Tα βλέμματα της Ευρώπης στρέφονται προς τη Γαλλία, που βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος για τις προεδρικές της εκλογές οι οποίες θα πραγματοποιηθούν σε δύο γύρους, στις 23 Απριλίου και στις 7 Μαΐου. Θα ακολουθήσουν τον Ιούνιο οι βουλευτικές εκλογές. Η προεκλογική εκστρατεία στη Γαλλία διεξάγεται σε κλίμα έντασης, ανησυχίας και αποσταθεροποίησης. Σημαδεύονται με εκπλήξεις, απρόοπτες εξελίξεις, σκανδαλολογία και ανατροπές στο κατεστημένο πολιτικό σύστημα. Ο συσχετισμός των πολιτικών δυνάμεων άλλαξε, με την εκτόπιση κορυφαίων ηγετών, με τη σημαντική απήχηση νέων προεδρικών υποψηφίων και με την εντυπωσιακή άνοδο της ακροδεξιάς ηγέτιδας Μαρίν Λεπέν.
Σε συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Αμπέλ Χερμέλ, γενικός γραμματέας της κοινοβουλευτικής ομάδας «Groupe Radical, Republicains, Democrates, Progressistes», αναφέρεται στο διακύβευμα των προεδρικών εκλογών. Δίνει έμφαση στην κρίση εμπιστοσύνης που προκάλεσαν οι ανεκπλήρωτες υποσχέσεις και οι αναποτελεσματικές πολιτικές των τελευταίων ετών, προκαλώντας τη λαϊκή δυσαρέσκεια από την οποία επωφελείται η ακροδεξιά.
Επισημαίνει επίσης τις ολέθριες συνέπειες των σκληρών μέτρων λιτότητας που επιβάλλονται στην Ελλάδα, γονατίζουν τη χώρα και συντρίβουν τον ελληνικό λαό. Εκτιμά ότι η Γαλλία οφείλει να συνεχίσει την πολιτική υποστήριξης της Ελλάδας, την παραμονή της στην ΕΕ και την ελάφρυνση του χρέους. Πιστεύει ότι η Ευρώπη θα ανακάμψει όταν προωθήσει κοινές πολιτικές, φιλοσοφικές, πολιτιστικές αξίες της που συνιστούν τον κοινό μας θησαυρό.
Συνέντευξη στην Ήρα Φελουκατζή
- Οι γαλλικές προεδρικές εκλογές αποκαλύπτουν μια βαθιά αμφισβήτηση του κατεστημένου πολιτικού συστήματος. Πως διαμορφώνεται σήμερα ο συσχετισμός των πολιτικών δυνάμεων;
Η πολιτική παράδοση στη Γαλλία ήταν ο διπολισμός, η κλασική ιδεολογική αντιπαράθεση αριστεράς - δεξιάς. Τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται το φαινόμενο της αποσύνθεσης του πολιτικού τοπίου. Η πολιτική προσφορά δεν ανταποκρίνεται στη νέα τάση του γαλλικού λαού, την αναζήτηση καινούργιων ιδεών και προτάσεων. Αυτή η αντινομία πήρε διαστάσεις με την άνοδο τής ακροδεξιάς και την αναρρίχηση δυνάμεων που εκφράζουν την τάση αμφισβήτησης του συστήματος. Η οικονομική κρίση προστέθηκε στην ιδεολογική αντιπαράθεση και αυτή η σύγχυση εντάθηκε σημαντικά στη διάρκεια της προεδρικής θητείας του Φρανσουά Ολάντ. Από τη μια πλευρά έχουμε μια κυβερνητική αριστερά που δείχνεται ολοένα πιο αδύναμη να παράσχει κοινωνική προστασία, από την άλλη πλευρά έχουμε μια αριστερά αμφισβήτησης και διαμαρτυρίας, η οποία επιδιώκει να εδραιώσει τη δύναμή της με μια έντονη επικοινωνιακή έφοδο.
- Ποιες είναι οι συνέπειες των σημερινών πολιτικών ανακατατάξεων;
Με το παλιό σύστημα της επταετούς προεδρικής θητείας η «συγκατοίκηση» αριστεράς - δεξιάς στην προεδρική και κυβερνητική εξουσία δημιουργούσε κινητικότητα και η πλειοψηφία εξέφραζε διαφορετικές τάσεις του εκλογικού σώματος. Σήμερα έχουμε πενταετή θητεία και υπάρχει ταύτιση της προεδρικής και της κυβερνητικής πλειοψηφίας, οπότε ενισχύθηκε η τάση «εναλλαγής» εξουσίας. Η κεντροδεξιά υπέστη φθορά με μια δεκαετή διακυβέρνηση από το 2002. Στις προεδρικές εκλογές του 2012 οι ψηφοφόροι επέλεξαν τον υποψήφιο της αριστεράς Φρανσουά Ολάντ. Στη διάρκεια της θητείας του, η σοσιαλιστική κυβέρνησή του αντιμετώπισε σκληρό κίνημα «ανταρσίας», από αντιφρονούντες βουλευτές οι οποίοι αντιμάχονταν συνεχώς την πολιτική του. Σήμερα βρισκόμαστε στο τέλος ενός κύκλου, αφενός της συντηρητικής δεξιάς και αφετέρου του «νέου» Σοσιαλιστικού Κόμματος του Επινέ, που δημιούργησε ο Μιτεράν το 1971, συγκεντρώνοντας σε ένα Κόμμα διαφορετικές τάσεις της αριστεράς.
- Την τελευταία δεκαετία οι Γάλλοι ψηφοφόροι πολύ σύντομα μετά από την εκλογή ενός προέδρου, αρχίζουν να δυσανασχετούν, να εξεγείρονται και να αντιπαρατίθενται στον ηγέτη που ψήφισαν, μέχρι να τον «αδειάσουν». Με το κίνημα «εκκαθάρισης» που προωθεί σήμερα η ριζοσπαστική αριστερά, εκτοπίσθηκαν πολιτικά, ο Φρανσουά Ολάντ, ο Νικολά Σαρκοζί, ο Αλάιν Ζιπέ, ο Μανουέλ Βάλς. Ποιες είναι οι συνέπειες αυτής της διαρκούς αμφισβήτησης;
Είναι αλήθεια ότι ο γαλλικός λαός τιμωρεί ολοένα πιο σκληρά τους ηγέτες για τα λάθη τους. Γιατί οι Γάλλοι έχουν αγανακτήσει για υποσχέσεις των πολιτικών που δεν εκπληρώνονται. Γι'' αυτό έχουμε σήμερα το φαινόμενο της ανόδου ενός προεδρικού υποψηφίου όπως ο Εμμανουέλ Μακρόν, ο οποίος φαίνεται ότι κατάλαβε αυτό το πρόβλημα και προτιμάει να μην δίνει μεγάλες υποσχέσεις. Με υποσχέσεις που δεν μπορούν να τηρήσουν, οι πολιτικοί εκτίθενται ολοένα πιο σύντομα σε κυρώσεις από τους Γάλλους.
- Έτσι όμως σημειώνεται άνοδος του λαϊκισμού και επικρατούν ακραίες τάσεις.
Οι Γάλλοι ψηφοφόροι αντιδρούν προς όσους υπόσχονται και δεν τηρούν τις υποσχέσεις. Στρέφονται προς τους εξτρεμιστές, κυρίως για να γνωστοποιήσουν την αποδοκιμασία τους, την απάρνηση προς τους εκπροσώπους των κυβερνητικών κομμάτων. Δεν εύχονται πραγματικά να εφαρμοστούν τα προγράμματα των εξτρεμισμών, αλλά βλέπουμε ότι το ποσοστό των ψηφοφόρων που ψηφίζουν την ακροδεξιά αυξάνεται. Στη Γαλλία η ψήφος προς το ακροδεξιό «Εθνικό Μέτωπο» δεν είναι μόνο ένδειξη διαμαρτυρίας ή απόγνωσης. Είναι ψήφος που εκφράζει «προσχώρηση», όχι απαραιτήτως στην ιδεολογία και στις προτάσεις που υπερασπίζουν οι λεπενικοί υποψήφιοι, αλλά προσχώρηση στο κίνημα μομφής κατά των αναποτελεσματικών πολιτικών που εφαρμόστηκαν. Οι ψηφοφόροι παίζουν με τις ετικέτες αριστερά - δεξιά και ο κεντρώος υποψήφιος Εμμανουέλ Μακρόν το κατάλαβε αυτό, οπότε δηλώνει ότι δεν είναι υποψήφιος της αριστεράς, ούτε της δεξιάς και δεν αποκαλύπτει τι αντιπροσωπεύει και με ποιον θα κυβερνήσει.
- Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι στις προεδρικές εκλογές θα αντιπαρατεθούν τέσσερις πολιτικές δυνάμεις, αριστερά, κέντρο, δεξιά, ακροδεξιά. Στις βουλευτικές εκλογές θα υπάρξει αυτόνομη πλειοψηφία;
Στη Γαλλία η πλειοψηφία και η αντιπολίτευση διαμορφώνονται σε σχέση με το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών. Μετά από την εκλογή προέδρου η εκπροσώπηση στο Κοινοβούλιο επιλέγεται με άμεσες βουλευτικές εκλογές. Όσοι υποστηρίζουν τον Πρόεδρο ανήκουν στην πλειοψηφία, όσοι τον αντιμάχονται ανήκουν στην αντιπολίτευση. Δεν αποκλείεται με τον σημερινό συσχετισμό δυνάμεων, όποιος και να είναι ο πρόεδρος, να έχει σχετική κοινοβουλευτική πλειοψηφία, οπότε θα κυβερνήσει με έναν συνασπισμό. Σε μια τέτοια περίπτωση θά είναι πιο δύσκολη η διακυβέρνηση.
- Στο Σοσιαλιστικό Κόμμα η αντιπαράθεση της ριζοσπαστικής και της σοσιαλδημοκρατικής τάσης, προκάλεσε διχασμό. Η ιδεολογική ρωγμή μπορεί να οδηγήσει σε διάσπαση;
Το σύστημα των προκριματικών εκλογών είναι θανατηφόρο. Γιατί προκαλεί διχασμό και γιατί υπεισέρχονται στις εσωκομματικές αυτές εκλογές ψηφοφόροι από άλλα Κόμματα που δημιουργούν αντιπερισπασμό. Παγιδεύουν την ηγεσία του Κόμματος, η οποία χάνει την κυριαρχία και δεν ελέγχει πλέον τη διαδικασία επιλογής του προεδρικού της υποψηφίου. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα απέφυγε τη διάσπαση αλλά στο συνέδριό του μετά τις εκλογές θα υπάρξει αντιπαράθεση της σοσιαλιστικής πλειοψηφίας του Κόμματος, με την μειοψηφία που αντιπροσωπεύουν οι «αντάρτες» εκπρόσωποι της ριζοσπαστικής αριστεράς. Αν στο Σοσιαλιστικό Κόμμα υπερισχύσει η αριστερίστικη τάση, θά αποδυναμωθεί. Ας ελπίσουμε οι δύο τάσεις να μην συνεχίσουν τον αδελφοκτόνο πόλεμό τους στο Κοινοβούλιο με συνέχεις αντιπαραθέσεις. Θα είναι δύσκολο ασφαλώς να ξαναβρούν οι σοσιαλιστές τη συλλογική κουλτούρα στην καθημερινή άσκηση της κοινοβουλευτικής δράσης, που έχασαν στη διάρκεια της πενταετούς θητείας του Ολάντ. Όμως η συλλογική πολιτική δράση είναι απαραίτητη. Διαφορετικά κινδυνεύουν με διάσπαση.
- Η άνοδος της ακροδεξιάς προκαλεί ανησυχία στην Ευρώπη και σε διεθνές επίπεδο. Ποια είναι η εκτίμησή σας για ενδεχόμενη νίκη της Μαρίν Λεπέν στις προεδρικές εκλογές;
Επιφυλάσσομαι να κάνω προγνωστικά. Είναι ένα ενδεχόμενο που δεν μπορούμε να αποκλείσουμε, λόγω της γενικής κατάστασης που αναλύσαμε. Το εκλογικό πλειοψηφικό σύστημα με δυο εκλογικούς γύρους κάνει την υπόθεση αυτή λιγότερο πιθανή από ότι θά ήταν σε μία αγγλοσαξονική χώρα, όπως η Αγγλία, ή η Αμερική, που έχουν έναν εκλογικό γύρο με μια μόνο εκλογή. Αρκεί να έλθει πρώτος σε ποσοστά ένας υποψήφιος για να νικήσει. Η ανησυχία που εκδηλώνεται σε οικονομικούς κύκλους είναι αλόγιστη, γιατί αν η Μαρίν Λεπέν έλθει πρώτη στον α'' γύρο τον Απρίλιο, αυτό δεν σημαίνει ότι θα νικήσει στον β'' γύρο τον Μάιο. Αλλά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την εκδοχή νίκης. Γιατί η ψήφος υπέρ της ηγέτιδας του Εθνικού Μετώπου μπορεί να θεωρηθεί από συντηρητικούς ψηφοφόρους ως προσχώρησή τους στη δεξιά, αν ο αντίπαλος της Λεπέν εκφράζει μια πολιτική τάση που δεν τους αντιπροσωπεύει.
- Η Ελλάδα έχει λάβει υποστήριξη από τη Γαλλία στις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πως θα διαμορφωθούν οι ελληνογαλλικές σχέσεις με μια νέα πολιτική ηγεσία;
Αυτό που πιστεύω ακράδαντα είναι η συνέχιση των κρατικών δεσμεύσεων και ο σεβασμός των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η Γαλλία. Αυτό που περιμένω από τον Πρόεδρο της Γαλλίας όποιος και να είναι, ακόμα και η Μαρίν Λεπέν, είναι να σεβαστούν τις διεθνείς συμφωνίες της Γαλλίας, τις ευρωπαϊκές συνθήκες που έχουν υπογράψει και να τηρηθούν οι υποσχέσεις που δόθηκαν. Ο Πρόεδρος Ολάντ εκδήλωσε πάντοτε τη θέλησή του να υποστηρίξει την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην ευρωζώνη. Υπάρχει μια συνέχεια από την εποχή του Ζισκάρ ντ΄Εστέν ο οποίος προώθησε την ένταξη στης Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με κριτήρια πιο πολύ πολιτικά παρά οικονομικά. Η Γαλλία ανέλαβε τις ευθύνες της στην προώθηση της ευρωπαϊκής προοπτικής της Ελλάδας. Η Ελλάδα πρέπει να απαιτήσει από τον προσεχή Πρόεδρο να σεβαστεί τη συνέχεια της εκπλήρωσης των υποσχέσεων που δόθηκαν από προηγούμενους προέδρους για την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, στην ΕΕ.
- Πώς βλέπετε εσείς τη γαλλική συμπαράσταση που θα μπορούσε να δοθεί στην Ελλάδα;
Η Γαλλία είναι υπέρ του να βρεθεί λύση από τους πολιτικούς και οικονομικούς φορείς για τις οικονομικές δυσκολίες της Ελλάδας. Είμαι υπέρ του να μην ταπεινώνεται η Ελλάδα από τα μέτρα που επιβάλλονται από τους πιστωτές, οι οποίοι νομίμως ως χρηματοδότες ζητούν την εξόφλησή τους, αλλά επιτέλους δεν μπορούν να γονατίσουν τη χώρα και να συντρίψουν τον ελληνικό λαό. Γιατί αν γονατίσεις μια χώρα και καταστρέψεις τον λαό της δεν θα εισπράξεις το χρέος. Η Γαλλία πρέπει να συνεχίσει να ενεργεί προς την κατεύθυνση της υποστήριξης της Ελλάδας.
- Η Ελλάδα πιέζεται για να λάβει πρόσθετα σκληρά μέτρα λιτότητας και οι υποσχέσεις για ελάφρυνση του χρέους δεν υλοποιούνται. Πώς μπορεί η χώρα να βοηθηθεί για να βγει από την κρίση;
Πιστεύω ότι πρέπει να γίνει μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Αυτό είναι αναπόφευκτο, γιατί το χρέος είναι ανυπέρβλητο. Το ποσοστό του ελλείμματος του προϋπολογισμού και το ύψος του δημοσίου χρέους, ούτως ή άλλως δεν επιτρέπουν στην Ελλάδα να ανακάμψει. Από τη στιγμή που η κατάσταση αυτή οδηγεί σε αδιέξοδο, οι πιστωτές, δημόσιοι ή ιδιωτικοί, οφείλουν να καταλάβουν ότι πρέπει να εγκαταλείψουν ένα μέρος του χρέους, όπως γίνεται με ένα άτομο που βρίσκεται σε προσωπική χρεοκοπία ή σε κατάσταση υπερχρέωσης. Η Ελλάδα είναι υπερχρεωμένη. Είναι απαραίτητο να ελαφρύνει το βάρος της χρέωσης. Αλλά για να γίνει αυτό χρειάζεται να δοθούν αντισταθμίσματα, με διάφορα οικονομικά και διαρθρωτικά μέτρα.
Η Ελλάδα δεν μπορεί να συνεχίσει να είναι μια χώρα με φυγόδικο φορολογικό σύστημα, ή μια χώρα στην οποία ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού είναι δημόσιοι υπάλληλοι, ή μια χώρα που λειτουργεί μόνο από υπηρεσίες και με τον τουρισμό. Η χώρα οφείλει να αναπροσαρμοστεί στο ευρωπαϊκό σύστημα που λειτουργεί δυναμικά στη διεθνή αγορά. Οπότε χρειάζεται ένα σύμφωνο συνεταιρισμού, ανάμεσα στους πιστωτές και στην ελληνική κυβέρνηση, για να μην επιβάλλεται αυτή η πίεση με ολοένα πιο αυστηρά μέτρα που δεν φέρνουν αποτέλεσμα, αποξηραίνουν την χώρα και δημιουργούν θύλακες μιζέριας. Αυτό δεν οδηγεί πουθενά και είναι αντιπαραγωγικό.
- Πώς βλέπετε το μέλλον της Ευρωπαϊκής 'Ένωσης στην συγκυρία της οικονομικής κρίσης και σε σχέση με τις διεθνείς εξελίξεις που προκάλεσε η εκλογή του Τράμπ και το Brexit;
Μπορούμε να δώσουμε ένα θετικό μήνυμα αν προσπαθήσουμε να δούμε πέρα από τις δυσκολίες της οικονομικής κρίσης, ή τους διχασμούς που οξύνουν τους εθνικισμούς και αν μπορέσουμε να θυμηθούμε όσα μας ενώνουν. Η Ευρώπη είναι ένας χώρος που βασίζεται στο κράτος δικαίου, στην προσκόλληση σε μια ίδια κοινότητα, φιλοσοφική, νομική και πολιτιστική. Ακόμα και σε πολιτικό επίπεδο η συνοχή των λαών εκδηλώνεται με κοινά αποδεκτούς κανόνες που ισχύουν νομικά και εφαρμόζονται. Άλλωστε η Μεγάλη Βρετανία, η οποία εγκατέλειψε την Ευρωπαϊκή Ένωση, εξέφρασε με αυτή την έξοδο brexit την πολιτιστική ασυμβατότητα που υπήρχε ανάμεσα σε δύο νομικά συστήματα τα οποία ανέκαθεν αντιπαρατίθενται.
Η Αμερική του Τράμπ εκδηλώνει μια αρρενωπή και ωμή δύναμη, που δεν ανταποκρίνεται στους ευρωπαϊκούς αρχέγονους θεσμούς. Δεν είναι στη νοοτροπία του ευρωπαίου αυτός ο τρόπος διαπραγμάτευσης και πολιτικών σχέσεων. Οπότε πρέπει να βασιστούμε στο δικό μας κράτος δίκαιου, στην ανάγκη να επιβεβαιώσουμε την ενότητα του πολιτιστικού και νομικού μας μοντέλου. Αυτή είναι η δική μας δύναμη, κάτι που ξεχνάμε πολύ συχνά στον πολυπολικό σημερινό κόσμο. Ας ξεκινήσουμε από ό,τι είναι αναγκαίο, ας ξεκινήσουμε από τα υπάρχοντα επιτεύγματα κι από ό,τι είναι εφικτό, για να φτάσουμε στο επιθυμητό. Είναι πολύ σημαντικό το να μην φοβόμαστε την ένταξή μας στην Ευρώπη ως οικονομική ένωση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται ως επί το πλείστον στην πολιτιστική μας σύνδεση, στις πολιτικές μας ανταλλαγές. Αυτό που κάνει να υπάρχει η Ευρώπη ως διεθνής δύναμη, είναι η πολιτιστική, νομική και φιλοσοφική κοινή μας ταυτότητα.
Who is who
Ο Αμπέλ Χερμέλ, είναι γενικός γραμματέας της κοινοβουλευτικής ομάδας «Groupe Radical, Republicains, Democrates, Progressistes», που αντιπροσωπεύει το Ριζοσπαστικό Κόμμα της Αριστεράς «Parti Radical de Gauche» PRG το οποίο έχει συμπράξει συμμαχία με το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Ειδικός αναλυτής της πολιτικής,ο Αμπέλ Χερμέλ ξεκίνησε την καριέρα του ως δημοτικός σύμβουλος στην πόλη Λυνεβίλ. Στη συνέχεια διηύθυνε το γραφείο του Δημάρχου της 4ης παρισινής συνοικίας. Το 2000 ξεκίνησε συνεργασία με το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Εκπλήρωσε καθήκοντα κοινοβουλευτικού συνεργάτη στη Σοσιαλιστική Ομάδα στην Εθνοσυνέλευση, με εξειδίκευση σε ποικίλα θέματα, εμπόριο, βιοτεχνία, γεωργία, μεταφορές, συνταγματικό δίκαιο, δημοσιονομικός τομέας, εκλογικό σύστημα, τοπική αυτοδιοίκηση. Τον Σεπτέμβριο του 2012 άλλαξε πολιτική ετικέτα και προσχώρησε στο «Ριζοσπαστικό Κόμμα της Αριστεράς».
