Ο κύβος ερρίφθη. Βάζοντας τέλος στη φημολογία των τελευταίων ημερών για νέα αναβολή της διεξαγωγής των προεδρικών και των βουλευτικών εκλογών στην Τουρκία, εξαιτίας των καταστροφικών σεισμών του Φεβρουαρίου, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπέγραψε την Παρασκευή την απόφαση για κάλπες στις 14 Μαΐου.
«Το έθνος μας θα προσέλθει στις κάλπες για να εκλέξει τον πρόεδρο και τους βουλευτές του στις 14 Μαΐου», δήλωσε ο Ερντογάν μετά την υπογραφή της εκλογικής απόφασης, επισημαίνοντας πως η αρχική ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών (18 Ιουνίου) άλλαξε, διότι συμπίπτει με τις εξετάσεις στα Πανεπιστήμια, τις καλοκαιρινές διακοπές και το προσκύνημα στη Μέκκα.
Αντίπαλος του Ερντογάν, μετά από θυελλώδεις και πολύμηνες διεργασίες της τουρκικής αντιπολίτευσης, θα είναι ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, από το 2010, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Θα είναι η πρώτη φορά που ο «Γκάντι της Τουρκίας» (όπως αποκαλείται ο πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος λόγω της ομοιότητας που έχει στην εμφάνιση με τον θεμελιωτή του ινδικού κράτους) θα κονταροχτυπηθεί απευθείας με τον Ερντογάν.
Στις προεδρικές εκλογές του 2014 ο Ερντογάν είχε επικρατήσει του υποψηφίου του κεμαλικού CHP Εκμελεντίν Ιχσάνογλου (51,7% έναντι 38,4%), ενώ σε αυτές του 2018, ο Ερντογάν είχε συγκεντρώσει 52,59%, με τον υποψήφιο του κόμματος του Κιλιτσντάρογλου, Μουχαρέμ Ινσέ, να λαμβάνει το 30,64% των ψήφων. Επίσης, το CHP, υπό τον Κιλιτσντάρογλου, έχει ηττηθεί τέσσερις φορές από το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στις βουλευτικές εκλογές του 2011, του Ιουνίου του 2015, του Νοεμβρίου του 2015 και του 2018.
Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
Οι πολιτικοί αναλυτές τονίζουν ότι οι φετινές εκλογές στην Τουρκία θα είναι οι πιο αμφίρροπες και απρόβλεπτες της τελευταίας 20ετίας Ερντογάν. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το AKP έχει υποστεί απώλειες λόγω των σεισμών, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο το αν από αυτή την οργή των πολιτών θα καταφέρει να επωφεληθεί η αντιπολίτευση.
Της οποίας αντιπολίτευσης, η εικόνα επλήγη το τελευταίο χρονικό διάστημα, καθώς από εξαμελής συμμαχία, έγινε πενταμελής και πάλι εξαμελής, λόγω της αρχικής διαφωνίας της Μεράλ Ακσενέρ για την υποψηφιότητα Κιλιτσντάρογλου. Η πρόεδρος του «Καλού Κόμματος» (IYI) και πρώην βουλευτής του Κόμματος της Εθνικιστικής Δράσης (MHP) του συμμάχου του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, αναγκάστηκε τελικά να συναινέσει, καθώς οι δήμαρχοι Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου και Άγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς, δεν θέλησαν να διεκδικήσουν το προεδρικό χρίσμα της ενωμένης αντιπολίτευσης.
Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις, ιδίως μετά τα φονικά χτυπήματα του Εγκέλαδου της 6ης Φεβρουαρίου δείχνουν ελαφριά κάμψη του κυβερνητικού συνασπισμού (AKP και MHP). Μόνο μία δείχνει τον Κιλιτσντάρογλου να προηγείται του Ερντογάν με 16 μονάδες.
Σε δημοσκόπηση της η εταιρεία MetroPOll καταγράφει μείωση στην πρόθεση ψήφου για το AKP, κατά 4%, σε σχέση με τον Ιανουάριο. Στη συγκεκριμένη έρευνα και στην ερώτηση για το ποιος ευθύνεται για τις απώλειες του σεισμού, το 35% απάντησε η κυβέρνηση και το 15% οι δήμοι. Ο πρόεδρος της εταιρείας, Οζέρ Σεντζάρ, ο οποίος είχε δηλώσει πρόσφατα ότι σύμφωνα με τις τάσεις που βλέπει στο εκλογικό σώμα «είναι αδύνατο ο Κιλτσντάρογλου να νικήσει τον Ερντογάν», τώρα εφιστά την προσοχή στα ευρήματα της έρευνας. «Όσοι πιστεύουν ότι το AKP θα υποστεί μεγάλη απώλεια από τις ζημιές που προκάλεσε ο σεισμός, θα πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά τον παρακάτω πίνακα», έγραψε χαρακτηριστικά, καθώς οι Τούρκοι πολίτες θεωρούν σε ποσοστό 50% ότι φταίει το κράτος και οι αρχές και στη συνέχεια οι εργολάβοι, οι ιδιώτες κλπ.
Έτσι λοιπόν, εξηγείται η στρατηγική Ερντογάν που δήλωσε επίσημα ότι η ατζέντα των εκλογών θα είναι ο σεισμός και η αποκατάσταση των σεισμόπληκτων. Ο Τούρκος πρόεδρος θα βάλει στην κορυφή της ατζέντας φλέγοντα ζητήματα που αφορούν το εσωτερικό ακροατήριο, όπως η άμεση ανοικοδόμηση των σεισμόπληκτων περιοχών και η τιμωρία από τη Δικαιοσύνη όσων ευθύνονται.
Επίσης, είναι ξεκάθαρο ότι θα προσπαθήσει να πείσει τους ψηφοφόρους ότι μόνο με αυτόν στην Προεδρία η Τουρκία θα μπορέσει να προχωρήσει σε ένα τόσο μεγάλο έργο, αυτό της ανοικοδόμησης και σε καμία περίπτωση ο Κιλιντσντάρογλου, ο οποίος δεν έχει κληθεί ποτέ να αντιμετωπίσει τέτοιες έκτακτες καταστάσεις, αφού βρίσκεται τόσα χρόνια στην αντιπολίτευση.
Οι αντιπρόεδροι
Ο Ερντογάν, ο οποίος φαίνεται ότι βρίσκεται σε συζητήσεις με μικρότερα κόμματα (όπως αυτό του γιου του μέντορά του, Νετζμετίν Ερμπακάν, το «Νέο Κόμμα Ευημερίας» - YRP) για να διευρύνει τον σχηματισμό των κομμάτων που τον στηρίζουν, κάνει σκέψεις και για τους πιθανούς αντιπροέδρους.
Βλέποντας ότι η εξαμελής συμμαχία της αντιπολίτευσης εκμεταλλεύεται τη θέση του αντιπροέδρου για να την προσφέρει ως αντάλλαγμα για στήριξη στις εκλογές (με τον Αλί Μπαμπατζάν να προκρίνεται ως αντιπρόεδρος του Κιλιτσντάρογλου, αρμόδιος για την Οικονομία), ο Ερντογάν ετοιμάζει παρόμοιες κινήσεις, κρατώντας όμως στο μυαλό του και το ζήτημα της διαδοχής, σύμφωνα με τους αναλυτές.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ένας αντιπρόεδρος μπορεί να είναι υπεύθυνος για την Ασφάλεια και ο έτερος για την Οικονομία. Ήδη έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν τα πρώτα ονόματα, αυτού του επικεφαλής της τουρκικής Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (MIT) Χακάν Φιντάν και του συμβούλου του Τούρκου προέδρου, Ιμπραΐμ Καλίν.
Η ψήφος των Κούρδων
Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Τουρκίας την Πέμπτη, που πηγαίνει μακριά την απόφαση για το κουρδικό κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) και απελευθερώνει τους τραπεζικούς λογαριασμούς της κρατικής επιχορήγησης που δικαιούται, ανοίγει έναν νέο κύκλο συζήτησης για το ποιος θα καταφέρει ή θα επιχειρήσει να πάρει τις κουρδικές ψήφους.
Το HDP δεν έχει ανακοινώσει ακόμα αν θα έχει δικό του υποψήφιο ή αν συμπαραταχθεί με την ηνωμένη αντιπολίτευση.
Για να επιτύχει η Συμμαχία των «6» να γράψει τους τίτλους τέλους της 20ετούς διακυβέρνησης της Τουρκίας υπό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εξασφαλίζοντας το 50%, τουλάχιστον στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, διαφαίνεται ότι θα πρέπει να έχει την ψήφο ή τουλάχιστον την ψήφο ανοχής των ψηφοφόρων του Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) -το εκλογικό ποσοστό του οποίου αναμένεται, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, να ξεπεράσει το 10%.
Υπάρχουν δύο δυνατότητες: Είτε το HDP να υποστηρίξει την υποψηφιότητα Κιλιτσντάρογλου από τον πρώτο γύρο, με ορατό το ενδεχόμενο να εκλεγεί ο κοινός υποψήφιος της αντιπολίτευσης από την πρώτη Κυριακή, είτε να τον στηρίξει στο δεύτερο γύρο έναντι του Ρετζέπ Ερντογάν, καλώντας τους ψηφοφόρους του να τον ψηφίσουν, ή ακόμη και να παρέχουν ψήφο ανοχής μέσω της αποχής τους ανάλογα με το πώς θα έχει διαμορφωθεί η «εκλογική αριθμητική» την πρώτη Κυριακή.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο Κιλιτσντάρογλου, που δεν αποκλείει το ενδεχόμενο μίας συνεννόησης με το HDP, έχει μιλήσει πολλές φορές για συμφιλίωση με τους Κούρδους, «συγχώρεση», όπως την αποκαλεί, προκειμένου να επουλωθούν τα τραύματα του παρελθόντος.
Πηγή: AP Photo/Burhan Ozbilici
Το πολιτικό αντίθετο του Ερντογάν και η Δύση
«Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου είναι ό,τι δεν είναι ο πρόεδρος Ερντογάν», δήλωσε στο CNN ο διευθυντής του τουρκικού προγράμματος του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής στην Ουάσινγκτον, Γκιονούλ Τολ. «Ο Ερντογάν είναι ένας δεξιός, λαϊκιστής που έχει διαλύσει τους θεσμούς της χώρας για να εγκαθιδρύσει τη μονοκρατορία του. Ο Κιλιτσντάρογλου δεν είναι τόσο χαρισματικός, θέλει να ανοικοδομήσει τους θεσμούς της χώρας, να διανείμει την εξουσία και να κυβερνήσει με διαβουλεύσεις και συμβιβασμούς», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Όπως δήλωσε ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κοτς της Πωνσταντινούπολης, Μουράτ Σομέρ, «ο Ερντογάν είναι ο καταστηματάρχης, ο Κιλιτσντάρογλου είναι ο γραφειοκράτης».
Σύμφωνα με τους αναλυτές, ο αρχηγός του CHP, θα προσπαθήσει να καταπολεμήσει τη διαφθορά, ενώ στην εξωτερική πολιτική επιχειρεί να εμφανίζεται πιο θεσμικός, μη θέλοντας να διαταράξει περαιτέρω τις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και τη Δύση, όπως συστηματικά κάνει ο Ερντογάν.
Εφόσον εκλεγεί πρόεδρος ο Κιλιτσντάρογλου αναμένεται να καλέσει τη Ρωσία να τερματίσει την παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, με τον πόλεμό της στην Ουκρανία και να διατηρήσει έναν πιο ισορροπημένο ρόλο μεταξύ Μόσχας και Δύσης.
Είναι βέβαιο ότι ο κεμαλιστής Κιλιτσντάρογλου ως πρόεδρος δεν αναμένεται να εγκαταλείψει τον μεγαλοϊδεατισμό περί μετατροπής της Τουρκίας σε μεγάλη περιφερειακή δύναμη αλλά είναι προφανές ότι κάτι τέτοιο θα μπει σε διαφορετική βάση αποστεωμένο από το χαρακτηριστικό της θρησκείας που αποτελεί ένα από τα βασικά εργαλεία του Ερντογάν.
Ένα κοινό πάντως που έχουν, στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, Ερντογάν και Κιλιντσάρογλου, είναι η σκληρή γραμμή κατά της Ελλάδας. Με τον ηγέτη του CHP, να έχει εκφράσει πολλές φορές σκληρές τουρκικές διεκδικήσεις εναντίον της χώρας μας και να εγκαλεί τον Τούρκο πρόεδρο για υποχωρητικότητα.
Διαβάστε επίσης:
Ασκήσεις ισορροπίας Κιλιτσντάρογλου μεταξύ Κούρδων και εθνικιστών
Η πιθανή νίκη Κιλιτσντάρογλου και οι σχέσεις της Τουρκίας με Δύση και Ελλάδα
Η τουρκική αντιπολίτευση προκρίνει Μπαμπατσάν για «τσάρο» της Οικονομίας
