Δύσκολη η επίτευξη του στόχου για πλεόνασμα και ανάπτυξη

Δύσκολη η επίτευξη του στόχου για πλεόνασμα και ανάπτυξη

Photo by Anadolu Agency / Contributor / Getty Images / Ideal Image

Η υπεύθυνη για την αξιολόγηση της Ελλάδας, αναλύτρια της Moody''s, Alpona Banerji (Vice president-senior credit officer) μιλάει αποκλειστικά στο Liberal για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και εξηγεί τους λόγους που διατηρούν υπαρκτό τον κίνδυνο του Grexit, παρά το γεγονός ότι η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δεν αποτελεί το βασικό σενάριο του οίκου αξιολόγησης.

Παράλληλα, η αναλύτρια της Moody''s δίνει λίγες πιθανότητες στο να επιτύχει η κυβέρνηση τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% από το 2018 και μετά, καθώς εκτιμά ότι μεσοπρόθεσμα η ανάπτυξη θα διατηρηθεί χαμηλότερα από το 2,7% που «προβλέπει» το πρόγραμμα, τη στιγμή που οι πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις δυσκολεύουν την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.

Η κ. Banerji κάνει λόγο για τον υψηλό κίνδυνο πολιτικών εξελίξεων λόγω της μικρής πλειοψηφίας της κυβέρνησης και των κοινωνικών εντάσεων και τοποθετεί την έναρξη των ουσιαστικών συζητήσεων για την ελάφρυνση του χρέους μετά τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος.

Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Μαριόλη

Είναι η δεύτερη διαδοχική φορά που η Moody''s «αναβάλλει» την «ετυμηγορία» της για την αξιολόγηση της Ελλάδας. Πώς η απόφαση του Eurogroup να ξεκλειδώσει επιπλέον βοήθεια για την Ελλάδα αλλάζει τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την αξιολόγηση του ελληνικού δημοσίου και ποια είναι τα βασικά στοιχεία που παραμένουν αμετάβλητα;

Η Ελλάδα ολοκλήρωσε επιτυχώς την πρώτη αξιολόγηση του τρίτου προγράμματος διάσωσης τον Ιούνιο, γεγονός που σταθεροποιεί τις πιστωτικές συνθήκες στη χώρα και στηρίζει το σταθερό outlook που διαθέτουμε στην αξιολόγηση Caa3 για την Ελλάδα. Δεδομένου τούτου, η χώρα συνεχίζει να βρίσκεται αντιμέτωπη με σημαντικές οικονομικές και δημοσιονομικές προκλήσεις. Οι κίνδυνοι εφαρμογής που σχετίζονται με το πακέτο διάσωσης παραμένουν σε υψηλό επίπεδο, δεδομένης της μικρής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας της κυβέρνησης, του κακού ιστορικού και της περιορισμένης ικανότητας της δημόσιας διοίκησης να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που ψηφίζει η Βουλή.

Είναι μία αρκετά συμπαγής συμφωνία έτσι ώστε να απομακρυνθεί σημαντικά ο κίνδυνος του Grexit; Σας κάνω αυτήν την ερώτηση, γιατί πολλοί αναλυτές επαναφέρουν το Grexit στο τραπέζι λόγω των πιθανών επιπτώσεων του Brexit.

Αν και δεν αποτελεί το βασικό μας σενάριο, το υψηλό επίπεδο του πολιτικού ρίσκου λόγω της μικρής πλειοψηφίας της κυβέρνησης συνασπισμού –που ως επακόλουθο έχει να είναι υψηλός ο κίνδυνος εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων του οικονομικού προγράμματος και ειδικότερα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων– συνεπάγεται ότι ο κίνδυνος εξόδου από την Ευρωζώνη παραμένει επίσης σε υψηλό επίπεδο.

Μπορεί το Brexit να καθυστερήσει ή ακόμη και να εκτροχιάσει την ελληνική οικονομία;

Δεν αναμένουμε ότι το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος υπέρ της αποχώρησης της Μ. Βρετανίας από την Ε.Ε. να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία, όμως θα μπορούσαν να υπάρξουν επιπτώσεις για την Ελλάδα μέσω του εμπορίου και του τουρισμού. Εκτιμούμε ότι βραχυπρόθεσμα το οικονομικό κόστος της εξόδου για τη Μ. Βρετανία θα εξαρτηθεί από τον αντίκτυπο της αβεβαιότητας στις επενδυτικές αποφάσεις και στην κατανάλωση. Η χαμηλότερη ανάπτυξη στη Μ. Βρετανία θα μπορούσε να αντισταθμίσει μέρος των θετικών τουριστικών ροών στην Ελλάδα, διότι περίπου το 14,5% της διαμονής ξένων τουριστών στην Ελλάδα προέρχεται από τη Μ. Βρετανία. Παρ'' όλα αυτά, οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων προς τη Μ. Βρετανία είναι αρκετά περιορισμένες, καθώς αντιστοιχούν μόλις στο 0,6% του ελληνικού ΑΕΠ και το 4,2% των συνολικών εξαγωγών αγαθών της χώρας.

Μετά από 6 χρόνια ύφεσης πιστεύετε ότι η ελληνική οικονομία αντέχει να σηκώσει το βάρος των νέων μέτρων και να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2018; Εκτιμάτε ότι η πρόταση του ΔΝΤ για πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% και αναδιάρθρωση του χρέους είναι πιο βιώσιμη;

Ο προϋπολογισμός του 2016 που πέρασε από τη Βουλή προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 0,53% του ΑΕΠ, που ταυτίζεται με τους στόχους του προγράμματος. Το πρόγραμμα στοχεύει σε πρωτογενή πλεονάσματα 0,5% του ΑΕΠ το 2016 και 1,75% του ΑΕΠ το 2017, που κατά τη γνώμη μας είναι κάτι εφικτό δεδομένων ων προβλέψεών μας για την ανάπτυξη. Από το 2018 και μετά και για 10 χρόνια, ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα είναι στο 3,5%. Ωστόσο, κατά την άποψή μας, η πιθανότητα η κυβέρνηση να καταφέρει να διατηρήσει πρωτογενή πλεονάσματα σε αυτό το επίπεδο είναι μικρή. Και αυτό γιατί εκτιμούμε ότι μεσοπρόθεσμα η ανάπτυξη θα διατηρηθεί χαμηλότερα από το μέσο όρο του 2,7% που είναι η παραδοχή του προγράμματος, ενώ οι πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις που σχετίζονται με τη συνεχιζόμενη λιτότητα θα συνεχίσουν να προστίθενται στους παράγοντες που δυσκολεύουν την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.

Στην περίπτωση που δεν υπάρξουν εξελίξεις που προκαλούν αβεβαιότητα μέσα στους επόμενους μήνες, πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να προχωρήσει σε μία δοκιμαστική έκδοση ομολόγων ακόμη και στις αρχές του 2017, παρά το γεγονός ότι δεν έχει επιλυθεί το θέμα της αναδιάρθρωσης του χρέους;

Εστιάζουμε στην αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου του αξιόχρεου της Ελλάδας. Αναμένουμε ότι θα ξεκινήσει λεπτομερής συζήτηση αναφορικά με την ελάφρυνση του χρέους αφού η Ελλάδα βγει από το τρέχον πρόγραμμα. Ωστόσο, παραμένει ασαφής η μορφή που θα λάβει η ελάφρυνση του χρέους, ενώ δεν είναι ξεκάθαρο ακόμη και το πόσο βαθιά θα είναι.

Υποστηρίζετε ότι ο κίνδυνος εφαρμογής του προγράμματος παραμένει σε υψηλό επίπεδο. Δεδομένου ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει αλλάξει δραματικά τη στάση της τους τελευταίους 12 μήνες, πιστεύετε ότι είναι πιθανό να βιώσουμε μία περίοδο πολιτικής σταθερότητας που τόσο έχουμε ανάγκη, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης;

Το αποτέλεσμα των εκλογών του Σεπτεμβρίου του 2015 και η επιτυχής ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας τον Ιούνιο του 2016 δείχνουν ότι ο κίνδυνος να πραγματοποιηθούν σενάρια που προβλέπουν είτε αδιέξοδο με τους επίσημους πιστωτές και/ή μία βαθύτερη ύφεση ως αποτέλεσμα παρατεταμένης αβεβαιότητας έχει κατά κάποιο τρόπο περιοριστεί. Ωστόσο, ο κυβερνητικός συνασπισμός είναι αρκετά εύθραυστος, με πλειοψηφία μόλις τριών εδρών στο Κοινοβούλιο. Ο κίνδυνος πολιτικών εξελίξεων παραμένει σε υψηλό επίπεδο κατά την άποψή μας, καθώς η κοινωνική αναταραχή και η κόπωση στον τομέα των μεταρρυθμίσεων εγείρουν σημαντικούς κινδύνους για τη συνέχιση της πολιτικής βάσει του προγράμματος.

Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες που θα οδηγήσουν την Ελλάδα σε βιώσιμη ανάκαμψη μεσοπρόθεσμα; Με άλλα λόγια, θα μπορούσατε να μας περιγράψετε τις πιθανές θετικές εξελίξεις για την αναβάθμιση της Ελλάδας στην περίπτωση που εφαρμοστεί πιστά το πρόγραμμα;

Το σταθερό outlook στην αξιολόγηση Caa3 αντανακλά την άποψή μας ότι οι οικονομικοί, χρηματοοικονομικοί και πολιτικοί κίνδυνοι είναι ισορροπημένοι. Θετικές πιέσεις στην αξιολόγηση θα μπορούσαν να σημειωθούν στην περίπτωση που υπάρξει (α) αύξηση στο ρυθμό της δημοσιονομικής προσαρμογής και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, (β) βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και πρωτογενή πλεονάσματα, τα οποία θα στηρίξουν τη συνεχή μείωση του χρέους και (γ) μεγαλύτερη βεβαιότητα και ορατότητα στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Πιέσεις υποβάθμισης της αξιολόγησης θα μπορούσαν να υπάρξουν, αν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του τρίτου πακέτου διάσωσης δεν εκπληρωθούν και η οικονομική ανάκαμψη είναι σημαντικά χαμηλότερη από το αναμενόμενο. Στην περίπτωση, δηλαδή, που ο κυβερνητικός συνασπισμός αποδεχθεί αναποτελεσματικός στην επίτευξη συμφωνίας για το πώς θα ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των πιστωτών ή αν υπάρξουν ευρύτερες πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις που υπονομεύουν τη στήριξη (κοινωνική και νομοθετική) για το τρίτο πρόγραμμα.