό να αυξήσει, σε διάρκεια και σωρευτικά, το πραγματικό συνολικό προϊόν του». Η μεγέθυνση είναι, απλώς, το μεγάλωμα του μεγέθους, η διόγκωση κάποιων δεικτών του...

Συνολικά, όμως, για το παραδοσιακό, συμβατικό Παράδειγμα στην οικονομική ανάλυση οι όροι οικονομική ανάπτυξη, μεγέθυνση και εκβιομηχάνιση παραμένουν στην συνήθη χρήση τους ταυτόσημοι. Αυτή η υπεραπλουστευτική ταύτιση οδηγεί, αναπότρεπτα, σε σοβαρούς αναλυτικούς αποπροσανατολισμούς και ερμηνευτικές εκπτώσεις. Η μεγέθυνση είναι η διατηρήσιμη, μέσα σε μια περίοδο χρόνου, αύξηση κάποιου(ων) δείκτη(ών) ο οποίος, για ένα έθνος-κράτος, αποτυπώνει ένα σημαντικό οικονομικό μέγεθος /ροή. Ως επί το πλείστον, ως δείκτης χρησιμοποιείται το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) σε πραγματικές τιμές, συνήθως διαιρούμενο με το πληθυσμό της χώρας (μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ) . Αντίθετα, η έννοια της οικονομικής ανάπτυξης είναι αδιάρρηκτα δεμένη με την έννοια της οικονομικής εξέλιξης: Αλλαγές ροών και δομών, δεμένες οι μεν στις δε, σε αντίθεση από μια διαδοχή «τυχαία», μέσα στον μη-αναστρέψιμο και ιστορικό χρόνο. Και φυσικά, όπως θα το καταλαβαίναμε εύκολα στην περίπτωση ενός ζωντανού οργανισμού, ας πούμε ανθρώπου, άλλο πράγμα η αύξηση του βάρους του και άλλο η ανάπτυξη του μυϊκού του συστήματος…

Δεν είναι, λοιπόν, μονάχα η αύξηση του πλούτου και του κατά κεφαλήν εισοδήματος, αυτό δηλαδή που ονομάζουμε οικονομική μεγέθυνση, αρκετό για την δόμηση ενός βιώσιμου σπιράλ οικονομικής ανάπτυξης, στις φτωχότερες κοινωνίες του πλανήτη. Χρειάζονται, πάντοτε, και βαθύτερες δομικές αλλαγές, στα λιγότερο ανεπτυγμένα κοινωνικοοικονομικό συστήματα με σκοπό την συστηματική αύξηση των δυνατοτήτων τους στον πόλεμο εναντίον της φτώχειας και της στέρησης. Και κυρίως, στην δυνατότητα τους να καινοτομούν αποτελεσματικά και να διαχειρίζονται με επιτυχία την αλλαγή, όπως θα εξετάσουμε στην συνέχεια αυτού του βιβλίου..»

Ε, λοιπόν, αυτά δεν τα είχαμε και στην «μεταπολίτευση». Και εδώ έχει, στα μάτια μου, δίκιο η κριτική της…

Το «πεινασμένο» - πολλαπλά…- κοινωνικοοικονομικό μας σύστημα βγήκε από την Χούντα, με σκοπό απλώς να «φάει»… Πάχυνε και διογκώθηκε… Μοίρασε αφειδώς δανεική ευμάρεια και καταναλωτικά πρότυπα «παχυσαρκίας», όλων των ειδών και επιπέδων…

Δεν έκανε τις αναγκαίες θεσμικές μεταρρυθμίσεις - διότι φοβήθηκε και δεν τις άντεξε… - που θα άνοιγαν τον δρόμο σε ένα νέο σύγχρονο και ευσταθές αναπτυξιακό μοντέλο: Με εστίαση στην ποιότητα, την γνώση, την αξιοκρατία και την εξωστρέφεια…

Έτσι φτιάξαμε μεταπολιτευτικά ένα κοινωνικοοικονομικό σύστημα τύπου «μπουχέσα»…  Θέλει να τρώει πολύ, να δουλεύει λίγο, να σπαταλά χωρίς ενοχές και, κυρίως, να θρηνεί… Επειδή οι «φάπες» που τρώει δεν φαίνεται να έχουν τελειωμό… Δυστυχώς…

[1] Από το καινούργιο βιβλίο μου «Παγκόσμια Κρίση, Καινοτομία & Διαχείριση Αλλαγής».... Από τις εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ, στο άμεσο μέλλον…

* Ο Δρ. Χάρης Βλάδος είναι Οικονομολόγος, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης