Δεν τραγούδησε ακόμη η χοντρή κυρία

Τι κοινό μπορεί να έχει η Άγκελα Μέρκελ με την Λαίδη Τσάτερλυ; Προφανώς όχι τον ερωτισμό, λέει ο Peter Sloterdijk, ο πιο γνωστός σύγχρονος Γερμανός φιλόσοφος και εξηγεί: η καγκελάριος μοιάζει με τη διάσημη Αγγλίδα λαίδη στον πραγματισμό. Η δυναμική λογοτεχνική ηρωίδα, όταν ο άνδρας της επέστρεψε  από τον πόλεμο ένα ψυχικό και σωματικό ναυάγιο, έπραξε όπως υπέδειξε ο συγγραφέας-δημιουργός της, αδιαφορώντας για την κριτική των άλλων σχετικά με τα ήθη της. Ο Λώρενς έλεγε το εξής απλό:  «Πρέπει να ζήσουμε, ανεξαρτήτως πόσοι ουρανοί θα πέσουν στο κεφάλι μας».

Η Μέρκελ  στις τρεις θητείες της, σύμφωνα με τον Γερμανό διανοητή, πολιτεύθηκε με έναν συνδυασμό ενστίκτου, δύναμης και ρεαλισμού. Αυτό το στυλ διακυβέρνησης είναι περισσότερο τεχνικό. Οι πολιτικοί δεν ενεργούν, αντιδρούν. Δεν διαμορφώνουν πολιτικές αλλά περιμένουν έως ότου το πρόβλημα τους χτυπήσει την πόρτα, όμως  και πάλι αναλαμβάνουν δράση όταν  η λύση καταστεί επείγουσα (η ελληνική περιπέτεια αποτελεί ηχηρό παράδειγμα αυτής της τακτικής). Ο Peter Sloterdijk υποστηρίζει ότι ο Χέλμουτ Κολ, καθιέρωσε το μοντέλο της εξουσίας σε  λήθαργο και η καγκελάριος αποδείχθηκε πολύ  καλή μαθήτρια του μέντορά της. Εξουσία σε λήθαργο δεν σημαίνει απραξία αλλά μεθοδική προετοιμασία προκειμένου αν χρειαστεί να ανταποκριθεί ο/η ηγέτης σε προκλήσεις ιστορικών διαστάσεων. Προϋποθέτει σκληρή δουλειά 14 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα, πλήθος άχαρων  συναντήσεων, επίπονες διαπραγματεύσεις και μακρόσυρτες συζητήσεις, συνεχή ταξίδια και γενικώς πολύ πολιτικό «θόρυβο», συχνά αντιστρόφως ανάλογο των ορατών αποτελεσμάτων.

Ο Κολ έτσι πορεύθηκε και έφθασε να βάλει το όνομά του δίπλα από την επανένωση των Γερμανιών. Στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων όταν το απαίτησε η Ιστορία. Η Μέρκελ από την άλλη, μάχεται να μην μπει το όνομά της δίπλα από την διάλυση της Ευρώπης, εγχείρημα εξίσου δύσκολο με εκείνο του πολιτικού πατέρα της.

Το ερώτημα είναι αν θα της δοθεί η ευκαιρία καθώς η πορεία προς την τέταρτη θητεία δεν είναι ακριβώς περίπατος, όπως έδειχνε μέχρι πρότινος. Η εμφάνιση του Μάρτιν Σουλτς δημιούργησε νέα δεδομένα στην πολιτική σκηνή της χώρας και ξαφνικά  δεν φαίνεται απίθανη η νίκη των Σοσιαλδημοκρατών στις κάλπες του Σεπτεμβρίου. Η Μέρκελ σαν να κούρασε και να κουράστηκε. Θα αντέξει μέχρι το φθινόπωρο η «απαραίτητη Ευρωπαία» όπως την αποκάλεσε ο Εconomist πριν από έναν χρόνο, πριν καν προκύψουν το BREXIT και ο Τράμπ.

Οι πιο κυνικοί θυμίζουν ότι ουδείς αναντικατάστατος. Ας σκεφτούμε ομως -τουλάχιστον οσοι δεν επιθυμούμε να εξαερωθεί το ευρωπαϊκό  εγχείρημα - ότι οι πολιτικοί συσχετισμοί στην γηραιά ήπειρο δεν  είναι πλέον υπέρ του και ότι οι δυνάμεις που θέλουν την επιστροφή στα εθνικά κράτη κερδίζουν έδαφος. Η Μέρκελ είναι τραγικά μόνη στην προσπάθεια ανάσχεσης του ευρωπαϊκού εκφυλισμού. Η Λεπέν καραδοκεί, Μόσχα και Ουάσιγκτον δεν κρύβουν την μεγάλη επιθυμία τους και «βοηθούν» όπως μπορούν , να τερματιστεί η Ευρώπη των 28, 27 στην πραγματικότητα αφού το Λονδίνο ήδη σήκωσε τις άγκυρες, μικρότερες χώρες μέλη φλερτάρουν με την ιδέα των πολυμερών συνεργασιών που θα αντικαταστήσουν τον «κορσέ» των Βρυξελλών. Μέσα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης θάμπωσε -όχι αδίκως- και οι ψηφοφόροι στρέφονται σε κόμματα που ζητούν αβασάνιστα exit.

Η Γερμανίδα καγκελάριος όλα αυτά τα χρόνια της βασιλείας της άκουσε ουκ ολίγους χαρακτηρισμούς. Την αποκάλεσαν  ισχυρότερη γυναίκα στον κόσμο, ερωμένη του Τέταρτου Ραϊχ, ψευδο-συντηρητική και κρυπτό-σοσιαλίστρια,καγκελάριο του ανθρώπου της εργασίας, επιτομή της πολιτικής μετριότητας, μητερούλα, σφίγγα, μέδουσα και μύρια όσα άλλα. Φίλοι και αντίπαλοι , πάντως συμφωνούν οτι υπήρξε και συνεχίζει να είναι μια ηγέτης που επιδιώκει συγκλίσεις, αντιπαθεί τις ρήξεις, δεν λαϊκίζει, πιστεύει στη Δημοκρατία, στην ανοχή του διαφορετικού, στην ατομική ελευθερία και στην συλλογική προσπάθεια.

Η Ευρώπη την χρειάζεται και  η Ελλάδα χρειάζεται την Ευρώπη.  Η τεφλόν - Άγκελα θα τα καταφέρει; Οι δημοσκοπ?σεις λένε αυτά που λένε αλλά μην καλού κακού στοιχηματίσετε ότι βλέπουμε το λυκόφως της καγκελαρίου. «It ain''t over ''til the fat lady sings». Και η Βρουγχίλδη δεν έχει πει ακόμη την τελευταία άρια.