(Φωτ: Carlos Becerra/Anadolu Agency/Getty Images/Ideal Images)
Του Γιάννη Κουζηνού
Την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου έληξε η 17η Σύνοδος Κορυφής του Κινήματος των Αδεσμεύτων που διεξήχθη στο νησί Μαργαρίτα στην Βενεζουέλα και αν κάποιος τελικά βγήκε κερδισμένος από όλη αυτήν την ιστορία σίγουρα δεν είναι ο Maduro. Μάλλον τελικά η αντιπολίτευση πρέπει να ευχαριστήσει δημοσίως τον Πρόεδρο, αφού με τη Σύνοδο Κορυφής έγινε νομίζω σαφές και στον τελευταίο δύσπιστο ότι η Μπολιβαριανή Επανάσταση, που κρατά στα χεριά την εξουσία εδώ και 17 χρόνια, είναι πλέον σε διεθνή απομόνωση.
Το Κίνημα των Αδεσμεύτων ιδρύθηκε το 1961 σαν μια μέση οδό μέσω της πόλωσης του ψυχρού πολέμου της εποχής. Αρχικά ιδρύθηκε από την Ινδία, την Ινδονησία, την Αίγυπτο, την Γκάνα και την πρώην Γιουγκοσλαβία και τα κράτη μέλη του Κινήματος υποστήριζαν την ειρηνική συνύπαρξη και την μη ευθυγράμμιση τους είτε με τις Ηνωμένες Πολιτείες είτε με τη Σοβιετική Ένωση.
Στην τελευταία όμως Σύνοδό τους στη Βενεζουέλα, το Κίνημα των Αδεσμεύτων παρουσίασε μια πραγματικά αθλία εικόνα.Ο Nicolas Maduro όλο και περισσότερο απομονωμένος από τη διεθνή πολιτική σκηνή την στιγμή που η Βενεζουέλα βρίσκεται στην δίνη της οικονομικής δυσλειτουργίας, αν μπορούμε να το θέσουμε κομψά και εν μέσω κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής, χαιρέτισε τη Σύνοδο Κορυφής ως μια μεγάλη επιτυχία, αποκαλώντας τη συνάντηση που θα «πρέπει να θυμόμαστε για αιώνες».
Αλλά οι άδειες καρέκλες του συνεδριακού κέντρου διαψεύδουν τον ενθουσιασμό του. Μόνο 10 αρχηγοί κρατών τελικά έκαναν την εμφάνιση τους από τα 120 κράτη μέλη που απαρτίζουν το Κίνημα, σύμμαχοι από αριστερές κυβερνήσεις και αποδέκτες βοήθειας σε πετρέλαιο. Είναι άλλωστε γνωστή η πρακτική που εφάρμοσε όλα αυτά τα χρονιά αρχικά ο Ούγκο Τσάβες και κατόπιν o διάδοχος του Maduro να αγοράζει ουσιαστικά συμμαχίες με αντάλλαγμα δωρεές πετρελαίου.
Ποιοι ήταν οι ηγέτες που τελικά καθίσαν στο ίδιο τραπέζι με τον Maduro; Ένα συνονθύλευμα από τους τους πιο αμφισβητούμενους ηγέτες στον πλανήτη, μεταξύ των οποίων ο Πρόεδρος της Ζιμπάμπουε Robert Mugabe, o Πρόεδρος της Κούβας Raul Castro, o πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Mahmoud Abbas, o Ιρανός Πρόεδρος, Hassan Rouhani, και o Πρόεδρος του Ισημερινού Rafael Correa. Είναι χαρακτηριστικό ότι o πρωθυπουργός της Ινδίας, Narendra Modi, δεν παρευρέθηκε τελικά στη Σύνοδο και είναι η πρώτη φορά στα χρονικά του Κινήματος που η Ινδία δεν εκπροσωπείται, αφού είναι φανερό ότι πλέον η χώρα του επιδιώκει τη σύσφιξη των σχέσεων της με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Η μελαγχολική και μοναχική Σύνοδος Κορυφής αντικατοπτρίζει την απομόνωση της Βενεζουέλας, την άλλοτε πλούσια δημοκρατική χώρα που σήμερα πλήττεται καθημερινά από την έλλειψη βασικών αγαθών διαβίωσης και φαρμάκων αλλά και καθημερινές διακοπές της ηλεκτροδότησης και υδροδότησης. Η επιλογή μάλιστα του τόπου της Συνόδου Κορυφής αποτελεί μια ακόμα απόδειξη της απομόνωσης του καθεστώτος όχι μονό στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό της χώρας. Το άλλοτε διάσημο τουριστικό θέρετρο, το νησί Μαργαρίτα επιλέχθηκε από την κυβέρνηση ακριβώς επειδή θα ήταν πιο εύκολο να ελεγχθούν οι αντιδράσεις του κόσμου. Στο νησί που οι κάτοικοι του υποφέρουν από τη δραματική έλλειψη υδροδότησης, αλλά, και όπως και σε όλη τη χώρα, από την έλλειψη τροφίμων, μεταφέρθηκαν χιλιάδες αυθόρμητοι υποστηρικτές του καθεστώτος και τόνοι από τρόφιμα αποκλειστικά για τη Σύνοδο.
Ο Συνασπισμός της αντιπολίτευσης χαρακτήρισε την Σύνοδο Κορυφής τεράστια αποτυχία της κυβέρνησης και προσωπικά του Προέδρου Maduro. «Επικυρώθηκε με τον χειρότερο τρόπο η διεθνής απομόνωση του Maduro, η ανικανότητα του στην διπλωματία και απορρίφθηκε από όλο τον κόσμο ένα καθεστώς παγκόσμιο σύμβολο της διαφθοράς και της ανεπάρκειας», αναφέρουν χαρακτηριστικά στη δήλωσή τους, ενώ o Πρόεδρος Maduro για μια ακόμα φορά καταφέρθηκε κατά των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής λέγοντας πως «η Βενεζουέλα αντιμετωπίζει μια παγκόσμια επίθεση, η οποία είναι ενάντια σε όλες της χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής. Μια επίθεση που έχει στόχο να επιβάλει την πολιτική, οικονομική και πολιτιστική αναδιοργάνωση των χωρών μας με την παλιά ολιγαρχία».
Το Κίνημα των Αδεσμεύτων ήταν πάντα ένα μικτό καστ χαρακτήρων, από τη Νότια Αφρική κατά του Απαρτχάιντ με ήρωα τον Nelson Mandela, μέχρι τον Suharto, άλλοτε πανίσχυρο δικτάτορα της Ινδονησίας. Ωστόσο, ήταν κάποτε μια σημαντική δύναμη στη διεθνή πολιτική, βοηθώντας να ενωθούν οι χώρες που αγωνίζονταν για την ανεξαρτησία τους κατά τη διάρκεια του τέλους της αποικιοκρατίας και πιέζοντας για τη διεθνή προσοχή στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Αλλά με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την αφθονία των οικονομικών και γεωπολιτικών ανακατατάξεων, τα κράτη μέλη έχουν πάρει διαφορετικά μονοπάτια, και οι περισσότεροι αγώνες τους συγχωνεύονται γύρω από κοινούς στόχους. Στη Βενεζουέλα, τουλάχιστον, εκείνοι που μπήκαν στον κόπο να εμφανιστούν έχουν ως επί το πλείστον ένα πράγμα που τους ενώνει: Ρητορική αν όχι μισούς,αντιπαράθεσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
