Photo by Anadolu Agency/ Getty Images/ Contributor
Του Γιάννη Κουζηνού
Ο ορισμός της παράνοιας είναι να κάνεις το ίδιο πράγμα περιμένοντας διαφορετικό αποτέλεσμα. Και ενώ δεν είναι ξεκάθαρη η πατρότητα του τσιτάτου, είναι ξεκάθαρο ότι έχει βρει το απόλυτο παράδειγμα επαλήθευσης του στον τρόπο διακυβέρνησης της Βενεζουέλας αλλά και γενικότερα όπου έγινε προσπάθεια να εφαρμοστεί ο σοσιαλισμός. Η ίδια η βάση του σοσιαλισμού δεν έχει λογική όταν διαλαλεί ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Όλοι οι άνθρωποι σαφώς πρέπει να ξεκινούν από την ίδια βάση και να τους δίνονται ίσες ευκαιρίες. Ανάλογη όμως με την ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου θα είναι και η εξέλιξη του. Άλλοι είναι εργασιομανείς κι άλλοι τεμπέληδες, άλλοι είναι ευφυείς και άλλοι…όχι και τόσο. Οι άνθρωποι δεν είναι ίσοι γιατί ευτυχώς δεν είναι ίδιοι. Ένα σύστημα διακυβέρνησης θα πρέπει φυσικά να παρέχει σε όλους τους πολίτες ένα μαξιλαράκι ασφαλείας, μια βάση αξιοπρεπούς διαβίωσης και πρόσβαση σε όλα τα κοινωνικά αγαθά. Υγεία, παιδεία, στέγαση, διατροφή και ψυχαγωγία. Το κοινωνικό κράτος όμως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει και δεν μπορεί να προσπαθεί να εξισώσει ανθρώπους που εκ των πραγμάτων δεν είναι ίσοι. Τα παραδείγματα μέσα στα χρόνια πολλά, με πιο πρόσφατα αυτά της Κούβας και της Βενεζουέλας. Όταν επιχειρείται εξίσωση των τάξεων η εξίσωση γίνετε πάντα προς τα κάτω με αφανισμό της μεσαίας τάξης.
Στην Βενεζουέλα το 2016 η διαχωριστική γραμμή μεταξύ της μεσαίας τάξης και των εκατομμυρίων του φτωχού κόσμου δεν έχει μόνο ξεθωριάσει αλλά θα μπορούσα να πω ότι πλέον δεν υπάρχει. Η μεγάλη επιτυχία της εφαρμογής, για μια ακόμα φορά σε μια ακόμα χώρα, τού σοσιαλισμού είναι η δημιουργία αρκετών χιλιάδων νεόπλουτων μέσα από τα σπλάχνα του καθεστώτος, η διατήρηση του "παλαιού χρήματος" που φυσικά δεν άγγιξε κανένας και η δημιουργία εκατομμυρίων νεόπτωχων. Σίγουρα όλο αυτό φαντάζει πολύ διαφορετικό από την θεωρία του σοσιαλισμού και η πικρή αλήθεια κρύβετε στην πράξη και στην εφαρμογή του. Ακόμα και εάν πάρουμε σαν δεδομένη την αιώνια δικαιολογία του οικονομικού πολέμου που δέχεται ο σοσιαλισμός από τον καπιταλισμό, μετά από τόσα χρόνια και μετά από τα τόσα δεινά που έχει προκαλέσει στις χώρες που έγινε προσπάθεια εφαρμογής του, τελικά προφανώς είναι αδύνατον να κερδηθεί αυτός ο πόλεμος και η λογική δείχνει ότι θα ήταν προτιμότερη μια επί μέρους προσπάθεια να διορθωθούν τα όποια προβλήματα που σαφώς υπάρχουν στον καπιταλισμό, από την βίαιη και ατσούμπαλη απόξεση του από την κοινωνία.
Η ταχεία οικονομική κατάρρευση της Βενεζουέλας είναι μόνο το πιο πρόσφατο παράδειγμα όπου ο καλοπροαίρετος σοσιαλισμός πηγαίνει στραβά. Είτε πρόκειται για την Κούβα, τη Ρωσία, τη Βόρεια Κορέα, ή άλλα λιγότερο προφανή παραδείγματα, ο σοσιαλισμός ως έννοια έχει μεγάλη απήχηση αρχικά, αλλά τελικά ξινή κατάληξη. Αυτό δεν συμβαίνει επειδή η μία οικονομική τάξη νοιάζεται λιγότερο για όλους τους υπόλοιπους. Δεν σημαίνει ότι ο σοσιαλισμός είναι το απόλυτο κακό και στον καπιταλισμό είναι όλα καλώς καμωμένα. Είναι απλά η ανθρώπινη φύση.
Οι άνθρωποι χρειάζονται κίνητρα για να κάνουν τα σωστά πράγματα. Να παράγουν αγαθά και υπηρεσίες, να δημιουργούν το κεφάλαιο για να το πράξουν και να εργάζονται σκληρά ώστε οι ίδιοι και η οικογένειά τους να μπορούν να απολαύσουν τους καρπούς της εργασίας τους. Αυτό είναι πάνω κάτω ο καπιταλισμός στην βάση του. Τα συστήματα που αποθαρρύνουν αυτές τις τάσεις, αργά ή γρήγορα δημιουργούν οικονομικές συμφορές που βλάπτουν τους φτωχούς, τους ίδιους δηλαδή ανθρώπους που υποτίθεται ο σοσιαλισμός φιλοδοξεί να βοηθήσει.
Μερικά χρόνια πριν έρθει ο Τσάβες στην εξουσία, αυτή την ιστορία μου την διηγήθηκε η γυναίκα μου, υπήρχαν αρκετά μαγαζιά στο Καράκας με τουριστικά είδη που πουλούσαν χειροποίητα κομψοτεχνήματα που κατασκεύαζαν φυλές αυτόχθονες από το Δέλτα του Ορινόκο. Τα κομψοτεχνήματα είχαν μεγάλη επιτυχία και πωλούνταν στους τουρίστες αλλά και στους αστούς κατοίκους της Βενεζουέλας σαν φρέσκο ψωμάκι. Σημαντική πηγή εσόδων για τους αυτόχθονες, τα τουριστικά καταστήματα, τους ανθρώπους που μετέφεραν τα κομψοτεχνήματα από την ζούγκλα στις πόλεις κλπ. Και μετά ήρθε ο Τσάβες που θεώρησε σωστό να δώσει στις αυτόχθονες φυλές, όχι παραπάνω κίνητρα για επέκταση της δραστηριότητας τους αλλά οικονομική βοήθεια σε μορφή σύνταξης για να βελτιώσει το επίπεδο διαβίωσης τους. Εκείνα τα χρόνια και με τον πληθωρισμό ακόμα σε χαμηλά επίπεδα η σύνταξη είχε αρκετά μεγάλη αγοραστική δύναμη. Οι αυτόχθονες είχαν πια μια άνετη για τα δεδομένα τους ζωή αλλά έχασαν κάτι σημαντικότερο. Το κίνητρο για δημιουργία, εργασία και επιχειρηματικότητα. Σταμάτησαν την παρασκευή, σταμάτησε η διανομή και μετά από μερικά χρόνια εξαφανίστηκαν και τα τελευταία αντικείμενα τους από την αγορά.
Σήμερα πια ο τουρισμός στην Βενεζουέλα είναι σε εξευτελιστικά χαμηλά επίπεδα. Η μεγάλη πλειοψηφία των τουριστικών καταστημάτων φυσικά έκλεισαν και η σύνταξη που χορηγείται στους αυτόχθονες με τον πληθωρισμό να τρέχει με 720% να μην φτάνει ούτε για μιας μέρας διαβίωση. Μια μόνο κίνηση λαθεμένης σοσιαλιστικής λογικής και χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τις δουλειές τους, το κίνητρο τους για εργασία και ανάπτυξη και σταδιακά οδηγήθηκαν στην πείνα και την εξαθλίωση. Και αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα του πραγματικού οικονομικού πολέμου, έναντι του φανταστικού μόνιμου εχθρού τους σοσιαλισμού. Και είναι αδύνατον να κερδίσεις έναν πόλεμο όταν ο βασικός, αν όχι ο μοναδικός εχθρός, είναι το ίδιο το σύστημα που υπηρετείς. Δεν νικάμε σύντροφοι. Ουσιαστικά δεν νικήσαμε ποτέ και πουθενά...
