Είναι εφικτή μια δημοκρατικότερη Ευρώπη;

Είναι εφικτή μια δημοκρατικότερη Ευρώπη;

Της Ζέφης Δημαδάμα *

Το 2019 αποτελεί μια ιδιαίτερα κρίσιμη εκλογική χρονιά για την Ευρώπη. Σε αυτές τις εκλογές  καλούμαστε να υπερασπιστούμε τα κεκτημένα μας αλλά και να χαράξουμε νέους δρόμους για ένα κοινό και δίκαιο μέλλον.

Οι εκλογές αυτές θα αποτελέσουν  ίσως την πιο καθοριστική αναμέτρηση σε συνθήκες λιτότητας, ανεργίας, αυξανόμενων  ανισοτήτων, προσφυγικής κρίσης, σε ένα βεβαρυμένο περιβάλλον επιφορτισμένο με λαϊκισμό, ευρωσκεπτικισμό και εντεινόμενη ρητορική μίσους.

Η δημοκρατικότερη και συμμετοχικότερη διακυβέρνηση στην Ευρώπη έρχεται και επανέρχεται ως πρωταρχικό αίτημα των προοδευτικών δυνάμεων. Με τόλμη απαιτείται να προβούμε άμεσα στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση η οποία αποτελεί ίσως το βασικό «κλειδί» στην ενίσχυση της Ένωσης.

Αναμφίβολα, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν έχει επιτευχθεί ισόρροπα μεταξύ της οικονομικής και πολιτικό-κοινωνικής διάστασης ενώ το πολιτικό δυναμικό δεν έχει καταστήσει σαφές ότι έχει μια δίκαιη και ρεαλιστική πρόταση για την αντιμετώπιση των ανωτέρω.

Ωστόσο,  η Ευρώπη δεν ξεκινά από μηδενική βάση, παρά τις όποιες αδυναμίες. Έχει  ήδη επιτύχει καθοριστική πρόοδο στα ανθρώπινα δικαιώματα, στο κοινωνικό κράτος, στην ισότητα των φύλων, στην  ελευθερία του λόγου, στην περιβαλλοντική προστασία αλλά και στην κοινή αγορά και στο κοινό νόμισμα.

Οι παραπάνω «νίκες» δεν είναι αμελητέες. Όμως, η παγκοσμιοποίηση, ο οικονομικός ανταγωνισμός, οι ενεργειακές ανάγκες, η 4η βιομηχανική επανάσταση, η κλιματική αλλαγή, απαιτούν αποτελεσματικές προτάσεις και συντονισμένες πολιτικές.

Σε καμία περίπτωση, δεν επιτυγχάνονται τα προαναφερθέντα σε επίπεδο εθνικού κράτους, λόγω των αντικειμενικών δυσκολιών κάθε χώρας να ανταπεξέλθει στις παγκόσμιες απαιτήσεις ακόμη και όταν αναφερόμαστε σε χώρες όπως η Γερμανία ή Γαλλία. Μονόδρομος επομένως  είναι μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση με προϋποθέσεις.

Πρώτη προϋπόθεση είναι η επίτευξη μιας Ομοσπονδιακής Πολιτικής Ευρωπαϊκής Ένωσης  θεσμικά και δημοκρατικά θωρακισμένης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δύναται να έχει νομιμοποιημένο, συντονιστικό ρόλο, με επαρκή προϋπολογισμό για την υλοποίηση κοινών πολιτικών σε κρίσιμους τομείς όπως η  άμυνα, η εξωτερική πολιτική, το προσφυγικό ζήτημα κλπ. 

Δεύτερη προϋπόθεση είναι η ουσιαστική (επανα)σύνδεση των πολιτών με την ευρωπαϊκή κεντρική ηγεσία, μια σχέση η οποία έχει διαρραγεί λόγω της  γραφειοκρατικής της λειτουργίας αλλά και λόγω της σκληρής λιτότητας η οποία εφαρμόστηκε κυρίως στον Νότο σε συνδυασμό με το «τραυματικό» Brexit.

Σε αυτό το περιβάλλον,  δημιουργούνται προκλήσεις και ευκαιρίες για τις σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις, οι οποίες επικεντρώνονται στη βιώσιμη ανάπτυξη, στην ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, στη δημιουργία νέων ποιοτικών θέσεων εργασίας μέσω της διασφάλισης μιας δημοκρατικότερης Ευρώπης.

Μιας δημοκρατικότερης  Ευρώπης η οποία θα υπερασπίζεται τους ευάλωτους πολίτες, θα παρέχει ισότιμες ευκαιρίες αξιοπρεπούς διαβίωσης και εργασίας, θα ενισχύει τη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή.

Οι σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις είναι αυτές οι οποίες έχουν τις αρχές και την εμπειρία να ηγηθούν σε μια προοδευτική ευρωπαϊκή συμμαχία προτάσσοντας το συμφέρον των πολιτών μέσω ενός ολοκληρωμένου σχεδίου και ελπιδοφόρου οράματος. Ενός οράματος στο οποίο οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι πολίτες θα είναι οι συνδιαμορφωτές και οι πρωταγωνιστές.

Γιατί η δημοκρατία είναι αλληλένδετη με τη δικαιοσύνη, την ισότητα, την αντιμετώπιση των ανισοτήτων και την προάσπιση θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών.

* Η Ζέφη Δημαδάμα είναι διδάσκουσα στο Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών στο Παντειο Παν/μιο και Αντιπρόεδρος Γυναικών ΕΣΚ