Σε ένα σύγχρονο ενεργειακό παίκτη μετασχηματίζεται ο ΔΕΣΦΑ, αφενός σχεδιάζοντας πιλοτικά έργα που θα δίνουν δυνατότητα στο σύστημα μεταφοράς να δεχθεί ποσότητες υδρογόνου, αφετέρου κοιτάζοντας για ευκαιρίες εκτός Ελλάδος, από τη Β. Μακεδονία μέχρι το Κουβέιτ και το Μαρόκο.
Η διοίκηση του ΔΕΣΦΑ μιλά στο Liberal για την εδραίωση της Ρεβυθούσας ως gas hab όπου πέρυσι ξεφόρτωσαν συνολικά 49 δεξαμενόπλοια, το ρόλο της εταιρείας στη πράσινη μετάβαση, την συμμετοχή της στο εμβληματικό έργο υδρογόνου White Dragon στη Δ. Μακεδονία, αλλά και τα πιλοτικά projects παραγωγής βιοαερίου και αναβάθμισης σε βιομεθάνιο, είτε για να μειώσει το δικό της ενεργειακό αποτύπωμα, είτε για να το διαθέτει στο σύστημα.
Σχετικά με τη νέα πλατφόρμα συναλλαγών φυσικού αερίου που αναμένεται να τεθεί σε εμπορική λειτουργία στα τέλη του 2021, εκτιμά ότι θα αυξήσει τη ρευστότητα της αγοράς μειώνοντας τις διακυμάνσεις των τιμών.
Συνέντευξη στον Νικόλα Ταμπακόπουλο
- Τι επενδύσεις μπορούμε να περιμένουμε σε βάθος δεκαετίας, τι ύψους και σε ποιους τομείς;
Στο εγκεκριμένο Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ για την δεκαετία 2021-2030 προβλέπονται επενδύσεις συνολικού ύψους €543,6 εκατ. Το μεγαλύτερο μέρος του συγκεκριμένου ποσού αφορά σε έργα ανάπτυξης για την τροφοδότηση νέων περιοχών με φυσικό αέριο, καθώς και σε έργα για την περαιτέρω ενίσχυση, αποδοτικότητα και εύρυθμη λειτουργία του δικτύου μεταφοράς. Τέλος, ο ΔΕΣΦΑ στοχεύει και στην υλοποίηση έργων για την ψηφιοποίηση και αυτοματοποίηση των κύριων επιχειρησιακών του διαδικασιών.
Να σημειωθεί ότι το νέο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (2022-2031) του ΔΕΣΦΑ τελεί υπό αναθεώρηση τη δεδομένη χρονική στιγμή και αναμένεται να συμπεριληφθούν και προτάσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου.
- Η νέα προβλήτα που θα κατασκευαστεί στο βόρειο τμήμα της Ρεβυθούσας θα εξυπηρετεί τη λειτουργία φόρτωσης πλοίων μεταφοράς LNG μικρού μεγέθους. Τι προβλέπεται για την τροφοδότηση δορυφορικών σταθμών αποθήκευσης και διανομής LNG και σε ποια λιμάνια της Ελλάδας και του εξωτερικού μπορούμε να δούμε αυτού του είδους την τροφοδότηση;
Η νέα προβλήτα θα αναπτυχθεί στο βορειοανατολικό τμήμα της Ρεβυθούσας και θα εξυπηρετεί τη φόρτωση LNG σε πλοία μικρής κλίμακας (1.000 m3 και έως 30.000 m3).
Τα μικρότερα εξ αυτών θα εφοδιάζουν άλλα πλοία που κινούνται με LNG (πλοία μεταφοράς φορτίου, μεταφοράς εμπορευματοκιβώτιων, Ro-Pax), στο λιμάνι του Πειραιά κυρίως και ενδεχομένως σε άλλους λιμένες, ενώ τα μεγαλύτερα πλοία θα προμηθεύουν δορυφορικές αποθήκες LNG και σταθμούς διανομής σε άλλους λιμένες της Ελλάδας (όπως στην Πάτρα και την Ηγουμενίτσα, σύμφωνα και με τα όσα προβλέπονται στο πρόγραμμα Poseidon Med II)
- Σχετικά με την εξωστρέφεια του ΔΕΣΦΑ, με ποιες χώρες θα δούμε συνεργασίες ή υπάρχουν σκέψεις για σύναψη νέων συμφωνιών;
Στόχος μας είναι να αναζητούμε διαρκώς νέες ευκαιρίες ανάπτυξης, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Είναι ενδεικτικό, πως στο ήδη εγκεκριμένο από τη ΡΑΕ Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης για την περίοδο 2021-2030, συμπεριλαμβάνεται το έργο διασύνδεσης του ΕΣΦΑ με τη Β. Μακεδονία. Το συγκεκριμένο έργο αφορά στην κατασκευή και διαχείριση από τον ΔΕΣΦΑ του ελληνικού τμήματος του αγωγού, ο οποίος θα διασυνδέεται με το τμήμα του αγωγού στη Β. Μακεδονία, που θα κατασκευαστεί και θα λειτουργήσει από τη National Energy Resources JSC Skopje (NER). Η διασύνδεση των δύο αγωγών θα γίνει στο σημείο διασύνδεσης Εύζωνοι / Γευγελή.
Πρόκειται για ένα έργο στρατηγικής σημασίας για την ευρύτερη περιοχή, το οποίο εμβαθύνει τη συνεργασία μεταξύ της Ελλάδας και των γειτονικών της χωρών, αναδεικνύοντας τη σημασία του Ελληνικού δικτύου. Για τους σκοπούς του έργου, συνάφθηκε διακρατική συμφωνία μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Β. Μακεδονίας στις 9 Ιουλίου 2021, ενώ σύμφωνα και με την απόφαση της ΡΑΕ, οι επόμενες ενέργειες αφορούν στη διενέργεια και ολοκλήρωση market test και την υπογραφή της Συμφωνίας μεταξύ ΔΕΣΦΑ και NER, τα οποία αναμένεται να ολοκληρωθούν αμέσως μετά το καλοκαίρι.
Ο ΔΕΣΦΑ αναπτύσσει ήδη και επιδιώκει να αναπτύξει περισσότερες διεθνείς συνεργασίες και στο κομμάτι της παροχής μη ρυθμιζόμενων υπηρεσιών. Ειδικότερα, το 2020, μας ανατέθηκε από την Κουβετιανή εταιρεία KIPIC, η παροχή υπηρεσιών λειτουργίας και συντήρησης του νέου τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου Al Zour στο Κουβέιτ. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα επιβεβαίωσης της στρατηγικής της εταιρείας για συμμετοχή σε διεθνή έργα, καθώς αναμένεται να αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη, αλλά και κορυφαία τεχνική εμπειρία στον οργανισμό.
Τέλος, ένα ακόμη τρέχον διεθνές έργο συμπεριλαμβάνει την υποστήριξη της EBRD προς την Εθνική Ρυθμιστική Αρχή Ηλεκτρισμού του Μαρόκο (NERA), αναφορικά με την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών υλοποίησης και επικαιροποίησης του νόμου περί ενεργειακών ρυθμιστικών αρχών του Μαρόκου.
Ο ΔΕΣΦΑ διατηρεί άριστες σχέσεις και συνεργασίες με τους Διαχειριστές των γειτονικών χωρών, συμμετέχει ενεργά και, υπό το πλαίσιο του Entsog και της GIE, σε διάφορες πανευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, επιδιώκοντας παράλληλα να καλλιεργήσει επωφελείς σχέσεις και συνεργασίες και με άλλες χώρες και Διαχειριστές.
Εξόχως σημαντικές είναι, επίσης, και οι συνεργασίες που αναπτύσσουμε με τους Χρήστες του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου και του Τερματικού Σταθμού LNG της Ρεβυθούσας. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, έχει αυξηθεί ουσιαστικά ο αριθμός των διεθνών χρηστών των υποδομών μας, φέρνοντας τη χώρα ολοένα και πιο κοντά στην εδραίωση της ως gas hub για την ευρύτερη περιοχή. Είναι χαρακτηριστικό πως, το 2020, στη Ρεβυθούσα εκφόρτωσαν συνολικά 49 δεξαμενόπλοια, μεταφέροντας φορτία από 8 διαφορετικές χώρες προέλευσης (Η.Π.Α., Κατάρ, Νιγηρία, Αλγερία, Γαλλία, Ολλανδία, Αλγερία και Αίγυπτος).
- Τι προσδοκάτε από τη δημιουργία Πλατφόρμας Συναλλαγών φυσικού αερίου και πότε θα υλοποιηθεί η καινοτόμα αυτή πρωτοβουλία;
Το βάθρο εμπορίας αναμένεται να δώσει νέα ώθηση στην Ελληνική, αλλά και την περιφερειακή αγορά φυσικού αερίου. Κατά την πρώτη φάση της λειτουργίας της, στην εν λόγω πλατφόρμα θα διεξάγονται ανώνυμες συναλλαγές φυσικού αερίου αφενός μεταξύ Χρηστών Μεταφοράς, με στόχο την αποτελεσματική εξισορρόπηση του χαρτοφυλακίου τους και αφετέρου, μεταξύ Χρηστών Μεταφοράς και του Διαχειριστή με στόχο την φυσική εξισορρόπηση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου.
Ως εκ τούτου, το βάθρο εμπορίας θα αποτελέσει το μέσον δια του οποίου θα διαμορφώνεται η προημερήσια και ενδοημερήσια τιμή αγοράς και πώλησης φυσικού αερίου, στο Εικονικό Σημείο Συναλλαγών, η οποία πλέον θα αντικατοπτρίζει τις πραγματικές ανάγκες της Ελληνικής αγοράς ενέργειας, δίνοντας παράλληλα τα κατάλληλα «σήματα» στις διασυνδεδεμένες αγορές της Βουλγαρίας και της Ιταλίας για τη διακίνηση φυσικού αερίου από και προς την Ελλάδα.
Η λειτουργία του βάθρου εμπορίας αναμένεται να αυξήσει τη ρευστότητα της Ελληνικής αγοράς φυσικού αερίου, μειώνοντας τη διακύμανση της τιμής προς όφελος των τελικών καταναλωτών. Το βάθρο εμπορίας αναμένεται να τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία το φθινόπωρο και σε εμπορική λειτουργία περί τα τέλη του τρέχοντος έτους.
- Τέλος, η ελληνική κοινωνία και οικονομία ελπίζει σε σημαντική στήριξη από την εταιρεία στην προσπάθεια για την πράσινη μετάβαση. Πώς θα στηρίξετε τον εθνικό αυτό στόχο;
Ο ΔΕΣΦΑ, αντιλαμβανόμενος το ρόλο που θα έχουν τα ανανεώσιμα αέρια στην μελλοντική «απανθρακοποιημένη» οικονομία, σχεδιάζει ήδη δράσεις που θα προωθήσουν την πράσινη μετάβαση της χώρας: Ξεκινά άμεσα μελέτες που θα προσδιορίσουν το επίπεδο ετοιμότητας του υπάρχοντος συστήματος μεταφοράς στο να δεχθεί ποσοστά υδρογόνου στο μεταφερόμενο φυσικό αέριο, αλλά και τις ενδεχόμενες απαραίτητες επενδύσεις. Με τον τρόπο αυτό, θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη της παραγωγής υδρογόνου, και μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τις βιομηχανίες που θα καταναλώνουν το μίγμα.
Εξετάζει το σχεδιασμό και την υλοποίηση πιλοτικών έργων παραγωγής βιοαερίου και αναβάθμισης σε βιομεθάνιο, που θα χρησιμοποιηθεί είτε ως αέριο λειτουργίας στις εγκαταστάσεις του (μειώνοντας το ανθρακικό αποτύπωμα της εταιρείας), είτε θα εγχύεται στο σύστημα μεταφοράς. Η πρώτη ύλη για την παραγωγή μπορεί να είναι αστικά ή γεωργικά απόβλητα, συμβάλλοντας έτσι στην κυκλική οικονομία και δημιουργώντας νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, ειδικά στην ύπαιθρο.
Συμμετέχει στο εμβληματικό έργο που προωθείται από την περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας «White Dragon», που στόχο έχει να μετασχηματίσει μέρος της οικονομίας της που βασιζόταν στον κύκλο παραγωγής του λιγνίτη, σε οικονομία ανανεώσιμου (πράσινου) υδρογόνου. Το έργο αυτό είναι υποψήφιο ως σημαντικό έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος για να λάβει κοινοτική στήριξη.
Έχει ξεκινήσει λεπτομερείς συζητήσεις και προχωρά σε συνεργασίες με μεγάλες εταιρείες στο χώρο της ενέργειας για το σχεδιασμό και υλοποίηση έργων ενεργειακής μετάβασης προς ανανεώσιμα αέρια.
Σχεδιάζει την ανάπτυξη του μελλοντικού συστήματος μεταφοράς καθαρού υδρογόνου, που θα συνδέει τις περιοχές που θα παράγουν υδρογόνο με τις βασικές βιομηχανικές εγκαταστάσεις (κατανάλωση), αλλά και πιθανές υπόγειες αποθήκες. Το σύστημα αυτό, μέσω των διασυνδέσεων, θα αποτελέσει μέρος της ευρωπαϊκής «ραχοκοκαλιάς» (European Hydrogen Backbone), για τη δημιουργία μιας εσωτερικής αγοράς υδρογόνου.
Η τεχνογνωσία που διαθέτει ο ΔΕΣΦΑ στη λειτουργία του συστήματος και της αγοράς αερίου στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση των επενδύσεων που έχουν ήδη γίνει στο σύστημα μεταφοράς αερίου, μπορούν να αξιοποιηθούν για να γίνει η ενεργειακή μετάβαση προς την οικονομία του υδρογόνου με ασφαλή και αποδοτικό τρόπο, με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση του τελικού καταναλωτή. Ο ΔΕΣΦΑ, στην προσπάθεια αυτή, βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με το αρμόδιο υπουργείο και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.
