Εσείς θα διαβάσετε το άρθρο αυτό 2 Απριλίου, όμως εγώ το γράφω σήμερα Πρωταπριλιά, οπότε επιτρέψτε μου να πάρω ως αφορμή το ωραίο έθιμο της μέρας, τα αθώα ψέματα. Θα το προσαρμόσω όμως λίγο καθώς όταν μιλάμε για τα πολιτικά ψέματα, αυτά δυστυχώς τις περισσότερες φορές ούτε είναι αθώα και αβλαβή, ούτε βεβαίως περιορίζονται σε μία μόνο μέρα του χρόνου.
Σαφώς και δεν χρειάζεται να περιγράψει κανείς σε κάποιον Έλληνα ή κάποια Ελληνίδα το φαινόμενο του πολιτικού ψέματος. Είναι κάτι που το έχουμε ζήσει επί δεκαετίες, έχουμε πληρώσει ακριβά τις συνέπειές του και παρ’ όλα αυτά έχουμε φτάσει να το θεωρούμε σχεδόν ως ένα φυσικό, αναπόφευκτο συστατικό της πολιτικής διαδικασίας.
Και όντως, υπάρχουν δύο εξαιρετικά σημαντικοί παράγοντες που το ευνοούν και το προάγουν. Ο πρώτος απ’ αυτούς είναι η ανάγκη της εκλογής. Ακόμη και οι πιο ευσυνείδητοι πολιτικοί γνωρίζουν ότι προϋπόθεση για να κάνουν πράξη τα οράματά τους - ή καλύτερα, για να προσπαθήσουν να τα κάνουν πράξη - είναι να εκλεγούν. Αν λοιπόν δουν ότι ο μόνος τρόπος να αποκτήσουν τις ψήφους ατόμων ή πολύ περισσότερο οργανωμένων ομάδων είναι να τους πουν ψέματα, να περιγράψουν ψευδώς την πραγματικότητα ή να υποσχεθούν κάτι που ξέρουν ότι δεν μπορεί να γίνει, τότε ο πειρασμός να το κάνουν αυτό είναι πολύ μεγάλος. Η πολιτική βλέπετε απαιτεί διαρκείς τέτοιες σταθμίσεις συμφέροντος, ιδιαίτερα όταν η κουλτούρα του ψέματος είναι διαδεδομένη: Αν ο πολιτικός σου αντίπαλος ψεύδεται με επιτυχία, αν υπόσχεται λαγούς με πετραχήλια και ένας κρίσιμος αριθμός ψηφοφόρων τον πιστεύει, τότε υπάρχει μια σοβαρή πιθανότητα αν κι εσύ δεν πεις αντίστοιχα ψέματα να χάσεις τις εκλογές.
Κι εδώ ερχόμαστε στον δεύτερο κρίσιμο παράγοντα του πολιτικού ψέματος: Τη ζήτηση γι’ αυτό. Αν οι πολίτες δεν γνωρίζουν πώς λειτουργεί η οικονομία, αν κανείς δεν τους έχει πει πού οδηγεί η υπερδιόγκωση του χρέους και του κράτους, αν δεν έχουν μάθει στο σχολείο ότι για να έχει μια κυβέρνηση χρήματα για κοινωνική πολιτική πρέπει να έχει διασφαλιστεί ότι υπάρχουν οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις που θα τα παραγάγουν, τότε είναι πολύ πιθανό και να πιστεύουν τα πολιτικά ψέματα, και ενεργά να τα ζητούν.
Πώς διορθώνεται λοιπόν αυτή η διαρκής πολιτική πρωταπριλιά; Δυστυχώς, συνήθως χρειάζεται ένα σοκ αλήθειας - κάτι σαν κι αυτό που ζήσαμε την τελευταία δεκαετία, όταν διαψεύστηκαν παταγωδώς, και με τραγικές επιπτώσεις σε ανθρώπους και νοικοκυριά, τα ψέματα πάνω στα οποία χτίστηκαν πύργοι από τραπουλόχαρτα αλλά και πολιτικές καριέρες. Ακόμη κι αυτό όμως δεν φτάνει! Χρειάζεται και μια ενεργή προσπάθεια υπεράσπισης της αλήθειας, χρειάζονται προγράμματα επιμόρφωσης, δράσεις αποτελεσματικής επικοινωνίας, δημιουργία δικτύων φιλαλήθειας, διαρκής επαγρύπνηση και καταγγελία των ψευτών και των ψεμάτων τους και επιβράβευση των ειλικρινών και της αλήθειας.
Ένα τόσο μεγάλο πρόγραμμα δράσης προφανώς απαιτεί τη συμβολή όλων μας, καθένας από τη θέση και με τις δυνάμεις του. Όμως η νίκη έναντι του ψέματος είναι εφικτή - κι αυτό είναι αλήθεια! Με μία μέρα καθυστέρηση λοιπόν χρόνια πολλά λοιπόν στους πολιτικούς ψεύτες, και του χρόνου καλύτερα!
