Μέχρι πριν λίγο καιρό ο Τούρκος Πρόεδρος Ταϊπ Έρντοαν προκαλούσε αντιδράσεις ανησυχίας στους γείτονες με τις κατά καιρούς μεγαλοϊδεατικές του δηλώσεις, που δεν αναγνώριζαν διεθνείς συμφωνίες και σύνορα. Με τις χτεσινές του δηλώσεις θα έπρεπε να ανησυχούν οι ίδιοι οι Τούρκοι για την ασφάλεια της χώρας τους.
Επειδή ο Έρντοαν δεν άφησε χώρα γείτονα της Τουρκίας, στην οποία να μην διεκδίκησε το δικαίωμα να έχει λόγο για ό,τι ο ίδιος θεωρεί ομόφυλους, ομόδοξους και συμμετέχοντες στον πολιτισμό της χώρας του. Μέχρι τη Σιβηρία.
Το επικίνδυνο στο χτεσινό επεισόδιο ήταν ότι ένα λάθος του ανταποκριτή του ΑΠΕ στη μετάφραση της είδησης που έστειλε και απέδιδε στον Έρντοαν επιθυμία δημοψηφίσματος στη Δ. Θράκη, θεωρήθηκε σημαντικότερο από τις εκφρασμένες απαιτήσεις του Τούρκου προέδρου στην ομιλία του για δικαιώματα σε ξένες χώρες και τις έστειλε (τις απαιτήσεις) σε δεύτερη μοίρα!
Προφανώς, κάποιοι θεωρούν ότι η (σωστά) γρήγορη αυστηρή ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών για το θέμα, που στηρίχτηκε στη λάθος πληροφόρηση (και καλώς διορθώθηκε), απειλούσε τις αρμονικές (!) σχέσεις με τον επικίνδυνο ιμπεριαλιστή γείτονα, αλλά δεν τις απειλούσε οι υπόλοιπες δηλώσεις του Έρντοαν!
Τον χτεσινό του μεγαλοϊδεατικό του λόγο τον εκφώνησε στη γενέτειρά του περιοχή Ρίζε, δηλαδή τη Ριζούντα του Πόντου, στο χωριό Ποταμιά της οποίας γεννήθηκε, εγκαινιάζοντας ένα πανεπιστήμιο που θα έχει το όνομά του. Η Ποταμιά είναι από τα αρχαία ελληνικά χωριά της περιοχής και ο Τούρκος πρόεδρος έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν από ακραίους της αντιπολίτευσης, όπως ο Μπαχτσελί, ότι είναι … ελληνόσπορος!
Η εφημερίδα Radikal είχε γράψει: «Tayyip Erdoan kendisi de Rum kφkenlidir», λέγοντας ουσιαστικά πως ο Ερντογάν έχει μάλλον ρωμαίικη καταγωγη, όταν, σύμφωνα με πληροφορίες που δεν τις έχει διαψεύσει ούτε ο ίδιος από χρόνια, δημοσιεύτηκαν τα ιστορικά αρχεία της κοινότητας, που έδειχναν ότι η οικογένειά του καταγόταν από γενίτσαρους.
Σ αυτό το τοπικό κοινωνικό πλαίσιο χτες ο Έρντοαν βρέθηκε στον αντίποδα της προηγούμενης ομιλίας του στην Ποταμιά, την οποία προσφωνεί και έτσι όταν βρίσκεται εκεί! Τότε, είχε εξαπολύσει μύδρους κατά της εξόντωσης των άλλων εθνοτήτων, λέγοντας ότι εκδιώχθηκαν από την Τουρκία όσοι από τους πολίτες «…είχαν διαφορετική εθνική ταυτότητα», ως «αποτέλεσμα φασιστοειδούς αντίληψης »!
Τώρα, χτες, ο ίδιος άνθρωπος διεκδικεί ανοιχτά το δικαίωμα να επεμβαίνει στα εσωτερικά μιας σειράς χωρών και περιοχών διακηρύσσοντας ότι «η Τουρκία δεν είναι μόνο η Τουρκία» και πως «εκτός από τα σύνορα του χάρτη και των συμφωνιών υπάρχουν και τα σύνορα της καρδιάς»! Αλλά, για τους άλλους λαούς δεν ισχύει το ίδιο…
Σ αυτά, σύμφωνα με τον ίδιο περιλαμβάνονται «το Ιράκ, η Συρία, η Λιβύη, η Κριμαία, το Καραμπάχ, η Βοσνία και οι άλλες αδερφές περιοχές». Και, κατά τον ίδιο, «θα πρέπει να απαρνηθούμε τον εαυτό μας αν θεωρήσουμε ότι δε μας αφορά το τι συμβαίνει από τη Γάζα έως τη Σιβηρία, όπου μιλάμε την ίδια γλώσσα και μοιραζόμαστε τον ίδιο πολιτισμό»…
Και για να μη μένει αμφιβολία σε κανέναν το έκανε λιανά: «Η στιγμή που θα παραιτηθούμε από αυτά τα μέρη θα είναι η στιγμή που θα έχουμε παραιτηθεί από την ανεξαρτησία και το μέλλον μας. Η Τουρκία δεν είναι μόνο η Τουρκία. Η Τουρκία μαζί με τα 79 εκατομμύρια πολίτες της έχει ευθύνη απέναντι στα εκατοντάδες εκατομμύρια αδέρφια της, με τα οποία έχει βαθείς ιστορικούς, πολιτισμικούς και ανθρωπιστικούς δεσμούς».
Αλλά, ενώ ο κ Έρντοαν και η Τουρκία διεκδικούν τα δικαιώματα υπεράσπισης όσων θεωρούν ομόφυλούς τους ανά τον κόσμο, αντιδρούν με οργή όταν άλλα κράτη διεκδικούν το δικαίωμα να υπερασπιστούν τους ομόφυλους και ομόθρησκούς τους, που κατοικούν στη γείτονα από τις διαχρονικούς τουρκικούς διωγμούς!
Φυσικά, στο παραλήρημά του περιέλαβε και την Ελλάδα.
Είπε, ότι η Τουρκία έχει ευθύνες έναντι του Εθνικού Όρκου της οθωμανικής Βουλής του 1920, που άφηνε παρακαταθήκη στον Κεμάλ την αποκατάσταση των συνόρων της οθωμανικής αυτοκρατορίας στα προ της διάλυσής της εδάφη. Και για να μη μείνει απορία, πρόσθεσε:
«Στην απόφαση του 1920 το κριτήριο ήταν η συγγένεια από πλευράς θρησκείας και γένους».
Αυτή η δήλωση, σε συνδυασμό με όσα είπε πιο πάνω και στη συνέχεια, αφήνει ανοιχτές ενδεχόμενες αμφισβητήσεις για το status quo σε περιοχές όπου υπάρχουν μειονότητες.
Και από εκεί το πήγε και παραπέρα:
«Ορισμένοι ιστορικοί θεωρούν πως τα σύνορα του Εθνικού Όρκου περιλαμβάνουν επίσης την Κύπρο, το Χαλέπι, τη Μοσούλη, το Αρμπίλ, το Κιρκούκ, το Βατούμι, τη Θεσσαλονίκη, το Κίρτζαλι, τη Βάρνα και τα νησιά του Αιγαίου».
Και αποθρασυμένος εντελώς κατέληξε:
«Κανείς δεν μπορεί να ζητήσει εξηγήσεις από την Τουρκία γιατί αναμιγνύεται σε όσα διαδραματίζονται στις περιοχές αυτές. Δεν είναι ξένα σε μας κανένα από τα μέρη για τα οποία μας ρωτάνε τι δουλειά έχουμε εμείς εκεί. Πώς είναι δυνατόν να ξεχωρίσεις τη Ρίζε από το Βατούμι; Πώς μπορούμε να σκεφτούμε διαφορετικά την Ανδριανούπολη από τη Θεσσαλονίκη; Πώς μπορούν να μην έχουν σχέση μεταξύ τους η Αντέπ από το Χαλέπι, η Μάρντιν από το Χασεκί, η Σίρτη από τη Μοσούλη; Φεύγοντας από την Αλεξανδρέττα και μέχρι το Μαρόκο, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, παντού θα συναντήσετε τα ίχνη μας».
Και δεν έχει άδικο. Κυρίως σ αυτό το τελευταίο. Στα ίχνη. Για όποιον ξέρει ιστορία, δεν υπήρξε πιο αιματοβαμμένη περίοδος για τους αραβικούς πληθυσμούς της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής από την περίοδο των 4 αιώνων της τουρκικής κατοχής. Και καμιά άλλη, ούτε καν η κατοχή των σταυροφόρων δεν κατέστρεψε τόσο τον αραβικό πολιτισμό, καταδικάζοντάς τον σε αφάνεια, ούτε σφαγίασε τόσα πλήθη Αράβων.
Οι ίδιοι οι Άραβες ακόμα και σήμερα ακούνε Τουρκία και φτύνουν τον κόρφο τους, θεωρώντας τους Τούρκους βάρβαρους απολίτιστους και απειλή. Αυτά είναι τα τουρκικά ίχνη που θα συναντήσει κανείς από την Αλεξανδρέττα μέχρι τη Βόρειο Αφρική και από τη Γεωργία, τη Ρωσία, την Αρμενία, τη Συρία, το Ιράκ, το Λίβανο, τη Γάζα, το Ιράν μέχρι την Κίνα, με εξαίρεση το Τουρκμενιστάν και το Αζερμπαϊτζάν.
Κανέναν πολιτιστικό δεσμό δεν έχει με κανέναν η Τουρκία, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν αξιώθηκε καν να αναπτύξει πολιτισμό στα 500 χρόνια που έφτασαν οι πρόγονοί της στα εδάφη όπου άνθισαν οι τρείς πιο σπουδαίοι πολιτισμοί της Δύσης: Ο ελληνικός, ο ρωμαϊκός, ο αραβικός. Τους αφάνισε και τους τρείς αφήνοντας μόνο ερείπια, χωρίς να αναπαραγάγει τίποτε απ αυτούς, χωρίς να πάει κανέναν τους παραπέρα. Αντιγράφοντας τα σχέδια των ναών τους, που πλασάρει για δική της τέχνη μέσα από καλοθελητές και αδαείς.
«Από τη Γάζα μέχρι τη Σιβηρία μιλάνε την ίδια γλώσσα και μοιράζονται τον ίδιο πολιτισμό» μόνο τα αμόρφωτα αυτιά των οπαδών, στα οποία απευθύνεται ο Τούρκος πρόεδρος. Αλλά, εδώ είναι ακριβώς ο κίνδυνος.
Όπως ακριβώς και με τον Μουσολίνι, τον Χίτλερ, τον Κιμ Ιλ Σουνγκ και κάθε άλλη διαταραγμένη προσωπικότητα, που κάθεται σε καρέκλα εξουσίας, θα κάνει κανείς μεγάλο σφάλμα αν αψηφήσει τα παραληρήματα στο βωμό της κοινής λογικής και της σοβαρότητας.
Επειδή μέσα από αυτά τα παραληρήματα διαμορφώνονται συνειδήσεις λαών. Που μέσα στην αμάθειά τους φουσκώνουν σα διάνοι, έτοιμοι για κάθε επιθετική παλαβομάρα των ηγετών τους. Σε κάθε χώρα. Έτοιμοι να στηρίξουν ή και να συμμετάσχουν. Το έργο το έχει δει επανειλημμένως η ανθρωπότητα. Κι αυτός είναι ο κίνδυνος.
Ο χτεσινός άμεσος στόχος του Έρντοαν δεν ήταν φυσικά η Ελλάδα. Ήταν η με κάθε τρόπο συμμετοχή του τουρκικού στρατού στην άλωση της Μοσούλης και η επακόλουθη έγερση απαιτήσεων της Τουρκίας επί του Ιρακινού Κουρδιστάν. Γιατί, ο φόβος του είναι η δημιουργία ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν στα νότια σύνορα της Τουρκίας, με απόσχιση των κουρδικών περιοχών, που παραμένουν εγκλωβισμένες στην Τουρκία, αλλά ταυτόχρονα και η αρπαγή ιρακινών εδαφών.
Άμεσος στόχος του επίσης είναι η αποδυνάμωση της Συρίας και η αρπαγή εδαφών και του νότιου γείτονά του. Στόχος του είναι να επωφεληθεί από τη ρευστή κατάσταση της περιοχής για να επεκταθεί σε βάρος των γειτόνων του.
Και με κάθε ευκαιρία δεν ξεχνάει να υπενθυμίσει στον τουρκικό λαό το καθήκον του να υπερασπιστεί την παλινόρθωση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Με τον ίδιο για ηγέτη.
Η ελληνική κυβέρνηση, που έχει στο ενεργητικό της σωρό από γκάφες και ολιγωρίες στην εξωτερική πολιτική, όπως και πολλές από τις προηγούμενες, καλύτερα θα έκανε αν φρόντιζε να αντιμετωπίζει με διαρκώς μεγαλύτερη σοβαρότητα τους γείτονες αντί να απολύει τον έμπειρο ανταποκριτή του ΑΠΕ για ένα λάθος χωρίς δόλο και επιπτώσεις, όπως χτες.
Αλλιώς, μ'' αυτά τα κριτήρια θα έπρεπε να έχουν απολυθεί πρωθυπουργοί και υπουργοί για λάθη που είχαν πολύ μεγαλύτερες επιπτώσεις για τη χώρα.
Κυρίως τη διαχρονική ολιγωρία ανιστορικής εξωτερικής πολιτικής. Και εξηγούμαι. Ο κ Έρντοαν και η τουρκική εξωτερική πολιτική εδώ και 100 χρόνια μιλάνε και αισθάνονται σαν να κατοικούν σε μια χώρα ως ιθαγενείς. Ως αυτόχθονες. Σαν να μην υπήρχε εκεί άλλος πριν απ αυτούς, του οποιου το χώρο κατέλαβαν. Σαν να μην κατοικούν ακόμα και σήμερα σε σπίτια άλλων τους οποίους εκδίωξαν. Σαν να μήν είναι εισβολείς σε άλλων τόπο. Ελλήνων, Αρμένιων, Αράβων, Ασσύριων, Γεωργιανών, Βουλγάρων.
Συμπεριφέρονται σαν να μην είναι νεόφερτοι εκεί, με τα μέτρα της ιστορίας. Γιατί αυτό είναι. Και έχουν τα δικαιώματα κράτους, τα οποία κατέκτησαν, όπως σχεδόν όλοι οι λαοί, αλλά...
Αλλά, κανείς από τους λαούς, που στα χώματά τους κάθονται τώρα οι νεόφερτοι Τουρκόφωνοι Τούρκοι, Κούρδοι, Αλεβίτες, Αρμένιοι, Βούλγαροι και εξισλαμισμένοι Έλληνες δεν έχει ορθώσει φωνή στην τουρκική ανιστορική αλλαζονία.
Φωνή επίσημου κράτους, που να θυμίζει σε κάθε ευκαιρία στον νεοφερμένο τραμπούκο της περιοχής ποιός πραγματικά είναι και σε ποιά εδάφη ακριβώς κατοικεί. Χωρίς διεκδίκηση, αλλά με απαίτηση σεβασμού στην ιστορία του καθενός.
Αυτή η απαίτηση αυτού του σεβασμού λείπει από την ελληνική εξωτερική πολιτική διαχρονικά και αυτή δίνει το δικαίωμα στην τουρκική διπλωματία και πολιτική να σηκώνει ψηλά τον αμανέ.
Γ. Παπαδόπουλος-Τετράδης
