Δημοκρατική οπισθοδρόμηση, υπονόμευση του Κράτους Δικαίου και ολοκληρωτική στροφή προς την τροχιά της Μόσχας. Η Σλοβακία ως άλλη Ουγγαρία. Αυτός είναι ο δρόμος που χαράσσει ο λαϊκιστής πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο. Και στις προεδρικές εκλογές του Σαββάτου του λύθηκαν εντελώς τα χέρια.
H νίκη του Πέτερ Πελεγκρίνι, με ποσοστό της τάξεως του 53, 85% έναντι του φιλοδυτικού φιλελεύθερου Ιβάν Κόρτσοκ, έρχεται να εδραιώσει τη νομή του Ρόμπερτ Φίτσο στην εξουσία, με σοβαρές προεκτάσεις για τις σχέσεις της Σλοβακίας με τις Βρυξέλλες και την ενότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την υπεράσπιση της εμπόλεμης Ουκρανίας έναντι της Ρωσίας του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Στους έξι μήνες κατόπιν της επανόδου του στην πρωθυπουργία, τον Οκτώβριο του 2023, ο Ρόμπερτ Φίτσο έχει δώσει ικανά δείγματα γραφής, με τη φιλορωσική ρητορική να συνδυάζεται με τη στοχοποίηση ανεξάρτητων θεσμών και των μέσων μαζικής ενημέρωσης, κατά το γνωστό «εγχειρίδιο» του Βίκτορ Όρμπαν.
Υπό τον Φίτσο, η Σλοβακία -εκ των πλέον ένθερμων υποστηρικτών της Ουκρανίας από την πρώτη ημέρα της απρόκλητης ρωσικής εισβολής- έχει διακόψει τις παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία μπαίνοντας σε τροχιά να καταστεί το λιγότερο επιτήδειος ουδέτερος θεατής, αν όχι «δορυφόρος» του Κρεμλίνου -πορεία που εκτιμάται ότι θα επιταχυνθεί κατόπιν της εκλογής Πελεγκρίνι, ο οποίος όταν μιλά για «ειρήνη» πιο πολύ δείχνει σε συνθηκολόγηση του Κιέβου.
Κρίνεται η πορεία της σλοβακικής Δημοκρατίας, προειδοποιούσε η αντιπολίτευση προ της προεδρικής κάλπης βλέποντας τον πρωθυπουργό και επικεφαλής του λαϊκιστικού SMER συστηματικά να «καίει» τις γέφυρες με τους συμμάχους της Σλοβακίας και να την απομακρύνει από τη Δύση. Χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν πρόσφατα στους δρόμους σε όλη τη Σλοβακία διαδηλώντας κατά των φιλορωσικών και έτερων αμφιλεγόμενων πολιτικών του Φίτσο, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων τροποποίησης του ποινικού κώδικα και ανάληψης του ελέγχου των δημόσιων μέσων ενημέρωσης.
Στις προεδρικές του Σαββάτου κρινόταν εάν θα υψωθεί θεσμικό ανάχωμα στις διαθέσεις του Ρόμπερτ Φίτσο. Και δεν υψώθηκε. Ο κυβερνητικός εταίρος του και απερχόμενος πρόεδρος του Κοινοβουλίου, Πέτερ Πελεγκρίνι, εκτιμάται ότι θα βαδίσει χέρι-χέρι με τον Ρόμπερτ Φίτσο όσον αφορά τις κινήσεις προς απόλυτη εδραίωση της εξουσίας και την άσκηση πιο φιλικής προς τη Μόσχα εξωτερικής πολιτικής. Η ατζέντα Φίτσο δεν απειλείται· αυτοί που θα απειληθούν ακόμα περισσότερο είναι οι δημοκρατικοί θεσμοί, μαζί και η δέσμευση της χώρας για πάταξη της διαφθοράς, και σαφώς οι σχέσεις της Μπρατισλάβας με τις Βρυξέλλες.
Το κόμμα του 48χρονου Πελεγκρίνι Hlas (Φωνή) είχε έλθει τρίτο στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου και εντάχθηκε στον κυβερνητικό υπό το Smer του Ρόμπερτ Φίτσο και την Άκρα Δεξιά. Ο Πελεγκρίνι, πρώην αντιπρόεδρος του Smer, ανέλαβε την πρωθυπουργία το 2018, αφότου ο Ρόμπερτ Φίτσο αναγκάστηκε να παραιτηθεί υπό το βάρος μεγάλων αντικυβερνητικών διαδηλώσεων για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιαν Κούτσιακ. Μετά την ήττα του μαστιζόμενου από σκάνδαλα Smer στις εκλογές του 2020, οι δρόμοι τους με τον Φίτσο χώρισαν για να ενωθούν ξανά τώρα.
Μία εκλογική νίκη του έτερου υποψήφιου, πρώην υπουργού Εξωτερικών Ιβάν Κόρτσοκ είχε ερμηνευθεί ως δυνάμει αντίβαρο. Μολονότι οι προεδρικές εξουσίες είναι περιορισμένες και ο Κόρτσοκ δεν θα μπορούσε να μπλοκάρει οριστικά νομοσχέδια (το βέτο του προέδρου μπορεί να παρακαμφθεί από την απόλυτη πλειοψηφία του Κοινοβουλίου), θα μπορούσε κατά τους αναλυτές να επιδιώξει να καθυστερήσει αμφιλεγόμενες μεταρρυθμίσεις, και να τις παραπέμψει στο Συνταγματικό Δικαστήριο.
Ο έμπειρος διπλωμάτης, που έχει διατελέσει πρεσβευτής της Σλοβακίας στην Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες, έχει επικρίνει δημόσια τις πολιτικές Φίτσο και θα μπορούσε να τον καταστήσει υπόλογο στα μάτια της κοινής γνώμης. Παραδοσιακά, ο θεσμός του προέδρου στη Σλοβακία έχει την υψηλότερη εμπιστοσύνη των πολιτών και ο Ιβάν Κόρτσοκ θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει αυτό για να αμφισβητήσει τον Φίτσο και να κινητοποιήσει τους αντιπάλους του.
Στον πρώτο γύρο της 23ης Μαρτίου, ο Ιβάν Κόρτσοκ είχε λάβει απροσδόκητα το προβάδισμα μεταξύ των συνυποψηφίων του. Οι δημοσκοπήσεις εν όψει του δεύτερου γύρου έδειχναν πως η τελική μονομαχία με τον Πέτερ Πελεγκρίνι θα κρινόταν στο νήμα. Ο Κόρτσοκ διατηρούσε μεν τη δυναμική του, όμως ο Πελεγκρίνι είχε μεγαλύτερες πιθανότητες να προσελκύσει τους ψηφοφόρους των υποψηφίων που έμειναν εκτός, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που στηρίζουν την Άκρα Δεξιά -η οποία και μετέχει στην κυβέρνηση του Ρόμπερτ Φίτσο- καθώς και τους ψηφοφόρους της ουγγρικής εθνικής μειονότητας. H συμμετοχή ήταν υψηλότερη συγκριτικά με τον πρώτο γύρο (61,8%), γεγονός που επίσης ευνόησε τον Πελεγκρίνι.
Οι τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας διεξήχθησαν σε κλίμα πόλωσης, τοξικότητας και άκρατης παραπληροφόρησης. Μετά τη νίκη του στον πρώτο γύρο, ο Ιβάν Κόρτσοκ έγινε ο στόχος σε εκστρατείες παραπληροφόρησης και συκοφάντησης που τον παρουσίαζαν ως πολεμοκάπηλο που υποστηρίζεται από τη Δύση.
Ο Πελεγκρίνι δηλώνει από πλευράς του ότι η ΕΕ και το ΝΑΤΟ είναι «διχασμένοι μεταξύ εκείνων που τάσσονται πέρ της συνέχισης του πολέμου [στην Ουκρανία] με κάθε κόστος και εκείνων που απαιτούν την έναρξη ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων». Όσο για τη Σλοβακία, τονίζει ότι «δεν πρέπει να είναι απλώς ένας παθητικός δέκτης όσων υπαγορεύονται από την Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες». Αν και αυτοχαρακτηρίζεται ως φιλοδυτικός πολιτικός, αντιτίθεται στην προμήθεια όπλων στην Ουκρανία και δεν λέει ρητώς αν η Σλοβακία θα προσέτρεχε προς υπεράσπιση (ως θα όφειλε) συμμάχου της στο ΝΑΤΟ εφόσον χρειαζόταν.
Η εκλογή Πελεγκρίνι σηματοδοτεί μεγαλύτερη ευθυγράμμιση Μπρατισλάβας και Βουδαπέστης, με κόστος για την ενότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο ζήτημα της Ουκρανίας και τη στάση έναντι της Ρωσίας, ενώ οι δύο χώρες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν συνδυαστικά την επιρροή τους, ήτοι να εκβιάσουν από κοινού αντί όπως τώρα πράττει μόνος ο Βίκτορ Όρμπαν, σε διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες για ζητήματα από το Ουκρανικό έως τα κοινοτικά κονδύλια ή το Κράτος Δικαίου. Η επιδείνωση στις σχέσεις της Σλοβακίας με τις άλλες δύο χώρες της Ομάδας Βίσεγκραντ, την Τσεχία και την Πολωνία (που προσφάτως απαλλάχθηκε από τους εθνικιστές, «επιστρέφοντας» στην ΕΕ) διαφαίνεται αναπόφευκτη.
Ο πρόεδρος μπορεί να λειτουργήσει ως «εμπόδιο για περισσότερο αυταρχισμό», είχε αναφέρει συνοψίζοντας στον Guardian το διακύβευμα της κάλπης ο λέκτορας στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου Μίχαλ Οβάντεκ. «Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα συνεχίσει να συμβαίνει -αλλά πιθανώς πιο αργά», προσέθεσε. Τώρα, «ανάχωμα» δεν υπάρχει. Ο πρόεδρος της Σλοβακίας επιλέγει τον πρωθυπουργό μετά τις βουλευτικές εκλογές, ορκίζει τη νέα κυβέρνηση, αλλά και διορίζει τους δικαστές του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Έχει επίσης το δικαίωμα να απονέμει χάρη στους καταδικασθέντες.
Ο Πέτερ Πελεγκρίνι γίνεται ο έκτος πρόεδρος της Σλοβακίας αφότου η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της μετά τη διάσπαση της Τσεχοσλοβακίας το 1993, και θα διαδέχεται την Ζουζάνα Τσαπούτοβα, την πρώτη γυναίκα επικεφαλής του κράτους. Πιστή υποστηρίκτρια της γειτονικής Ουκρανίας στον αγώνα της κατά της εισβολής της Ρωσίας, ανακοίνωσε τον περασμένο περασμένο Ιούνιο ότι δεν θα διεκδικήσει την επανεκλογή της, αφότου δέχθηκε απειλές κατά της ζωής της.
Μία ανάσα πριν τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών είχαν έλθει στο φως πληροφορίες από το ερευνητικό μέσο VSquare πως όταν ο Πέτερ Πελεγκρίνι βρισκόταν στην πρωθυπουργία το 2020 είχε ζητήσει τη συνδρομή του Βίκτορ Όρμπαν για να του εξασφαλίσει μία επίσκεψη στη Μόσχα προ των βουλευτικών εκλογών εκείνου του έτους, ώστε να ενισχύσει τα διαπιστευτήριά του μεταξύ των φιλορώσων ψηφοφόρων στη Σλοβακία.
