Τα κόλπα των καταπατητών δυσκολεύουν, η πρόσβαση των πολιτών στις παραλίες διευκολύνεται και στο παιχνίδι μπαίνει το φόβητρο της άμεσης σφράγισης. Και φυσικά, το 4πλάσιο του ενοικίου πρόστιμο, το οποίο θα βεβαιώνεται εντός 24ωρων στην Εφορία και όχι μετά από μέρες ή εβδομάδες, ακυρώνοντας στην ουσία την ίδια τη λογική του μέτρου.
Κυρίως, όμως, επιχειρείται να σπάσει το χρόνιο απόστημα με τις συναλλαγές μεταξύ γνωστών και τοπικής αυτοδιοίκησης. Η δημοπρασία για τις παραχωρήσεις θα γίνεται κεντρικά, τέρμα με τις συνεδριάσεις των δημοτικών συμβουλίων με θέμα τους διαγωνισμούς για θέσεις και ξαπλώστρες, τις οποίες παρακολουθούσαν συχνά άνθρωποι του επιχειρηματία που δεν ήθελε να καταλήξουν οι «θέσεις - φιλέτα» σε λάθος χέρια.
Το νομοσχέδιο για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας που από σήμερα είναι σε δημόσια διαβούλευση αλλάζει τα πάντα γύρω από τον αιγιαλό, έτσι όπως τα ξέραμε τα προηγούμενα χρόνια. Τα πρόστιμα μεγαλώνουν, στο παιχνίδι μπαίνουν έλεγχοι με drones, εισάγονται όρια εμβαδού και ελάχιστες αποστάσεις μεταξύ των παραχωρήσεων, το πλαίσιο εκσυγχρονίζεται, κυρίως όμως η μεγάλη αλλαγή ότι το παιχνίδι φεύγει από τα χέρια των Δήμων.
Επιδίωξη της κυβέρνησης να σταματήσει η ψιθυρολογία για εξυπηρέτηση των τοπικών συμφερόντων και των «γνωστών». Οι διαγωνισμοί θα διεξάγονται ηλεκτρονικά από την Κτηματική Υπηρεσία μέχρι τις 31 Μαρτίου κάθε έτους, μακριά από την τουριστική περιοχή την οποία αφορούν, και από υπαλλήλους που ουδεμία σχέση θα έχουν με τους «κολλητούς» του Δήμου, που έκανε μέχρι πέρυσι τις όποιες αναθέσεις.
Έχει ενδιαφέρον ότι όποιος θέλει, θα μπορεί να «χτυπάει» την παραλία της αρεσκείας του, που σημαίνει ότι ισχυρά τοπικά συμφέροντα, τα οποία εδώ και χρόνια έχουν πάρει θέσεις γύρω από τις παράλιες, μπορεί να βρεθούν εκτός.
Αντιδράσεις μέχρι τώρα από τους δήμους, τη ΚΕΔΕ ή άλλες πλευρές, δεν έχουν υπάρξει. Άλλωστε οι δήμοι θα εξακολουθούν να λαμβάνουν το 60% των εσόδων. Απλώς, θα έχουν δια νόμου πλέον την υποχρέωση του καθημερινού καθαρισμού των κοινόχρηστων χώρων, την ανάρτηση κάθε παραχώρησης με στοιχεία και φωτογραφίες στην ιστοσελίδα τους, την τοποθέτηση παρατηρητηρίων και πρόσληψη ναυαγοσωστών, την ενημέρωση της ΕΛ.ΑΣ. και των Κτηματικών Υπηρεσιών για παραβάσεις που διαπιστώνουν.
Και αν ο καθ’ έξιν παράνομος «επιχειρηματίας», αυτός δηλαδή που μόνιμα υποτροπιάζει, επιλέξει να νοικιάσει με άλλο ΑΦΜ κομμάτι του αιγιαλού; Είναι σίγουρο ότι θα δοκιμάσει να το κάνει, είναι σίγουρο, ούτως ή άλλως, αυτό κάνει τόσα χρόνια.
Εκείνο που αλλάζει τα πράγματα είναι το φόβητρο ενός προστίμου 4πλάσιου του μισθώματος που αντιστοιχεί στην επιπλέον έκταση που έχει καταληφθεί, το οποίο θα του επιδίδεται επιτόπου και θα βεβαιώνεται εντός 24 ωρών από την Εφορία.
Για παράδειγμα, ένα πρόστιμο 144.000 ευρώ, το τετραπλάσιο δηλαδή της περσινής τιμής εκκίνησης δημοπρασίας για παραχώρηση 300 τμ. σε δημοφιλή παραλία της Μυκόνου, το οποίο αρχίζει να μετρά άμεσα (και 288.000 ευρώ σε περίπτωση υποτροπής), δεν είναι αμελητέο.
Τι συνέβαινε έως σήμερα; Ο επιχειρηματίας που παραβιάζει συστηματικά το νόμο για τις παραλίες, τρώει πρόστιμα, τα οποία μπορεί να του επιδοθούν από την Κτηματική Υπηρεσία μετά από καιρό.
Και ακριβώς επειδή δεν βεβαιώνονται άμεσα, έχει τη δυνατότητα για εξώδικο συμβιβασμό και άσκηση ενδίκων μέσων προτού βεβαιωθεί το πρόστιμο. Ακυρώνεται, δηλαδή, κάθε ουσία της επιβολής του. Τέλος, το καθεστώς αυτό. Ακόμη και να υποβάλει ένσταση ο υπαίτιος, η πληρωμή του προστίμου θα «τρέχει» από τη στιγμή που διαπιστώθηκε η παράβαση, και κάθε ημέρα που περνά, χωρίς να το πληρώνει, η επιβάρυνση θα μεγαλώνει.
Όπως και με το λουκέτο. Εάν δεν υπάρχει σύμβαση παραχώρησης της παραλίας, παράβαση πλέον πολύ διαδεδομένη, η επιχείρηση θα σφραγίζεται εντός 24 ωρών και ο «επιχειρηματίας» θα αναλαμβάνει με δικά του έξοδα την κατεδάφιση των κατασκευών.
Τι περιλαμβάνει το νομοσχέδιο;
- Κεντρική δημοπράτηση. Σε πλατφόρμα της Κτηματικής Υπηρεσίας θα αναρτώνται τα στοιχεία (συντεταγμένες, πολύγωνο και αεροφωτογραφίες) κάθε παραχώρησης, η διάρκεια, οι όροι της παραχώρησης, και ιδίως ο χρόνος τοποθέτησης και απομάκρυνσης των κινητών στοιχείων κάθε χρονιά, 20 ημέρες πριν τη διεξαγωγή της δημοπρασίας. Θεσπίζεται ελάχιστο τίμημα που προκύπτει από μαθηματικό τύπο με βάση τις αντικειμενικές αξίες της περιοχής και τον συντελεστή βαρύτητας του αιγιαλού ανάλογα με τα ειδικά χαρακτηριστικά της παραλίας. Μετά τη λήξη της πλειοδοτικής διαδικασίας, η ηλεκτρονική πλατφόρμα εξάγει με αυτοματοποιημένο τρόπο σχέδιο σύμβασης, το οποίο αποστέλλεται με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στον πλειοδότη.
- Πλαφόν και ελάχιστες αποστάσεις. Σε όλες τις περιπτώσεις τουλάχιστον το 50% της παραλίας πρέπει να είναι ελεύθερο. Καθιερώνεται πλαφόν 500 τ.μ. για κάθε παραχώρηση και ελάχιστη απόσταση ανάμεσα στις παραχωρήσεις. Μεταξύ τους πρέπει να μεσολαβεί απόσταση τουλάχιστον 6 μέτρων (3 μέτρα σε κάθε πλευρά) και τα ομπρελοκαθίσματα πρέπει να απέχουν από τη θάλασσα τουλάχιστον 4 μέτρα. Τα παραπάνω ίσχυαν και πέρυσι το καλοκαίρι. Το ίδιο και η υποχρέωση του επιχειρηματία να γεμίζει με ομπρέλες μόνο το 60%, δηλαδή τα 300 τ.μ. Όπως και να μην καλύπτεται πάνω από το 30% της παραχωρούμενης έκτασης σε περιοχές Natura. Απλώς, ουδείς τα τηρούσε. Το καθεστώς ελέγχων βρίσκονταν σε κατάσταση αποσύνθεσης, «ομπρελάδες» και καντινάρχες παραβίαζαν συστηματικά τον νόμο και κανείς αρμόδιος δεν ασχολούνταν μέχρι που ξέσπασε το «κίνημα της πετσέτας» και η κυβέρνηση θορυβήθηκε.
- Καθιερώνονται οι «απάτητες παραλίες» και για την διασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών. Εδώ έχει ενδιαφέρον να δούμε ποιες θα οριστούν ως «απάτητες παράλιες» (κατά το μοντέλο των «απάτητων βουνών»), όπου είναι βέβαιο ότι θα έχουμε διαμαρτυρίες, αφού αφορούν τμήματα του αιγιαλού μέσα σε οικότυπους που προστατεύονται από τη νομοθεσία, με σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, που επίσης γεμίζουν κάθε χρόνο με ξαπλώστρες. Οι «απάτητες παραλίες» θα καθοριστούν με κοινή απόφαση των υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος ύστερα από εισήγηση του ΟΦΥΠΕΚΑ και πρόταση του πρόταση του προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής.
- Έλεγχος και καταγγελίες από τους πολίτες. Σκανάροντας το QR-code, με τον κώδικα της παραχώρησης, που θα οφείλει ο επιχειρηματίας να έχει αναρτημένο σε ταμπέλα, τοποθετημένη σε ευκρινές σημείο, κάθε πολίτης θα μπορεί να δει το διάγραμμα του παραχωρούμενου αιγιαλού και να υποβάλει άμεσα καταγγελία αν διαπιστώσει παρανομίες. Καλείται να προστατεύσει και ο ίδιος το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης στην παραλία που του δίνει ο νόμος και γι’ αυτό τον λόγο αποκτά ένα εργαλείο. Γίνεται ο ίδιος ελεγκτής, θωρακίζοντας έτσι το θεσμοθετημένο του δικαίωμα.
- Υποχρεώσεις των παραχωρησιούχων. Εκτός από τους περιορισμούς που ισχύουν στην έκταση της εκμετάλλευσης, τις αποστάσεις από τη θάλασσα και τυχόν άλλες παραχωρήσεις, πρέπει να:
α) διασφαλίζουν την ελεύθερη, απρόσκοπτη και ασφαλή διέλευση του κοινού στον αιγιαλό και την παραλία.
β) διασφαλίζουν τη χρήση του αιγιαλού και της παραλίας για άτομα με αναπηρία, εγκαθιστώντας ειδικές πλατφόρμες για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία (sea tracks), αν αυτές δεν έχουν εγκατασταθεί με μέριμνα του δήμου. Στην περίπτωση αυτή, ο παραχωρησιούχος συμψηφίζει τις δαπάνες για εγκατάσταση των πλατφορμών με το αντάλλαγμα της παραχώρησης.
γ) διατηρούν καθημερινά καθαρό το παραχωρούμενο τμήμα αιγιαλού και παραλίας,
δ) αναρτούν σε εμφανές σημείο στον αιγιαλό ή την παραλία πινακίδα με τις συντεταγμένες της παραχώρησης, τον αριθμό απόφασης παραχώρησης, τα δικαιώματα του κοινού, καθώς και QR code μοναδικού για κάθε παραχώρηση
ε) τοποθετούν ντους και αποδυτήρια για την εξυπηρέτηση του κοινού
στ) φροντίζουν για τη διατήρηση της ισορροπίας του οικοσυστήματος του παραχωρούμενου χώρου, όπως με τη διατήρηση της μορφολογίας της ακτής και της ακτογραμμής,
ζ) παραδίδουν το χώρο στην αρχική κατάσταση στη λήξη της παραχώρησης,
η) διασφαλίζουν την παρουσία ναυαγοσώστη, εφόσον η υποχρέωση αυτή δεν καλύπτεται από τον οικείο δήμο. Στην περίπτωση αυτή, η αμοιβή του ναυαγοσώστη συμψηφίζεται με το αντάλλαγμα της παραχώρησης.
Με τη διακήρυξη μπορούν να προβλέπονται και επιπλέον υποχρεώσεις του παραχωρησιούχου σε σχέση με την προστασία, διατήρηση και ανάπτυξη του παραχωρούμενου τμήματος αιγιαλού και παραλίας και την ενίσχυση της κοινοχρησίας.
